Yang Xiong (e.ə. 53 – e. 18) - Qədim Çin ədəbiyyatının və fəlsəfəsinin mühüm simalarından biri olmuşdur. O, Qərbi Han sülaləsi dövründə yaşamış və Konfutsiçiliyin, Daoizmin və Mohizmin təsiri altında özünəməxsus fikirlər irəli sürmüşdür. Onun əsərləri Çin ədəbiyyatında və dilçilikdə böyük rol oynamışdır. Həyatı və fəaliyyəti Yang Xiong, indiki Sichuan əyalətində anadan olmuşdur. O, gənc yaşlarından savadlılığı və poetik istedadı ilə seçilirdi. Yang Xiong erkən dövrlərdə "fu" adlanan klassik Çin poetik janrında əsərlər yazmağa başlamışdır. Lakin o, sonralar bu janrın bəzən həddindən artıq süni və qəliz olduğunu düşünərək daha təbii və dərin məzmunlu yazılara üstünlük vermişdir. O, Han sarayında rəsmi vəzifə tutaraq imperatora və dövlət xadimlərinə məsləhətçi kimi xidmət göstərmişdir. Bununla yanaşı, o, fəlsəfi fikirlərini də inkişaf etdirmiş və Konfutsiçiliyi daha realist və humanist bir baxış bucağından şərh etməyə çalışmışdır. Əsərləri və fəlsəfi baxışları Yang Xiong’un ən məşhur əsərləri arasında "Fayan" ("Hikmətli Sözlər") və "Tai Xuan Jing" ("Ali Sirlər Kitabı") yer alır. Fayan – Bu əsər Konfutsiçiliyin və Daoizmin sintezindən ibarət olub, Konfutsinin "Lunyu" ("Söhbətlər və Düşüncələr") əsərinə bənzər tərzdə yazılmışdır. Yang Xiong burada insan xarakterinin inkişafına və etik dəyərlərə dair fikirlərini bölüşmüşdür. O, insanın təbiətcə nə yaxşı, nə də pis olduğunu, lakin təhsilin və əxlaqın formalaşdırıcı gücə malik olduğunu vurğulamışdır. Tai Xuan Jing – Bu əsər "Yi Jing" ("Dəyişikliklər Kitabı") adlı qədim Çin mətninin təsiri altında yazılmışdır. Burada kainatın, təbiətin və insanın daxili harmoniyası haqqında mistik və fəlsəfi fikirlər yer alır. O, bu kitabda kainatın nizamını təsvir etmək üçün simvollar və riyazi kombinasiyalar işlətmişdir. Yang Xiong, əsasən, öz dövründə yayılmış fatalist baxışlara qarşı çıxmış və insanın öz taleyini müəyyən edə biləcəyini iddia etmişdir. O, Konfutsiçiliyin əsas prinsiplərinə sadiq qalsa da, bəzi cəhətlərdə fərqli yanaşmalar irəli sürmüşdür. İrsi və təsiri Yang Xiongun əsərləri Çin fəlsəfəsinin və ədəbiyyatının inkişafına əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Onun fikirləri, xüsusilə, sonrakı nəsillərin alim və filosofları tərəfindən öyrənilmiş və müzakirə edilmişdir. O, həm də Çin dilçiliyində mühüm iz qoymuş və bəzi lüğətlərin tərtibində iştirak etmişdir. Yang Xiongun düşüncələri Konfutsiçiliyin inkişafında mühüm mərhələlərdən biri olmuş və sonrakı dövrlərdə formalaşan neo-Konfutsiçi fəlsəfəyə təsir etmişdir. Onun etik və intellektual təhlilləri, klassik Çin fəlsəfəsini anlamaq istəyənlər üçün dəyərli mənbələrdən biri hesab edilir. Yang Xiong, Çin ədəbiyyatında və fəlsəfəsində orijinal yanaşmaları ilə seçilən bir şəxsiyyət olmuşdur. Onun əsərləri, o dövrün cəmiyyətini, əxlaq anlayışını və kosmik harmoniyanı anlamaq baxımından olduqca dəyərlidir. Çin ədəbiyyatı və fəlsəfəsinə marağı olanlar üçün Yang Xiong’un irsi öyrənilməyə layiqdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Yang_Xiong_(author)
https://en.wikipedia.org/wiki/Yang_Xiong
https://www.britannica.com/biography/Yang-Xiong
https://kids.britannica.com/students/assembly/view/128649
https://www.wikidata.org/wiki/Q553520
https://www.goodreads.com/author/list/6646377.Yang_Xiong
http://www.chinaknowledge.de/History/Han/personsyangxiong.html
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
