Vladimir Kotelnikov (1908–2005) — Sovet və rus riyaziyyatçısı, mühəndisi və alimi, xüsusilə informasiya nəzəriyyəsi və siqnal emalı sahələrindəki işləri ilə tanınır. O, Nyquist-Shannon informasiya nəzəriyyəsi sahəsindəki ilk əsərlərindən birini yaratmış və bu sahədəki təməl anlayışların inkişafına mühüm töhfələr vermişdir. Kotelnikovun ən məşhur töhfəsi "Nyquist-Kotelnikov teoremi" və ya "Kotelnikov-Nyquist teoremi" olaraq bilinən fundamental informasiyanın sıxılması prinsipi olub, bu, siqnalın hərtərəfli bərpası və ötürülməsi üçün minimal nümunə tezliyi ilə əlaqəli məsələləri izah edir. Kotelnikovun işləri həmçinin telekommunikasiya, siqnal emalı və mühəndislik sahələrində geniş tətbiqlərə malikdir. Həyatı və təhsili Vladimir Kotelnikov 1908-ci ildə Sankt-Peterburqda anadan olub. O, Leningrad Dövlət Universitetini bitirərək elektronika və riyaziyyat sahəsində ixtisaslaşmışdır. Kotelnikov təhsilini bitirdikdən sonra bir neçə mühəndislik təşkilatında və elmi institutlarda işləyib, xüsusilə telekommunikasiya və informasiyanın ötürülməsi məsələlərində tədqiqatlar aparıb. Elmi fəaliyyəti və karyerası Kotelnikovun elmi karyerası xüsusilə informasiya nəzəriyyəsi, siqnal emalı və kommutasiya sistemləri sahələrinə yönəlmişdir. Onun elmi işləri Nyquist-Shannon teoremindən əvvəlki əsas prinsip və nəzəriyyələri inkişaf etdirmişdir. Kotelnikov, informasiyanın sıxılması, siqnalların ötürülməsi və keyfiyyətli bərpası məsələlərini əsaslandıran metodları inkişaf etdirmişdir. Kotelnikov-Nyquist teoremi Kotelnikovun ən tanınmış töhfəsi Kotelnikov-Nyquist teoremidir. Bu teorem, analitik siqnalların qeyri-ənənəvi həndəsi təmsilini izah edir və bu siqnalların sıxılmasında minimal nümunə tezliyinin nə qədər olması lazım olduğu məsələsini həll edir. Bu prinsip, rəqəmsal informasiya ötürülməsi və emalı texnologiyalarının təməlini qoymuşdur. Teoremə görə, bir siqnalın tam bərpası üçün onu ən azı iki dəfə daha yüksək tezlikdə nümunələndirmək lazımdır. Bu prinsip, səsin, videonun və digər məlumatların rəqəmsal olaraq ötürülməsi üçün çox əhəmiyyətli bir nəzəriyyədir və müasir multimedia sistemləri və telekommunikasiya şəbəkələri üçün əsaslı təməl təmin etmişdir. Siqnal emalı və telekommunikasiya Kotelnikov həmçinin siqnal emalı sahəsindəki işləri ilə məşhurdur. O, siqnalların filtrlənməsi, sıxılması və təkrarlaması ilə bağlı müxtəlif metodlar inkişaf etdirmişdir. Kotelnikovun işləri həmçinin telekommunikasiya sahəsindəki əsas anlayışları da əhatə edir. O, siqnalın minimal nümunə tezliyini müəyyən etməklə, informasiya ötürülməsinin effektivliyini artırmaq üçün müxtəlif texnologiyaların inkişafına təsir göstərmişdir. Kotelnikovun texnoloji töhfələri Onun digər mühüm töhfələrindən biri multimedia siqnal ötürülməsi və keyfiyyətli analitik informasiya ötürülməsi sahələrindəki işləridir. O, bu sahədə tətbiq edilə bilən riyazi metodları, o cümlədən kompressiya, filtirləmə və informasiya itkisi məsələlərini təhlil etmişdir. Əsas əsərləri Kotelnikovun çoxsaylı elmi məqalə və kitabları vardır. Ən məşhur əsərlərindən bəziləri bunlardır: "On the Transmission of Information by Means of Frequency Modulation" — Bu əsər Kotelnikovun siqnal emalı və informasiya ötürülməsi sahələrindəki nəzəriyyələrini təqdim edir. O, burada məlumatın daha yüksək keyfiyyətlə ötürülməsi üçün tətbiq olunan metodları açıqlamışdır. "The Theory of Signal Sampling" — Kotelnikovun bu əsəri siqnal nümunələndirmə nəzəriyyəsi və onun tətbiqləri ilə bağlı ətraflı tədqiqatları əhatə edir. Bu kitabda, Nyquist-Kotelnikov teoreminin təfərrüatları geniş şəkildə izah edilir. "Fundamentals of Digital Information Processing" — Bu əsərdə Kotelnikov rəqəmsal məlumatların ötürülməsi və işlənməsi barədə mühüm nəzəriyyələri təqdim etmişdir. O, burada sıxılma texnikaları və informasiya teoriyaları haqqında geniş məlumat verir. Təsiri və mirası Vladimir Kotelnikovun işləri müasir informasiya nəzəriyyəsi və telekommunikasiya sahələrinin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Onun siqnal emalı, informasiya ötürülməsi və sıxılma texnologiyaları barədəki tədqiqatları müasir texnologiyaların əsasını təşkil edir. Kotelnikov həmçinin rəyli siqnal ötürülməsi və yüksək keyfiyyətli informasiya bərpası sahələrində tətbiq edilən əsas metodların formalaşmasına kömək etmişdir. Onun işləri telekommunikasiya şəbəkələrində, mobil telefonlar, internet, rəqəmsal televiziyalar və digər multimedia sistemlərində istifadə edilən əsas anlayışları inkişaf etdirmişdir. Kotelnikov həmçinin mühəndislik elmləri sahəsindəki tədris və tədqiqatlara böyük təsir göstərmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Vladimir_Kotelnikov
https://www.imdb.com/name/nm3672824/
https://ethw.org/Vladimir_A._Kotelnikov
https://www.computer-museum.ru/english/galglory_en/Kotelnikov.htm
https://www.wikidata.org/wiki/Q689486
https://www.helion.co.uk/people/vladimir-kotelnikov.php
https://www.imdb.com/name/nm7350078/
Tarix : 4 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
