Wallace Smith Broecker (1931–2019) — Amerikalı geokimyaçı və yer elmləri üzrə mütəxəssis. O, iqlim dəyişikliyi və karbon dövranı sahəsindəki tədqiqatları ilə tanınır və qlobal istiləşmə nəzəriyyəsinin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Broecker, iqlim elmləri və geokimya sahəsindəki kəşfləri ilə dünya üzrə çox sayda tədqiqatçı və alim üçün ilham mənbəyi olmuşdur. Erkən həyatı və təhsili Wallace Broecker, 1931-ci ildə ABŞ-ın Çikaqo şəhərində doğulmuşdur. O, Columbia Universitetində təhsil almış və burada yer elmləri üzrə ixtisaslaşmışdır. Broecker, gənc yaşlarından təbii elmlərə olan marağını inkişaf etdirərək, bu sahədə geniş biliklər əldə etmişdir. Broeckerin əsas kəşfləri və tədqiqatları Broecker, iqlim dəyişiklikləri və qlobal istiləşmə məsələlərindəki təhlilləri ilə tanınır. Onun ən məşhur tədqiqatlarından biri, "Hələ 1970-ci illərdə qlobal istiləşmənin təsiri" məsələsinə dair təxminlərə əsaslanan işləridir. Broecker, karbon dioksidin atmosferdəki artımının və fosil yanacaqlarının yandırılmasının qlobal istiləşməyə səbəb olduğunu erkən dövrlərdə başa düşmüşdür. O, bu sahədəki ən önəmli kəşflərdən birini, "iqlim dəyişikliklərinin karbon dövrü ilə əlaqəsini" aşkar edərək, elmi ictimaiyyətə təqdim etmişdir. "The Great Ocean Conveyor Belt" (Böyük Okean Dövranı Kəməri) teorisi Broecker, beynəlxalq iqlim elminin ən böyük töhfələrindən birini, "Böyük Okean Dövranı Kəməri" nəzəriyyəsini irəli sürərək vermişdir. Bu nəzəriyyə, dünyanın müxtəlif okeanlarında suyun axınlarının iqlim dəyişikliklərinə necə təsir etdiyini açıqlayır. Bu proses, suyun istiliyi və duzluluğunun dəyişməsi ilə əlaqədar olan okyan dövranının (thermohaline circulation) təsirini izah edir. Broecker bu nəzəriyyə ilə, atmosferin və okeanların bir-biri ilə necə qarşılıqlı əlaqədə olduğunu ortaya qoymuşdur. Atmosferdəki karbon dəyişikliyi və iqlim dəyişmələri Broecker, karbon dövrü və iqlim dəyişmələri arasındakı əlaqəni də dərin şəkildə araşdırmışdır. O, xüsusilə karbon dioksidin atmosferdəki miqdarının qlobal istiləşməyə və müxtəlif ekosistemlərdəki dəyişikliklərə necə təsir etdiyini tədqiq etmişdir. Onun işləri, atmosferdəki karbon miqdarını ölçmək və təsirini qiymətləndirmək sahəsində yeni metodlar inkişaf etdirmişdir. Ən məşhur əsəri Broecker-in ən məşhur əsərlərindən biri "Fixing Climate: What Past Climate Changes Reveal About the Current Climate Crisis" (İqlimi Düzəltmək: Keçmiş İqlim Dəyişikliklərinin Cari İqlim Böhranı Haqqında Açıqlamaları) kitabıdır. Bu əsər, Broecker-in iqlim dəyişikliklərinə dair araşdırmalarını və bu dəyişikliklərin dünya üzərindəki təsirlərini geniş şəkildə izah edir.

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Wallace_Smith_Broecker

https://www.earth.columbia.edu/articles/view/2246

https://news.climate.columbia.edu/2019/02/19/wallace-broecker-early-prophet-of-climate-change/

https://www.geolsoc.org.uk/About/History/Obituaries-2001-onwards/Obituaries-2019/Wallace-Smith-Broecker

https://www.theguardian.com/science/2019/feb/19/climate-change-science-pioneer-wallace-smith-broecker-dies

https://www.nytimes.com/2019/02/19/obituaries/wallace-broecker-dead.html

https://www.balzan.org/en/prizewinners/wallace-broecker/bio-bibliografia-inglese-2

Tarix : 12 mart 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.