Yajnavalkya - Hinduizm və Vedik ənənələrində çox mühüm və təsirli bir şəxsiyyətdir. O, Rigvedada və digər Vedik mətnlərdə adı çəkilən, həm də Brahmana və Upanishadlarda öz yeri olan böyük bir müdrikdir. Yajnavalkya, xüsusilə Brihadaranyaka Upanishad və Shatapatha Brahmana kimi mətnlərlə tanınır. Onun təlimləri, Hinduizmin fəlsəfi əsaslarını və mənəvi təlimlərini inkişaf etdirməkdə böyük rol oynamışdır. Yajnavalkya, Hinduizmin ən tanınmış və ən hörmətli müdriklərindən biridir. O, öz dövrünün ən qabaqcıl düşünürlərindən biri kimi tanınır. Yajnavalkya'nın adı, bir çox Upanishad mətnlərində çəkilir və o, Brahman (Tanrı və ya ən yüksək gerçəklik) haqqında çox dərindən düşüncələr təqdim etmişdir. Yajnavalkya'nın ən məşhur təlimlərindən biri, insanın varlıq və təbiət haqqında dərindən anlayışa çatmasıdır. O, Brahman və Atman (özlük) arasındakı əlaqəni şərh etmişdir və bu fəlsəfi məsələlər, Hinduizm fəlsəfəsində çox böyük əhəmiyyət kəsb edir. Yajnavalkyanın təsiri və əsərləri Yajnavalkyanın adı, Hind fəlsəfəsində dərin izlər buraxmışdır. Brihadaranyaka Upanishadda onun adı çəkilir və burada Yajnavalkya, Atman və Brahman anlayışlarını açıq şəkildə təfsir edir. O, insanın öz daxili təbiətini, ruhunu və ən yüksək gerçəkliyi dərk etməsi üçün doğru yol tapmağı vurğulamışdır. Yajnavalkyanın adı həmçinin Shatapatha Brahmana və Yajnavalkya Smritidə də çəkilir. Yajnavalkya Smriti, Hindu qanunlarının və təlimlərinin bir hissəsi olaraq, cəmiyyətdə düzgün əxlaq və davranış prinsiplərini müəyyən edir. Bu əsər, Hindu hüquq və etik sisteminin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Yajnavalkya və Brahman anlayışı Yajnavalkyanın ən mühüm fəlsəfi təlimlərindən biri, Brahmanın və Atmanın birliyidir. Onun təlimlərinə görə, insanın daxili mənliyi və dünya arasında heç bir ayrım yoxdur. Hər şey, Brahmanın təzahürüdür və insanın əsas məqsədi bu birliyi anlamaq və təcrübə etməkdir. Brahman, Yajnavalkya tərəfindən tanrısal və sonsuz gerçəklik olaraq təsvir olunur. O, hər şeyin əsasıdır və insanların həyatının ən yüksək məqsədi, Brahman ilə birləşməkdir. Atman isə insanın daxili mənliyidir və Yajnavalkya, insanların öz daxili təbiətini, yəni Atman'ı anlamalarının, onları Brahman ilə birləşdirəcək yeganə yol olduğunu bildirir. Yajnavalkyanın tanınmış hekayələri Yajnavalkyanın həyatına dair bir çox maraqlı əfsanələr və hekayələr mövcuddur. Onun ən məşhur hekayələrindən biri, Maitreyi adlı həyat yoldaşı ilə bağlıdır. Maitreyi, Yajnavalkyanın təlimləri ilə dərindən maraqlanır və onun fəlsəfi müzakirələrinə qoşulurdu. Bir gün, Yajnavalkya, Maitreyiye öz var-dövlətini bölüşmək istəyir və ona deyir ki, bütün dünya mal-dövləti, maddi zənginliklər yalnız keçici və müvəqqəti olan şeylərdir. Bunun əvəzinə, insanın əsl qiyməti onun Atmanını və Brahman ilə birliyini anlamaqla ölçülür. Maitreyi, Yajnavalkyanın bu təlimlərini diqqətlə dinləyir və ona çox müdrik suallar verir. Yajnavalkya, Maitreyiye deyir ki, əsl zənginlik və əsl xoşbəxtlik, maddi dünyanın ötesində, Brahmanı və Atmanı anlamada tapılır. Bu dialoq, Hinduizm fəlsəfəsinin mənəvi əsaslarından biri olan Jnana və Vairagya mövzularını əks etdirir. Yajnavalkyanın fəlsəfi təlimləri Yajnavalkyanın fəlsəfi təlimləri, Hind düşüncəsinin inkişafında çox mühüm rol oynamışdır. Onun təlimləri, əsasən Brahmanın və Atmanın birliyinə və insanın öz daxili təbiətini anlamağa yönəlmişdir. Yajnavalkya, insanların öz təbiətini və dünya haqqında əsl həqiqəti anlamaq üçün intellektual və mənəvi axtarışlara daxil olmalarını təklif edir. Onun təlimləri həmçinin, insanların maddi dünya ilə bağlı arzu və istəklərdən azad olmağa, daha yüksək bir mənəvi vəziyyətə keçməyə çağırır. Yajnavalkya, həyatın məqsədinin maddi zənginlik əldə etmək deyil, əksinə öz ruhani inkişafını təmin etmək və Brahman ilə birləşmək olduğunu bildirir. Yajnavalkyanın təlimlərinin əhəmiyyəti Yajnavalkyanın təlimləri, Hinduizm fəlsəfəsinin dərinliklərinə enmək istəyən hər kəs üçün əvəzsiz bir qaynaqdır. Onun Brahman və Atman arasındakı əlaqə haqqında verdiyi dərslər, insanın həyatı və təbiəti haqqında daha dərindən düşünməyə yönəldir. Yajnavalkyanın təlimləri, yalnız Hind fəlsəfəsini deyil, həm də dünyadakı bütün ruhani təlimlərə dərin təsir göstərmişdir. Yajnavalkyanın fəlsəfi irsi, həmçinin Upanishadlərdəki digər müdriklərin təlimləri ilə birləşərək, Hind düşüncəsinin ən yüksək təzahürlərini formalaşdırmışdır. O, həyatın mənası və məqsədi haqqında dərindən düşünməyə və insanın öz daxili gerçəkliklərini tapmağa çağıran bir fiqur olaraq tarixə keçmişdir. Yajnavalkya, Hinduizm və Vedik ənənələrində böyük bir fəlsəfi fiqur olaraq tanınır. O, insanın daxili təbiətini, Atmanı və Brahmanı anlaması ilə əlaqədar çox dərin təlimlər vermiş və bu təlimlər Hinduizm fəlsəfəsinin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Yajnavalkyanın təlimləri, yalnız Hind düşüncəsini deyil, həm də dünya fəlsəfəsini əhəmiyyətli şəkildə formalaşdırmışdır. Onun irsi, Hind mədəniyyətinin və mənəvi həyatının dərinliklərində yaşayır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Yajnavalkya
https://www.britannica.com/biography/Yajnavalkya
https://www.britannica.com/biography/Yajnavalkya
https://www.dlshq.org/saints/sage-yajnavalkya/
https://www.wisdomlib.org/definition/yajnavalkya
https://hindupedia.com/en/Yajnavalkya
https://artsandculture.google.com/asset/yajnavalkya/7gGmWyOfupp9SA?hl=en
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
