Yorkşir teryeri - Böyük Britaniya mənşəli bir oyuncaq it cinsi. Həmçinin Yorki kimi tanınır. Tarix Yorkşir Teryeri, Yorkşir qraflığında yaranmışdır. 19-cu əsrin ortalarında Şotlandiyadan iş axtarışı üçün Yorkşirə gələn işçilər yanlarında müxtəlif teryer növlərini də gətirmişdilər. Yorkşir Teryerinin yetişdirilməsi əsasən Yorkşir və Lanqaşir qraflıqlarında pambıq və yun fabriklərində çalışan işçilər tərəfindən həyata keçirilmişdir. 1800-cü illərdə, siçovul ovu üçün bir teryer yetişdirmək istəyən mədənçilər, "Black-and-Tan" Teryerlərini, "Paisley" və "Clydesdale" Teryerləri ilə cütləşdirdilər. Cinsin yaranmasında iki fərqli itin rolu olmuşdur. Bunlar "Old Crab" adlı erkək və "Kitty" adlı dişi itlər idi. "Paisley" Teryeri, uzun və ipək kimi tükləri ilə tanınan "Skye" Teryerinin kiçik bir versiyası idi və bu cins də erkən Yorkşir Teryerlərinin yetişdirilməsində istifadə edilmişdir. Bəzi mütəxəssislər, Maltaz itinin də bu prosesdə iştirak etdiyini düşünür. Yorkşir Teryerləri ilk dəfə "Kobud və Qırıq Tüklü Şotland və Yorkşir Teryerləri" kateqoriyasında nümayiş etdirilmişdir. 1878-ci ildə Huc Dalzel yazırdı ki, "Bu itlərin şoularda və Kennel Klubun şəcərə kitabında təsnifatı qarışıq və absurddu." Erkən dövrdə, "uzun tüklü, bədəndə mavi, baş və ayaqlarda qəhvəyi və ya gümüşü rəngli, quyruğu kəsilmiş və qulaqları kəsilmiş demək olar ki, hər hansı bir teryer, Yorkşir Teryeri kimi qəbul edilir və heyranlıqla qarşılanırdı." Lakin 1860-cı illərin sonlarında, Yorkşirdə yaşayan Meri Ann Fosterin mülkiyyətində olan "Huddersfield Ben" adlı məşhur "Paisley" tipli Yorkşir Teryeri, Böyük Britaniya boyu keçirilən it şoularında iştirak edərək cinsin standartını müəyyən etdi. Şimali Amerikada Yorkşir Teryeri 1872-ci ildə Şimali Amerikaya gətirilmişdir və ilk Yorkşir Teryeri 1885-ci ildə "Amerikan Kennel Klubu" (AKC) tərəfindən qeydiyyata alınmışdır. Viktoriya dövründə Yorkşir Teryeri İngiltərədə məşhur ev iti və şou iti idi və amerikalılar Viktoriya ənənələrini mənimsədikcə, bu cins də populyarlıq qazandı. Cinsin populyarlığı 1940-cı illərdə azaldı, lakin İkinci Dünya Müharibəsi zamanı məşhur olan "Smoky" adlı Yorkşir Teryeri, cinsə olan marağı yenidən artırdı. AKC, 2012 və 2013-cü illərdə Yorkşir Teryerini ABŞ-da ən populyar 6-cı safqanlı cins kimi qiymətləndirdi. Tüklər Yetkin Yorkşir Teryerləri üçün "Amerikan Kennel Klubu" tük rənginə, keyfiyyətinə və toxumasına xüsusi diqqət yetirir. "Kennel Club"-a görə, tüklər parlaq, incə, düz və ipək kimi olmalıdır. Ənənəvi olaraq tüklər çox uzun saxlanılır və belin ortasından ayrılır, lakin "heç vaxt hərəkətə mane olmamalıdır." Bədənin boyun hissəsindən quyruq əsasına qədər tüklər tünd boz və ya qara rəngdə olmalıdır. Quyruq tükləri isə daha tünd qara olmalıdır. Başda, yüksək sinə və ayaqlarda tüklər parlaq, zəngin qəhvəyi rəngdə olmalıdır. Kökləri ortadan daha tünd olmalıdır. Yetkin itlərdə qəhvəyi tüklər arasında qara tüklər olmamalıdır. İncə, düz və ipək kimi tüklər "hipoallergen" hesab olunur. Tüklərin rəngi dəyişə bilər. Məsələn, bəzi Yorkşir Teryerləri gümüşü-mavi və açıq qəhvəyi, digərləri isə qara və krem rəngli ola bilər. Hipoallergen tüklər Yorkşir Teryerinin incə, düz və ipək kimi tükləri hipoallergen hesab olunur. Digər cinslərlə müqayisədə Yorkşir Teryerləri eyni dərəcədə tük tökür, lakin yuyulduqda və ya taraşlandıqda kiçik miqdarda tük itirir. İtlərin dəri qabıqları və tüpürcəkləri adətən allergik reaksiyaları səbəb olur. Yorkşir Teryeri əsasən qəhvəyi rəngli bir itdir. Bəzi fərqli rəng kombinasiyaları mövcuddur, lakin bu rənglər cins standartına uyğun deyil. Temperament Xarakteri "hava kimi vacib" kimi təsvir olunur. Standarta görə, itin yüksək baş daşıması və inamlı davranışı enerji və özünə hörmət hissi verməlidir. Yorkşir Teryerləri Stenli Korenin "İtlərin Zəkası" kitabında 34-cü yerdə qərarlaşır. Sağlamlıq Yorkşir Teryerlərində tez-tez "bronxit", "lenfanqiektaziya", "portosistemik şunt", "katarakt" və "keratitis sikca" kimi sağlamlıq problemləri müşahidə olunur. Bundan əlavə, Yorkşir Teryerlərinin həssas mədə-bağırsaq sistemi var və adi pəhrizdən kənar qidalar qusma və ya ishal ilə nəticələnə bilər. Yorkşir Teryerinin orta ömrü 12-15 il arasındadır. Əlaqəli cinslər Yorkşir Teryeri cinsi, "Skye Teryeri" və indi nəsli kəsilmiş "Paisley" Teryeri kimi daha böyük, lakin oxşar Şotland cinslərindən törəmişdir. Öz növbəsində, Yorkşir Teryerindən "Silky" Teryeri kimi digər cinslər yaranmışdır. "Biewer" Teryeri, Almaniyada Biewer cütlüyünə məxsus olan mavi, ağ və qızılı rəngli balalardan yetişdirilmişdir və bir zamanlar Yorkşir Teryerinin bir növü hesab olunurdu, lakin indi bir çox Kennel Klubları tərəfindən ayrı bir cins kimi tanınır. Məşhur Yorkşir teryerləri 1.1997-ci ildə "Champion Ozmilion Mystification" adlı it, "Crufts" şousunda "Ən Yaxşı Şou" mükafatını qazanan ilk Yorkşir Teryeri oldu. 2."Sylvia", İngiltərənin "Blackburn" şəhərindən olan Artur Marplesin mülkiyyətində olan ən kiçik it idi. O, 1945-ci ildə 2 yaşında vəfat etdikdə, hündürlüyü 6,4 sm, burun ucundan quyruğuna qədər uzunluğu 8,9 sm və çəkisi 110 qram idi. 3."Smoky", İkinci Dünya Müharibəsində qəhrəman olan bir it idi və Ohayo ştatının Klivlend şəhərindən olan William Wynneyə məxsus idi. 4."Pasha", Riçard Niksonun prezidentliyi dövründə Ağ Evdə yaşayan ev iti idi.
https://en.wikipedia.org/wiki/Yorkshire_Terrier
https://a-z-animals.com/animals/yorkshire-terrier/
https://www.britannica.com/animal/Yorkshire-Terrier-dog
https://dogtime.com/dog-breeds/yorkshire-terrier
https://www.pdsa.org.uk/pet-help-and-advice/looking-after-your-pet/puppies-dogs/small-dogs/yorkshire-terrier
https://www.purina.co.uk/find-a-pet/dog-breeds/yorkshire-terrier
Tarix : 12 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
