Thomas Johann Seebeck (1770-1831) - Alman fiziki və ixtiraçı, termoelektrik effektin kəşfi ilə tanınır. O, elektrik və istilik arasındakı əlaqəni öyrənərək bu sahədə mühüm bir nailiyyət əldə etmişdir. Seebeckin kəşfi, daha sonra termoelektrik cərəyanlarının yaranmasını və termoelektrik cihazların inkişafını təməlini atmışdır. Həyatı və təhsili Thomas Johann Seebeck 1770-ci ildə almaniyanın Talin şəhərində anadan olmuşdur. O, əvvəlcə bir rəssamlıq təhsili almış və bir müddət bu sahədə çalışmışdır. Lakin Seebeck, təbiət elmlərinə və xüsusən fizika sahəsinə maraq göstərməyə başlamış və bu sahədə öz karyerasını qurmağa qərar vermişdir. O, mühəndislik və fizika sahələrindəki bacarıqlarını inkişaf etdirərək təbiət elmlərinə olan marağını daha da dərinləşdirmişdir. Termoelektrik effektin kəşfi Seebeckin ən tanınmış kəşfi, termoelektrik effektin aşkar edilməsidir. 1821-ci ildə, Seebeck, elektrik və istilik arasındakı əlaqəni tədqiq edərkən yeni bir fenomen aşkar etdi. O, müxtəlif materiallardan hazırlanmış bir dövrəni (məsələn, mis və buxar) istilik mənbəyinə məruz qoyduqda, bu dövrədə elektrik cərəyanının meydana gəldiyini müşahidə etdi. Bu fenomen, termoelektrik effekt olaraq tanındı və Seebeckin adı ilə əlaqələndirildi. Seebeckin kəşfi, materialların istilik və elektriklə əlaqəsini göstərən ilk ciddi nəzəriyyə idi. O, bu effekti "istilik elektrikliyi" adlandırmış və bununla termoelektrik cihazların inkişafına əsas yaradılmışdır. Bu fenomenin təbiətini anlamaq və izah etmək, elektrik enerjisinin istilik enerjisinə çevrilməsi və əksinə, çoxsaylı praktiki tətbiqlərə yol açdı. Termoelektrik cərəyan və Seebeck effekti Seebeckin kəşfi, termoeletirik cərəyanın yaranmasını və elektrik və istilik arasındakı əlaqəni izah etdi. Seebeck effekti, bir materialın bir ucunda istilik tətbiq edildikdə və digər ucunda istilikdən fərqli bir temperatur olduğu zaman, materialda elektrik cərəyanının yaranmasını izah edir. Bu cərəyan, materialın temperatur fərqinə əsaslanır və bu fenomenin əsas səbəbi, atomlar arasında istilik və elektrik yüklərinin dağılmasıdır. Seebeck effekti, termoelektrik generatorların inkişafına yol açmışdır. Bu cür cihazlar istilik fərqini istifadə edərək elektrik enerjisi yaradırlar və sənaye və texnologiyada müxtəlif tətbiqlər tapmışdır. Bu sahə, xüsusilə soyuq və isti mühitlərin idarə olunması ilə əlaqədar mühüm sənaye sahələrində istifadə olunur. Təhsili və karyerası Seebeckin elmi işləri yalnız termoelektrik effekti ilə məhdudlaşmamışdır. O, həmçinin digər fiziki fenomenləri də tədqiq etmişdir. Onun elmi karyerası, onun çoxsaylı fizika və mühəndislik məsələlərinə olan marağını göstərir. Seebeck, həmçinin riyaziyyat və mexanika ilə bağlı müxtəlif tədqiqatlar aparmış və bu sahələrdə də öz biliklərini artırmışdır. O, 1804-cü ildə Berlində Fizika Cəmiyyətinə üzv seçildi və burada bir çox elmi layihələrdə iştirak etdi. Seebeckin işləri, digər alman alimləri və mühəndisləri tərəfindən geniş şəkildə öyrənilmiş və bu, onun elmi sahədəki tanınmasını artırmışdır. Həyatı və vəfatı Seebeckin şəxsi həyatı barədə çox məlumat olmasa da, onun elmi işləri və kəşfləri onu dövrünün ən önəmli fiziklərindən biri etmişdir. 1831-ci ildə Seebeckin vəfatından sonra, onun kəşfi və termoeletirik effektin inkişafı sayəsində bu sahədə daha çox tədqiqatlar aparılmış və onun adı bu sahədə əbədi olaraq qalacaqdır. Thomas Johann Seebeck, termoelektrik effekti və bu sahədəki kəşfləri ilə müasir fizika və mühəndislik sahələrinin inkişafına böyük təsir göstərmişdir. O, elektrik və istilik arasındakı əlaqəni başa düşməkdə və bu əlaqədən faydalanaraq praktiki tətbiqlər yaratmaqda mühüm bir rol oynamışdır. Seebeckin işləri bu gün də termoelektrik texnologiyalarının inkişafında əsas amil olmuşdur. Onun adı, termoeletirik cərəyan və termoelektrik cihazların inkişafı ilə əlaqələndirilir və onun elmi irsi bu günə qədər davam edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Johann_Seebeck
https://www.britannica.com/biography/Thomas-Johann-Seebeck
https://kirj.ee/wp-content/plugins/kirj/pub/eng-4-2007-276-282_20230511160746.pdf
https://www.britannica.com/print/article/532353
https://www.encyclopedia.com/environment/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/seebeck-thomas-johann-1770-1831
https://www.researchgate.net/publication/294714467_Thomas_Johann_Seebeck_1770-1831
https://www.encyclopedia.com/science/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/thomas-johann-seebeck
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
