Thomas Graham (1805–1869) - Alman kimyaçısı və fizikasıdır, xüsusilə onun qazlar və sıvılar üzərində apardığı tədqiqatları ilə tanınır. O, molekulyar fizikanın əsas prinsiplərini başa düşməkdə və kimya sahəsindəki elmi nəzəriyyələri inkişaf etdirməkdə əhəmiyyətli bir rol oynamışdır. Graham, həmçinin difuziya qanunu və poroz maddələrin tədqiqi ilə məşhurdur. Erkən həyatı və təhsili Thomas Graham 1805-ci ildə İngiltərədə, Glasgow şəhərində doğulmuşdur. O, təhsilini Glasgow Universitetində almış və sonra London Kral Cəmiyyətində çalışmışdır. 1830-cu illərdə İngiltərədə kimya elminin inkişafında mühüm töhfələr verməyə başlamışdır. Graham kimya və fizikaya olan böyük marağını gənc yaşlardan göstərmiş və bu sahələrdə elmi təcrübələr aparmışdır. Karyera və elmi töhfələr Thomas Graham, kimya və fizika sahələrindəki bir çox əhəmiyyətli kəşfləri ilə tanınır. O, xüsusilə qazların və sıvıların difuziyası haqqında apardığı tədqiqatlarla məşhurdur. Onun işləri, qazların və sıvıların diffuziya sürətini izah etmək üçün "Grahamın qanunu"nun yaranmasına səbəb olmuşdur. Həmçinin, o, poroz maddələrin keçiriciliyi və molekulların keçid xüsusiyyətlərini öyrənmək üçün tədqiqatlar aparmışdır. Grahamın qanunu Thomas Graham, qazların difuziya sürətini izah etmək üçün vacib bir qanun təklif etmişdir. Bu qanun, iki qazın difuziya sürətinin, onların molar kütlələrinin kvadrat köklərinin tərs mütənasib olduğunu bildirir. Yəni, daha yüngül molekullar daha sürətlə difuziya edir. Bu qanun, kimya və fizika sahəsindəki molekulyar hərəkətlərin başa düşülməsi üçün əsas bir prinsip halına gəlmişdir. Poroz maddələrin tədqiqi Graham, həmçinin poroz maddələrin xüsusiyyətləri üzərində də apardığı işləri ilə tanınır. O, bu maddələrin qaz və maye keçirmə qabiliyyətini öyrənmiş və bununla da filtrasiya və süzülmə proseslərinə dair daha dərindən anlayışlar əldə etmişdir. Onun işləri, xüsusilə təbii və süni membranlar vasitəsilə maye keçidinin izahında vacib rol oynamışdır. Difuziya və qazlar Grahamın qazlar üzərində apardığı tədqiqatlar onun kəşflərinə də böyük təsir göstərmişdir. O, müxtəlif qazların fərqli difuziya sürətlərini təhlil etmiş və bu təhlilləri qazların molekulyar quruluşlarını başa düşmək üçün istifadə etmişdir. Onun qazlar üzərindəki tədqiqatları, kimya və fizikada molekulyar hərəkətlərin daha dərindən başa düşülməsinə imkan yaratmışdır. Miras və tanınma Thomas Graham, həmçinin kimya və fizika sahələrindəki böyük kəşfləri ilə tanınmış və bu sahələrin inkişafına əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Onun qazların difuziyası və poroz maddələrin keçiriciliyi ilə bağlı apardığı işlər, elm dünyasında böyük təsirə malik olmuşdur. Graham, həmçinin London Kral Cəmiyyətinin üzvü olmuş və bir çox elmi jurnallarda məqalələr dərc etmişdir. Thomas Graham, qazlar və sıvılar üzərində apardığı tədqiqatlar və "Grahamın qanunu" ilə tanınan və kimya sahəsində mühüm kəşflərə imza atmış bir alimdir. Onun apardığı işlər, molekulyar fizika və kimyanın inkişafına böyük təsir göstərmişdir. Grahamın elmi irsi, müasir kimya və fizika sahələrindəki tədqiqatların əsasını təşkil edir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_Graham_(chemist)
https://www.britannica.com/biography/Thomas-Graham
https://www.strath.ac.uk/alumni/connectandnetwork/alumnusalumnaoftheyearaward/alumniinhistory/thomasgraham/
https://www.npg.org.uk/collections/search/person/mp01855/thomas-graham
https://www.scientificamerican.com/article/obituarythomas-graham-chemist/
https://wikidoc.org/index.php/Thomas_Graham_(chemist)
https://www.nationalgalleries.org/art-and-artists/10655/thomas-graham-1805-1869-chemist-master-mint
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
