Vera Ignatievna Gedroits (1870–1932) - Rusiya imperiyasının ilk qadın hərbi cərrahlarından biri, professor, şair və yazıçı. O, müasir cərrahiyyənin inkişafına böyük töhfələr vermiş, xüsusilə müharibə zamanı aparılan əməliyyatların effektivliyini artırmışdır. Onun tibbdə apardığı islahatlar və elmi nailiyyətləri sonralar Rusiya və dünya səhiyyəsinə təsir göstərmişdir. Erkən həyatı və təhsili Vera Gedroits 1870-ci ildə Rusiya imperiyasının Kiyev quberniyasında (indiki Ukrayna) zadəgan ailəsində doğulmuşdur. O, gənc yaşlarından elmə və ədəbiyyata maraq göstərmişdir. O dövrdə Rusiyada qadınlar üçün tibb təhsili almaq çətin olduğu üçün Gedroits İsveçrəyə gedərək Lozanna Universitetində tibb təhsili almışdır. Burada cərrahiyyə sahəsində ixtisaslaşaraq elmi işlərini davam etdirmişdir. Hərbi xidməti və cərrahiyyədə yenilikləri 1904-cü ildə Rus-Yapon müharibəsi başlayanda Vera Gedroits cəbhəyə yollanaraq hərbi cərrah kimi xidmət etmişdir. O, müharibə şəraitində təcili əməliyyatların aparılmasında inqilabi metodlar tətbiq edərək, cərrahiyyədə aseptika və antiseptikanın geniş istifadəsini təşviq etmişdir. Onun praktikaları sayəsində yaralı əsgərlərin sağ qalma faizi əhəmiyyətli dərəcədə artmışdır. Birinci Dünya Müharibəsi zamanı da Gedroits cəbhədə fəaliyyət göstərmiş, müharibə şəraitində əməliyyat otaqlarının təşkilində və səhra xəstəxanalarının modernləşdirilməsində mühüm rol oynamışdır. Onun tibb sahəsində tətbiq etdiyi innovasiyalar daha sonra müasir hərbi cərrahiyyənin əsasını qoymuşdur. Saray cərrahı və elmi fəaliyyəti Müharibədən sonra Vera Gedroits Rusiya imperator ailəsinin saray cərrahı kimi çalışmışdır. O, çar ailəsinin üzvlərini müalicə etmiş və bu dövrdə öz elmi fəaliyyətini genişləndirmişdir. Sonralar Qədim Kiyev Universitetində (indiki Bogomolets Milli Tibb Universiteti) professor olaraq cərrahiyyə üzrə dərs demişdir. Ədəbi və ictimai fəaliyyəti Vera Gedroits yalnız tibb sahəsində deyil, həm də ədəbiyyatda öz izini qoymuşdur. O, avtobioqrafik əsərlər və şeirlər yazmışdır. Onun əsərləri əsasən müharibənin dəhşətləri, insanın daxili gücü və tibbin cəmiyyətdəki rolu ilə bağlı idi. Son illəri və irsi 1920-ci illərdə Gedroits universitetdə dərs verməyə və elmi tədqiqatlar aparmağa davam edirdi. 1932-ci ildə xərçəng xəstəliyindən vəfat etmişdir. Onun tibbdəki yenilikləri və hərbi cərrahiyyəyə gətirdiyi dəyişikliklər bu gün də dəyərli hesab olunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Vera_Gedroits
https://www.bbc.com/future/article/20190418-the-princess-who-transformed-war-medicine
https://legacyprojectchicago.org/person/vera-gedroits
https://link.springer.com/article/10.1007/s12262-021-03148-8
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/1286373/
https://www.researchgate.net/publication/355047212_Vera_Ignatievna_Gedroits_-the_First_Woman_Professor_of_Surgery
https://www.jagranjosh.com/general-knowledge/vera-gedroits-biography-1618829285-1
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
