William Lloyd Garrison (1805–1879) - Amerika Birləşmiş Ştatlarında köləliyin ləğvi hərəkatının ən önəmli simalarından biri olmuşdur. O, həmçinin qəzetçi, jurnalist, yazıçı və fəal bir sosial ədalət müdafiəçisi idi. Garrison, həyatını köləliyin aradan qaldırılması və bütün insanların bərabər hüquqlara malik olması məqsədinə həsr etmişdir. Erkən həyatı və təhsili Garrison 1805-ci ildə Massaçusets ştatının Newburyport şəhərində doğulub. Ailəsi çox kasıb olsa da, onun təhsili üçün yaxşı imkanlar təmin edilib. Garrison çox gənc yaşlarında oxumağa başlamış və 13 yaşında müxtəlif çap materiallarında işə başlamışdır. Əvvəlcə o, bir çap mətbəxində işləmiş, sonra isə jurnalistika sahəsində fəaliyyət göstərmişdir. Köləliklə mübarizə Garrisonın köləliyin ləğvi hərəkatına olan marağı 1820-ci illərin sonlarına təsadüf edir. Onun peşəkar həyatının ən əhəmiyyətli dönəmi, 1831-ci ildə çıxardığı The Liberator adlı qəzet ilə başladı. Bu qəzetdə o, köləliyin dərhal ləğvini tələb edən kəskin və heç vaxt yumuşalmayan bir mövqe tutmuşdu. Garrison, köləliyin yalnız hüquqi deyil, həm də mənəvi olaraq yanlış olduğuna inanırdı və bunu hər fürsətdə vurğulamaqdan çəkinmirdi. Onun qəzetindəki yazılar yalnız Amerikada deyil, dünya miqyasında geniş bir təsir yaratdı. The Liberator qəzetinin 1831-ci ildən 1865-ci ilə qədər davam edən nəşri, köləliyin ləğvi hərəkatını təşkil edən əsas platformalardan biri oldu. Əsərlər və təsir Garrisonın yazıları, köləliyin yalnız hüquqi cəhətdən deyil, əxlaqi və dini baxımdan da aradan qaldırılmasını təklif edirdi. O, həmçinin qadınların hüquqlarını müdafiə edərək feminist hərəkatların bir hissəsi oldu. Garrison, çox vaxt radikal və dəhşətli dərəcədə mübahisəli bir şəxsiyyət kimi qəbul edilirdi, çünki o, heç vaxt kompromisə getmədi və köləliyin dərhal ləğvini tələb etdi. Onun ən böyük təsirinə səbəb olan işlərindən biri, köləliyin ləğvi mövzusunda rəsmi olaraq qəbul edilmiş bir platforma qurması və hərəkatın başqa əhəmiyyətli simaları ilə əməkdaşlıq etməsi idi. O, Frederick Douglass kimi bir çox köləlikdən azad olan şəxslərlə əməkdaşlıq edərək, onların mübarizələrini genişləndirdi. Həyatının sonu və mirası Garrisonın əsərləri və fəallığı nəticəsində, ABŞ-da köləliyin ləğvi hərəkatı gücləndi və sonunda 1865-ci ildə köləliyin ləğvi ilə nəticələndi. Garrison, 1865-ci ildə köləliyin rəsmi olaraq ləğv edildiyini gördü, lakin hələ də əhali arasında bərabərlik və hüquqlar məsələləri ilə mübarizə davam edirdi. Garrisonın mübarizəsi yalnız köləliklə bağlı deyil, o, həmçinin qadınların hüquqları və müxtəlif sosial ədalət mövzularında da fəal olmuşdu. O, bir çox zaman "azadlıq və bərabərlik" mövzusunda öz fikirlərini sərt şəkildə müdafiə edirdi. Garrison 1879-cu ildə vəfat etdi, lakin onun həyatını və mübarizəsini davam etdirən yüzlərlə fəal ortaya çıxdı. O, Amerika tarixində ən böyük sosial ədalət liderlərindən biri kimi tanınır.
https://www.britannica.com/biography/William-Lloyd-Garrison
https://billofrightsinstitute.org/essays/william-lloyd-garrisons-war-against-slavery
https://www.nps.gov/people/william-lloyd-garrison.htm
https://www.crusadeforthevote.org/garrison
https://www.pbs.org/wgbh/aia/part4/4p1561.html
https://www.masshist.org/collection-guides/view/fa0278
https://www.nationalabolitionhalloffameandmuseum.org/william-lloyd-garrison.html
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
