Thoralf Skolem (1887–1963) - Norveçli riyaziyyatçı və loqikdir, ən çox matematik loqika və set nəzəriyyəsi sahəsindəki töhfələri ilə tanınır. Onun işləri, xüsusən Skolem paradoksu, Skolem normal forması və Skolemizasiya kimi mövzularla əlaqədardır və müasir riyaziyyatın inkişafında böyük əhəmiyyətə malikdir. Həyatı və təhsili Thoralf Skolem 1887-ci ildə Norveçin Oslo şəhərində anadan olub. O, Oslo Universitetində təhsil alıb və burada riyaziyyat üzrə ixtisaslaşmışdır. Skolem, ilk növbədə, riyaziyyatın nəzəri aspektləri və loqika ilə bağlı araşdırmalar aparmışdır. Onun işləri, nəzəri riyaziyyatın müxtəlif sahələrinə, xüsusən də set nəzəriyyəsi və model nəzəriyyəsi sahələrinə geniş təsir göstərmişdir. Fəlsəfi və riyazi yanaşmalar Skolem, riyaziyyat və loqika sahələrində özünü yalnız nəzəri məsələlərə diqqət yetirən bir alim kimi tanıtmışdır. Onun işləri, loqikanın əsas prinsipləri və set nəzəriyyəsinin strukturlarına dair dərindən təhlil aparmışdır. Skolem, konsistentlik və model nəzəriyyəsi məsələlərini çox böyük əhəmiyyətlə müzakirə etmişdir. Skolem paradoksu Skolem, set nəzəriyyəsi sahəsindəki işləri ilə daha çox tanınır. Onun ən məşhur və bəzən mübahisəli olan kəşfi Skolem paradoksudur. Bu paradoks, Cantorun infinity və set nəzəriyyəsi ilə əlaqədar ortaya atdığı bəzi mövzuları yenidən şərh etməyə məcbur etmişdir. Skolem, Zermelo-Fraenkel set nəzəriyyəsi çərçivəsində konsistent və finiy modelin mövcudluğunu sübut etmişdir. Lakin, bu modelin xüsusiyyətləri ilə bağlı ortaya çıxan paradokslar, nəzəriyyəçilərin müəyyən müddət narahatlığa düşməsinə səbəb olmuşdur. Skolem paradoksu, müəyyən bir çoxluğun təbiətinə dair suallar açmış və set nəzəriyyəsinin təməl prinsiplərini yenidən qiymətləndirməyə səbəb olmuşdur. Skolem normal forması və skolemizasiya Skolem, həmçinin skolemizasiya və Skolem normal forması haqqında da əhəmiyyətli işlər aparmışdır. Skolem normal forması, mantıksal ifadələrin riyazi formalarda daha asan işlənməsini təmin edən bir yanaşmadır. Bu, xüsusən mantiqsel düsturların və rasiyaların asanlaşdırılması üçün faydalı olmuşdur. Skolemizasiya, bir çox mantiqsel cümləni daha sadə və faydalı forma gətirmək məqsədini güdür. Əsərləri Thoralf Skolem, çoxsaylı riyaziyyat və loqika əsərləri yazmışdır. Onun ən mühüm əsərləri arasında aşağıdakılar yer alır: "On the Interpretation of the Axiom of Choice" (1922) – Bu əsərində Skolem, seçim aksiomunun təfsiri və onun məntiqi təsirlərinə dair dərindən təhlil aparmışdır. O, bu aksiomun müxtəlif loqik formalarda tətbiqinə dair yeni yanaşmalar təklif etmişdir. "The Nature of Mathematical Truth" (1929) – Bu əsər, riyazi həqiqətlərin təbiəti ilə bağlı Skolem tərəfindən təklif edilmiş yeni nəzəriyyələri təqdim edir. "Mathematical Logic" (1931) – Skolem burada matematik loqikanın əsas prinsiplərini və set nəzəriyyəsi ilə əlaqədar olan məsələləri ətraflı şəkildə izah etmişdir. "A New Solution of the Set-Theoretical Paradox" (1936) – Skolem, bu əsərində set nəzəriyyəsi sahəsindəki bir paradoksu həll etməyə çalışmışdır. Təsiri və mirası Skolem, set nəzəriyyəsi, model nəzəriyyəsi və matematik loqika sahələrindəki işləri ilə mühüm bir yer tutmuşdur. Onun kəşfləri və təqdim etdiyi yeni yanaşmalar, həm matematik riyaziyyat, həm də loqika sahələrində bir çox inkişafı təşviq etmişdir. Skolem paradoksu, infinity və set nəzəriyyəsinin təhlilinə dair yeni düşüncə yollarını açmış və matematik model nəzəriyyəsinin təməlində böyük dəyişikliklərə səbəb olmuşdur. Onun işləri, model nəzəriyyəsi, loqika və set nəzəriyyəsi kimi sahələrdə yeni istiqamətlər müəyyənləşdirmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Thoralf_Skolem
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Skolem/
https://tr.wikipedia.org/wiki/Thoralf_Skolem
https://www.britannica.com/biography/Thoralf-Albert-Skolem
https://www.rep.routledge.com/articles/biographical/skolem-thoralf-1887-1963/v-1
https://www.genealogy.math.ndsu.nodak.edu/id.php?id=18237
https://u.math.biu.ac.il/~katzmik/skolem.html
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
