Toshihide Maskawa (doğum tarixi: 1940) - Yapon nəzəri fizikidir və kvarkların kəşfi ilə bağlı standart modelin inkişafına verdiyi töhfələrlə tanınır. O, xüsusilə CP pozulması (charge-parity violation) və üçüncü nəsil kvarkları ilə bağlı etdiyi kəşflərlə tanınır. Maskawa, 2008-ci ildə Nobel fizika mükafatını Makoto Kobayashi ilə birlikdə almışdır. Standart model və kvarkların üçüncü nəsili Toshihide Maskawanın ən mühüm elmi töhfələrindən biri, üçüncü nəsil kvarklarının mövcudluğuna dair nəzəriyyənin inkişafıdır. O, 1970-ci illərin əvvəllərində Makoto Kobayashi ilə birlikdə, CP pozulmasının kvark nəzəriyyəsi ilə əlaqəli bir model hazırlamışdır. Onlar, kvarkların üçüncü nəsilinin varlığını izah edən bir nəzəriyyə irəli sürmüşdülər. Bu, o dövr üçün yeni bir yanaşma idi, çünki kvarklar yalnız iki nəsildən ibarət hesab edilirdi. CP pozulması və Maskawa-Kobayashi modeli Maskawa və Kobayashinin digər vacib töhfəsi CP pozulması ilə bağlıdır. CP pozulması, yük və parity (simmetriya) dəyişkənliklərinin qarşılıqlı təsirini izah edən fiziki bir fenomendir. Maskawa və Kobayashi, kvarkların qarşılıqlı təsirində CP pozulmasının necə baş verdiyini nəzəri olaraq açıqladılar və bunun kvarkların öz-özünə qarşılıqlı təsirinə necə təsir etdiyini göstərdilər. Onlar bu nəzəriyyəni standart modelin içərisinə daxil etdilər və bu işləri ilə CP pozulmasının kvant sahə nəzəriyyəsi ilə əlaqəsini göstərdilər. Bu, ilk dəfə 1964-cü ildə müzakirə olunan, lakin təcrübə ilə təsdiqlənməyən bir fenomen idi. Maskawa və Kobayashi'nin işləri bu məsələnin həllinə önəmli bir təkan verdi. Nobel mükafatı Toshihide Maskawa və Makoto Kobayashi, 2008-ci ildə fizika üzrə Nobel mükafatına layiq görüldü. Onlar, CP pozulmasının kvark qarşılıqlı təsirlərindəki rolunu izah etməklə, elmdə mühüm bir problemi həll etmişdilər. Bu nəzəriyyə həm də standart modelin daha da təkmilləşdirilməsinə gətirib çıxardı. Nobel mükafatı onların kvarkların üçüncü nəsilini və CP pozulmasını izah edən modelinin elmi əhəmiyyətini təqdir etdi. Elmi təsiri və karyera Toshihide Maskawanın karyerası, yalnız kvarkların və onların qarşılıqlı təsirlərinin nəzəriyyəsi ilə məhdudlaşmır. O, həmçinin kvant sahə nəzəriyyəsi, yüksək enerji fizikasının təhlili və fundamental hissəciklərin öyrənilməsi kimi sahələrdə də mühüm işlər aparmışdır. Maskawa, Kyoto Universiteti və Tohoku Universiteti kimi aparıcı elmi mərkəzlərdə fəaliyyət göstərmişdir və bu müddət ərzində bir çox tələbəyə və gənc alimə rəhbərlik etmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Toshihide_Maskawa
https://en.nagoya-u.ac.jp/people/nobel/toshihide_maskawa/index.html
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2008/maskawa/facts/
https://www.kyoto-u.ac.jp/en/archive/prev/research/forefronts/archives/maskawa
https://www.britannica.com/biography/Maskawa-Toshihide
https://www.nytimes.com/2021/08/10/science/space/toshihide-maskawa-dead.html
https://physicsworld.com/a/japanese-nobel-prize-winning-particle-physicist-toshihide-maskawa-dies-aged-81/
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
