Teju Cole - Nigeriyalı-amerikalı yazıçı, fotoqraf və sənət tarixçisi. Ümumi məlumat O, Afrika ədəbiyyatında yeni bir yol açan müəllif kimi tənqidçilər tərəfindən yüksək qiymətləndirilib. Cole-un ən tanınmış əsərləri arasında "Every Day Is for the Thief" ("Hər Gün Oğru Üçündür", 2007) adlı novella, "Open City" ("Açıq Şəhər", 2011) romanı və "Tremor" ("Titreyiş", 2023) romanı yer alır. O, həmçinin esseist və fotoqraf kimi fəaliyyət göstərir, əsərlərində şəhər həyatı, miqrasiya, irq və mədəniyyət mövzularını araşdırır. Əsərləri 15-dən çox dilə tərcümə olunub və bir çox nüfuzlu mükafatlar qazanıb. Həyatı Teju Cole 1975-ci ildə ABŞ-ın Miçiqan ştatının Kalamazoo şəhərində nigeriyalı valideynlərin ailəsində anadan olub. Anası fransız dili müəllimi, atası isə biznesmen olub və "Western Michigan Universiteti"ndə MBA təhsili alıb. Doğulduqdan qısa müddət sonra anası ilə birlikdə Nigeriyanın Laqos şəhərinə köçüb və uşaqlığını orada keçirib. 17 yaşında ABŞ-a qayıdıb və "Western Michigan Universiteti"ndə bir il oxuduqdan sonra "Kalamazoo Kolleci"nə keçərək 1996-cı ildə bakalavr dərəcəsi alıb. Tibb təhsilini "Miçiqan Universiteti"ndə yarımçıq qoyub və Londondakı "Şərq və Afrika Araşdırmaları Məktəbi"ndə Afrika sənət tarixi üzrə magistratura təhsili alıb. Daha sonra "Kolumbiya Universiteti"ndə sənət tarixi üzrə doktorluq dərəcəsi qazanıb. 2011-ci ildən etibarən Nyu-Yorkun Bruklin rayonunda yaşayıb, hazırda isə "Harvard Universiteti"ndə "Gore Vidal Yaradıcılıq Yazısı Professoru" kimi fəaliyyət göstərir. Cole 2015-2019-cu illərdə "The New York Times Magazine" jurnalında fotoqrafiya tənqidçisi olub. Yaradıcılığı Teju Cole ədəbi karyerasına 2007-ci ildə Nigeriyada "Cassava Republic Press" tərəfindən nəşr olunan "Every Day Is for the Thief" novellası ilə başlayıb. Bu əsər Laqosda keçən səyahət gündəliyi formasında yazılmışdır və şəhər həyatının mürəkkəbliyini və korrupsiyanın təsirini araşdırır. 2011-ci ildə nəşr olunan "Open City" romanı Nyu-Yorkda yaşayan nigeriyalı-alman psixiatrın hekayəsini danışır və 9/11-dən sonrakı şəhər həyatını təsvir edir. Roman tənqidçilər tərəfindən "gözəl və orijinal" kimi təriflənib və bir çox mükafat qazanıb. 2016-cı ildə "Known and Strange Things" ("Tanış və Qəribə Şeylər") esse toplusu nəşr olunub; bu kitabda fotoqrafiya, ədəbiyyat və siyasət haqqında yazılar yer alıb. Həmin il "Punto d’Ombra" ("Kölgə Nöqtəsi", ingiliscə "Blind Spot", 2017) foto kitabı işıq üzü görüb və onun fotoqrafiyaya olan sevgisini əks etdirib. 2023-cü ildə "Tremor" romanı ilə yenidən diqqət çəkib; bu əsər nigeriyalı fotoqraf Tunde-nin Yeni İngiltərədəki həyatını təsvir edir. Cole-un üslubu minimalist, introspektiv və intellektualdır; o, tez-tez şəxsi təcrübələrini və şəhər məkanlarını əsərlərinə inteqrasiya edir. Mükafatları "PEN/Hemingway Mükafatı" (2012) — "Open City" üçün. "Windham-Campbell Mükafatı" (2015) — bədii ədəbiyyat sahəsində. "Internationaler Literaturpreis" (2013) — "Open City" üçün. "Rosenthal Mükafatı" (2012) — "Amerika İncəsənət və Ədəbiyyat Akademiyası" tərəfindən. "Nyu-York Şəhər Kitab Mükafatı" (2012) — "Open City" üçün. "Guggenheim Təqaüdü" (2018). "National Magazine Mükafatı" (finalçı, 2016) — "The New York Times Magazine" üçün fotoqrafiya yazıları. Şəxsi həyatı Teju Cole şəxsi həyatını ictimaiyyətdən gizli saxlayır. Evli olduğu və övladlarının olduğu barədə məlumat yoxdur. O, özünü nigeriyalı və amerikalı kimliyinin birləşməsi kimi təyin edir və həyatını ABŞ ilə Nigeriya arasında keçirib. Hal-hazırda Massaçusets ştatının Kembric şəhərində yaşayır və "Harvard Universiteti"ndə dərs deyir. Əsərləri "Every Day Is for the Thief" ("Hər Gün Oğru Üçündür", 2007) — novella. "Open City" ("Açıq Şəhər", 2011) — roman. "Known and Strange Things" ("Tanış və Qəribə Şeylər", 2016) — esse toplusu. "Punto d’Ombra" ("Kölgə Nöqtəsi", 2016; ingiliscə "Blind Spot", 2017) — foto kitab. "Tremor" ("Titrəyiş", 2023) — roman. Ədəbiyyatda təsiri Teju Cole Afrika ədəbiyyatında yeni bir yol açan müəllif kimi qəbul edilir. Onun əsərləri Nigeriya və Qərbi dünyanı birləşdirən körpü rolunu oynayır, şəhər həyatını, miqrasiyanı və mədəni kimliyi dərin introspeksiya ilə araşdırır. "Open City" romanı ilə o, postkolonial ədəbiyyata və psixoqrafiyaya yeni bir nəfəs gətirib. Fotoqrafiya və ədəbiyyatı birləşdirməsi onun yaradıcılığını unikal edir və gənc Afrika yazarlarına ilham verir. Salman Rushdie onun haqqında "nəslinin ən istedadlı yazarlarından biri" deyib. Cole-un əsərləri həm Afrika, həm də qlobal ədəbiyyatda dərin iz qoyub.
https://en.wikipedia.org/wiki/Teju_Cole
https://www.penguinrandomhouse.com/authors/91688/teju-cole/
https://opencountrymag.com/cover-story-the-worldly-ways-of-teju-cole/
https://www.newyorker.com/books/this-week-in-fiction/teju-cole-12-04-23
https://www.theguardian.com/books/2023/oct/14/teju-cole-being-avant-garde-isnt-about-being-unreadable-tremor-novel
https://overland.org.au/2022/07/life-and-art-in-dark-times-teju-coles-black-paper/
https://www.1854.photography/2022/03/teju-cole-golden-apple-of-the-sun/
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
