Walther Gerlach (1889–1979) - Alman fizikidir və kvant mexanikası sahəsində mühüm töhfələri ilə tanınır. O, xüsusilə Stern-Gerlach təcrübəsi ilə məşhurdur. Bu təcrübə elektronların və digər elementar hissəciklərin məkan istiqamətində kvantlanmasını təsdiqləyərək, kvant mexanikasının fundamental prinsiplərini nümayiş etdirmişdir. Erkən həyatı və təhsili Walther Gerlach 1 avqust 1889-cu ildə Almaniyanın Vürttemberq bölgəsindəki Biebrich şəhərində anadan olmuşdur. O, fizika sahəsində təhsilini Tübingen Universitetində almış və 1912-ci ildə doktorluq dərəcəsini tamamlamışdır. 1916-cı ildə həmin universitetdə habilitasiya müdafiə edərək akademik karyerasına davam etmişdir. Stern-Gerlach təcrübəsi və spin kvantlanması Walther Gerlach və Otto Stern 1922-ci ildə Stern-Gerlach təcrübəsini həyata keçirdilər. Bu təcrübə, hissəciklərin kvantlanmış bucaq momentinə (spinə) malik olduğunu eksperimental olaraq sübut etdi. Təcrübənin gedişi Gümüş atomları yüksək temperaturda buxarlanaraq nazik bir şüa şəklində buraxıldı. Bu şüa məkan baxımından qeyri-bircins olan maqnit sahəsindən keçdi. Əgər klassik fizika doğrudursa, şüanın davamlı bir şəkildə paylanması gözlənilirdi. Lakin təcrübədə gümüş atomlarının iki ayrı hissəyə bölündüyü müşahidə edildi. Bu nəticə, hissəciklərin bucaq momentinin yalnız müəyyən kvantlanmış dəyərlərə malik ola biləcəyini və klassik fizikanın burada işləmədiyini göstərdi. Bu, kvant mexanikasının ilk fundamental eksperimental sübutlarından biri oldu. Digər elmi töhfələri Gerlach yalnız Stern-Gerlach təcrübəsi ilə deyil, həmçinin digər sahələrdə də mühüm elmi işlər görmüşdür: Atomların maqnit xassələri: O, maqnetizm və atom fizikasında tədqiqatlar aparmışdır. Radiasiya və istilik nəzəriyyəsi: İstilik radiasiyası və istilik nəzəriyyəsinin bəzi aspektləri üzərində çalışmışdır. İkinci dünya müharibəsi və "Uran layihəsi": Müharibə zamanı Almaniyanın nüvə proqramı olan Uran Layihəsində iştirak etmiş, lakin bu layihə nəticəsiz qalmışdır. Müharibədən sonra karyerası və akademik fəaliyyəti İkinci dünya müharibəsindən sonra Gerlach Münhen Universitetində fizika professoru kimi fəaliyyət göstərmişdir. O, həm də Almaniyada elmi tədqiqatların yenidən qurulmasında mühüm rol oynamışdır. 1948–1951-ci illərdə Almaniya fizika cəmiyyətinin prezidenti olmuşdur. O, həmçinin elmin inkişafına və fundamental fizika sahəsində yeni araşdırmalara rəhbərlik etmişdir. Elmi irsi Walther Gerlach kvant mexanikasının eksperimental təsdiqi üçün əhəmiyyətli işlər görən alimlərdən biri olmuşdur. Xüsusilə, Stern-Gerlach təcrübəsi kvant mexanikasında spin anlayışının mövcudluğunu sübut edən ən önəmli təcrübələrdən biridir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Walther_Gerlach
https://www.britannica.com/biography/Walther-Gerlach
https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2021mbpc.book..119H/abstract
https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-3-030-63963-1_8
https://www.researchgate.net/publication/352546768_Walther_Gerlach_1889-1979_Precision_Physicist_Educator_and_Research_Organizer_Historian_of_Science
https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Walther_Gerlach
https://www.wikidata.org/wiki/Q61745
Tarix : 23 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
