Walden Bello - Filippinli tanınmış sosial tədqiqatçı, politoloq, aktivist və iqtisadiyyatçı kimi tanınır. O, qlobal ədalət, inkişaf, iqtisadi siyasət və dünyəvi kapitalizm barədə apardığı dərin tədqiqatlarla dünyada tanınmış bir şəxsiyyət halına gəlmişdir. Bello, neoliberalizm və qloballaşma mövzularında ciddi tənqidlər irəli sürərək, dünya iqtisadiyyatının strukturlarını və bu strukturların inkişaf etməkdə olan ölkələrə necə təsir etdiyini analiz etmişdir. Həyat və təhsil Walden Bello 1945-ci ildə Filippinlərdə doğulmuşdur. O, təhsilini Harvard Universiteti və Princeton Universitetində almışdır. Bello, cəmiyyətin sosial-iqtisadi strukturunu anlamağa yönəlmiş dərindən tədqiqatlar apararaq, iqtisadiyyat və beynəlxalq əlaqələr sahəsində təhsil almışdır. O, həmçinin sosial ədalət və ekoloji problemlər kimi mövzulara da böyük maraq göstərmiş və bu sahələrdəki tədqiqatlarını inkişaf etdirmişdir. Qlobal iqtisadiyyat və neoliberalizm tənqidi Walden Bellonun əsas diqqət mərkəzində neoliberalizm və qloballaşma mövzuları yer alır. O, neoliberal iqtisadi siyasətlərin və qloballaşmanın inkişaf etməkdə olan ölkələrdə yaratdığı sosial və iqtisadi bərabərsizlikləri tənqid etmişdir. Bellonun fikrincə, neoliberal siyasətlər inkişaf etməkdə olan ölkələrdə iqtisadi asılılığı artırır, yerli bazarları zədələyir və sosial bərabərsizlikləri dərinləşdirir. Onun işləri bu mövzuda geniş yayılmış ideyalara qarşı çıxaraq, kapitalizmin qlobal genişlənməsinin mənfi tərəflərini göstərmişdir. Bellonun "Development Debacle" adlı əsəri, neoliberal inkişaf siyasətlərinin inkişaf etməkdə olan ölkələrdə necə fəlakətli nəticələrə səbəb olduğunu təhlil edir. O, bu siyasətlərin, xüsusən də "struktural tənzimləmələr" və "beynəlxalq maliyyə qurumlarının" (məsələn, Beynəlxalq Valyuta Fondu və Dünya Bankı) təsiri ilə, cəmiyyətlərin iqtisadi və sosial strukturlarını pozduğunu vurğulamışdır. Kapitalizm və iqtisadi hegemonluq Bello, qlobal kapitalizmin hegemonluq və imperializm yaratma qabiliyyətini də dərindən tədqiq etmişdir. Onun nəzəriyyələrinə görə, inkişaf etmiş ölkələr və çoxmillətli şirkətlər, inkişaf etməkdə olan ölkələri öz iqtisadi maraqlarına uyğun şəkildə exploitasiya edir. Bello'nun fikrincə, qloballaşma, yalnız iqtisadi inkişafa deyil, həm də sosial haqsızlığa və ekoloji dağıntılara yol açır. O, inkişaf etməkdə olan ölkələrin öz təbii sərvətlərinin və işçi qüvvələrinin qlobal kapitalizm tərəfindən istismar edildiyini vurğulamışdır. Bello, bu iqtisadi strukturların dəyişməsini tələb edərək, alternativ inkişaf yanaşmalarını təklif edir. O, “ədalətli ticarət”, "ekososializm" və “alternativ iqtisadiyyat” kimi yeni yanaşmaların təbliğini edir və kapitalizmin yaratdığı bərabərsizlikləri aradan qaldırmağa yönəlmiş islahatların həyata keçirilməsini təklif edir. Sosial hərəkətlər və aktivizm Walden Bello, həmçinin aktivist kimi tanınır və çoxsaylı sosial hərəkətlərdə iştirak edib. O, qlobal ədalət uğrunda mübarizə apararaq, ekoloji məsələlər, feminist hərəkatlar və insan hüquqları kimi sahələrdə də fəal olub. Bello, dünyanın müxtəlif yerlərində baş verən sosial inqilabların və dəyişikliklərin tərəfdarı olmuş, insan hüquqlarının müdafiəsi və daha ədalətli bir dünya qurulması üçün çalışmışdır. Bello, "Alternatives to Economic Globalization" adlı kitabında, qlobal iqtisadiyyatın və onun yaratdığı bərabərsizliklərin əvəzində yeni bir iqtisadi və sosial modelin vacibliyini vurğulamışdır. Bu yanaşma, həmçinin beynəlxalq əməkdaşlıq, milli suverenlik və ekoloji davamlılıq kimi prinsipləri də özündə birləşdirir. Ekoloji məsələlər və dayanıqlı inkişaf Bellonun tədqiqatlarının bir hissəsi də ekoloji məsələlərə həsr olunmuşdur. O, qlobal qızınma, təbii sərvətlərin tükənməsi və ətraf mühitin qorunması kimi məsələlərə ciddi diqqət yetirmişdir. Bello, iqtisadi inkişafın yalnız qısa müddətli iqtisadi fayda təmin etməklə yanaşı, uzunmüddətli ekoloji zərərlərə yol açdığını düşünür. O, dayanıqlı inkişaf modelini dəstəkləyərək, ekoloji təmiz iqtisadiyyatın inkişafını vacib hesab edir. Bellonun təsiri və tanınması Walden Bellonun işləri həm akademik sahədə, həm də geniş ictimaiyyət arasında böyük təsir yaratmışdır. Onun neoliberalizmin tənqidi, qlobal iqtisadiyyatın mənfi təsirlərini açıq şəkildə göstərmişdir və o, bir çox fəal qruplar tərəfindən alternativ iqtisadiyyat və ədalətli ticarət kimi təkliflərə dair rəhbər şəxs olaraq qəbul edilir. Bello'nun nəzəriyyələri, sosial ədalət hərəkatları, ekoloji aktivizm və beynəlxalq münasibətlər sahələrində də ciddi şəkildə qəbul edilmiş və tətbiq edilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Walden_Bello
https://www.carnegiecouncil.org/people/peter-berger
https://www.nytimes.com/2017/06/29/us/obituary-peter-berger-dead-theologian-sociologist.html
https://www.aapss.org/fellows/fellow/peter-berger/
https://www.britannica.com/biography/Peter-Berger
https://monoskop.org/Peter_L._Berger
https://www.kim.uni-konstanz.de/fr/social-science-archive-konstanz/archive-inventory/archive-inventory-a-m-1/peter-l-berger/
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
