Witi Ihimaera (tam adı: Witi Tame Ihimaera-Smiler; 7 fevral 1944, Gisborne, Yeni Zelandiya) — Yeni zelandiyalı yazıçı, romançı, qısa hekayə müəllifi və dramaturq. Ümumi məlumat O, Maori xalqından olan ilk nəşr olunmuş romançı kimi tanınıb və Maori ədəbiyyatının əsasını qoyanlardan biridir. Ihimaera-nın ən məşhur əsərləri arasında "The Whale Rider" ("Balina Sürən") və "Tangata Whenua" yer alır; birincisi 2002-ci ildə beynəlxalq uğur qazanan filmə çevrilib. Əsərləri Maori mədəniyyətini, postkolonial reallıqları və cinsi kimlik mövzularını araşdırır. Əsərləri 20-dən çox dilə tərcümə olunub və o, Yeni Zelandiya ədəbiyyatında əhəmiyyətli bir fiqurdur. Həyatı Witi Ihimaera 1944-cü ildə Gisbornedakı fermada, Ngāti Kahungunu və Te Aitanga-a-Māhaki klanlarından olan Maori ailəsində anadan olub. Atası Tom Smiler fermer, anası Julia Keelan isə evdar qadın idi. Ihimaera uşaqlığını kənd yerlərində keçirib və Maori dili ilə mədəniyyətini ailəsindən öyrənib. "Gisborne Liseyi"ni bitirdikdən sonra "Oklend Universiteti"ndə ədəbiyyat təhsili alıb və 1966-cı ildə bakalavr dərəcəsi qazanıb. Karyerasına "Yeni Zelandiya Xarici İşlər Nazirliyi"ndə diplomat kimi başlayıb və Avstraliya, ABŞ və Böyük Britaniyada çalışıb. 1973-cü ildə "Viktoriya Universiteti"ndə yaradıcılıq yazısı üzrə müəllim olub və burada ədəbi fəaliyyətini genişləndirib. 1990-cı ildə homoseksuallığını açıqlayıb və bu, onun sonrakı əsərlərində əks olunub. Hazırda Oklenddə yaşayır və "Oklend Universiteti"ndə professor kimi fəaliyyət göstərir. 2004-cü ildə "Yeni Zelandiya Ordeninin Fəxri Yoldaşı" (DCNZM) adına layiq görülüb. Yaradıcılığı Witi Ihimaera ədəbi karyerasına 1960-cı illərdə qısa hekayələrlə başlayıb. İlk kitabı "Pounamu, Pounamu" (1972) Maori həyatını təsvir edən hekayə toplusudur və "Goodman Fielder Wattie Kitab Mükafatı"nı qazanıb. 1973-cü ildə "Tangata Whenua" romanı ilə Maori ailəsinin torpaq mübarizəsini işıqlandırıb və bu, onun ilk romanı olub. 1987-ci ildə "The Whale Rider" ("Balina Sürən") romanı nəşr olunub; bu əsər Maori mifologiyasına əsaslanır və qız uşağının icma lideri olmasını təsvir edir. 2002-ci ildə filmə çevrilən bu əsər beynəlxalq uğur qazanıb. Ihimaeranın digər əsərləri arasında "The Matriarch" ("Matriarx", 1986) Maori tarixini və müstəmləkəçilik təsirini, "Nights in the Gardens of Spain" (1995) isə homoseksual kimliyini araşdırır. O, həmçinin opera librettoları və dram əsərləri yazıb, məsələn, "The Clio Legacy" (1994). 2009-cu ildə "The Trowenna Sea" romanında plagiat ittihamı ilə üzləşib və əsəri geri çəkib, lakin sonradan yaradıcılığına davam edib. Onun üslubu lirik, emosional və Maori dilinin zənginliyi ilə doludur. Mükafatları "Goodman Fielder Wattie Kitab Mükafatı" (1972) — "Pounamu, Pounamu" üçün. "Yeni Zelandiya Kitab Mükafatı" (1986) — "The Matriarch" üçün. "Commonwealth Yazıçılar Mükafatı" (Güney Şərqi Asiya və Sakit Okean Bölgəsi, 1987). "Yeni Zelandiya Ordeninin Fəxri Yoldaşı" (DCNZM, 2004). "Prime Minister’s Ədəbiyyat Nailiyyəti Mükafatı" (2017). Şəxsi həyatı Witi Ihimaera 1970-ci ildə Jane Cleghorn ilə evlənib və bu nikahdan iki qızı – Jessica və Olivia – olub. 1980-ci illərdə boşanıb və 1990-cı ildə homoseksuallığını açıqlayıb. Hazırda həyat yoldaşı Alf McGuire ilə Oklenddə yaşayır. Ihimaera özünü Maori mədəniyyətinin müdafiəçisi kimi təyin edir və gənclərə Maori dilini öyrətməyə həvəsləndirir. Əsərləri "Pounamu, Pounamu" (1972) — qısa hekayə toplusu. "Tangata Whenua" (1973) — roman. "Whanau" ("Ailə", 1974) — roman. "The Matriarch" ("Matriarx", 1986) — roman. "The Whale Rider" ("Balina Sürən", 1987) — roman. "Nights in the Gardens of Spain" ("İspan Bağlarında Gecələr", 1995) — roman. "The Uncle’s Story" ("Dayının Hekayəsi", 2000) — roman. "The Trowenna Sea" (2009, geri çəkilib) — roman. "The Parihaka Woman" ("Parihaka Qadını", 2011) — roman. Ədəbiyyatda təsiri Witi Ihimaera Maori ədəbiyyatının qabaqcıllarından biridir və Yeni Zelandiya ədəbiyyatında yerli səsləri gücləndirib. "The Whale Rider" ilə o, Maori mifologiyasını və gender rollarını müasir kontekstdə təqdim edərək qlobal auditoriyaya çatdırıb. Patricia Grace ilə birlikdə Maori yazıçılarının yolunu açan Ihimaera postkolonial ədəbiyyata da töhfə verib. Onun homoseksual mövzulara toxunması Maori icması daxilində cinsi azadlıq müzakirələrini genişləndirib. Ihimaera-nın əsərləri gənc Maori yazarlarına ilham verir və Maori mədəniyyətini dünya ədəbiyyatında təmsil edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Witi_Ihimaera
https://www.read-nz.org/writers-files/writer/ihimaera-witi
https://www.anzliterature.com/member/witi-ihimaera/
https://www.britannica.com/biography/Witi-Ihimaera
https://www.nzonscreen.com/profile/witi-ihimaera
https://thespinoff.co.nz/books/10-09-2023/witi-ihimaera-an-icon-and-an-inspiration
https://e-tangata.co.nz/reflections/witi-ihimaera-a-writers-memoir/
https://www.thearts.co.nz/artists/witi-ihimaera
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
