Shmuel N. Eisenstadt (1923-2018) - Dünyaca məşhur bir sosioloq və sosial nəzəriyyəçi. O, xüsusilə cəmiyyətlərin inkişafı, sosial dəyişiklik və mədəniyyətlərarası əlaqələr sahəsindəki tədqiqatları ilə tanınır. Eisenstadt'in əsərləri, qeyri-Qərb cəmiyyətlərinin və modernləşmə proseslərinin sosial analizinə yeni yanaşmalar gətirmiş, onu müasir sosial nəzəriyyənin ən təsirli fiqurlarından biri etmişdir. Əsas nəzəriyyələri Eisenstadt, cəmiyyətlərin və mədəniyyətlərin inkişafını öyrənərkən, modernləşmə və ənənəvi cəmiyyətlər arasındakı əlaqələri əsaslı şəkildə analiz etmişdir. O, modernləşmə prosesini yalnız iqtisadi və texnoloji inkişaflarla məhdudlaşdırmamış, həm də mədəni, sosial və siyasi dəyişiklikləri daxil etmişdir. Eisenstadt'in ən mühüm töhfələrindən biri "modernliyin müxtəlif yolları" (The Multiple Modernities) nəzəriyyəsidir. Modernliyin müxtəlif yolları Eisenstadt, modernləşmə prosesinin bir modelə uyğun olmadığını irəli sürmüşdür. O, hər cəmiyyətin özünəməxsus tarixi və mədəni xüsusiyyətləri nəzərə alınaraq modernləşmə yolunu izlədiyini vurğulamışdır. Bu yanaşma, onu "müxtəlif modernliklər" nəzəriyyəsini formalaşdırmağa sövq etmişdir. Eisenstadt, dünyanın müxtəlif regionlarında, xüsusən də Asiya, Orta Şərq və Latın Amerikasında modernləşmənin və Qərb təsirlərinin fərqli yollarla inkişaf etdiyini analiz etmişdir. "Ənənə və Modernlik" arasındakı əlaqə Eisenstadt, ənənə və modernlik arasında bir əlaqə qurmağa çalışmış və bu iki anlayışın qarşı-qarşıya deyil, əksinə, qarşılıqlı təsir edən və bir-birini tamamlayan amillər olduğunu irəli sürmüşdür. Onun fikrincə, modernləşmə yalnız ənənənin tamamilə qırılması deyil, əksinə, ənənəvi strukturların yeni sosial və mədəni mühitdə yenidən formalaşması ilə mümkündür. Cəmiyyətlərin inkşafı və mədəniyyətlərarası əlaqələr Eisenstadt'in nəzəriyyələri, müxtəlif cəmiyyətlər arasındakı əlaqələr və onların inkişaf yollarına dair yeni perspektivlər təqdim etmişdir. O, xüsusilə sosial inkişaf və dəyişikliklərin mədəni kontekstlə bağlı olduğunu vurğulamışdır. Mədəniyyətlərarası əlaqələr və bu əlaqələrin cəmiyyətlərdə necə inkişaf etdiyini araşdıraraq, cəmiyyətlərin modernləşmə proseslərini daha yaxşı başa düşmək üçün vacib bir çərçivə təqdim etmişdir. Sosial qurumlar və avtoritarizm Eisenstadt həmçinin, sosial qurumlar və avtoritarizm məsələlərinə də diqqət ayırmışdır. O, avtoritar rejimlərin və siyasi strukturların cəmiyyətin sosial təşkilatına necə təsir etdiyini analiz edərək, bu cür rejimlərin modernləşmə prosesindəki rolunu öyrənmişdir. Eisenstadt'in bu sahədəki tədqiqatları, sosial təşkilatların inkişafının yalnız siyasi və iqtisadi amillərdən deyil, həm də mədəni və sosial faktorlarla əlaqəli olduğunu göstərmişdir. Təsiri və mirası Shmuel Eisenstadt, sosial nəzəriyyənin və sosiologiyanın inkişafında mühüm rol oynamışdır. Onun modernlik və ənənə arasındakı münasibətləri, cəmiyyətlərin inkişafını fərqli yollarla anlamağa imkan verən yanaşması, dünya miqyasında geniş qəbul edilmişdir. Həmçinin, mədəniyyətlərarası təhlil və sosial dəyişikliklərə dair ideyaları, yalnız akademik mühitdə deyil, eyni zamanda tətbiqi sahələrdə də geniş təsirə malikdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Shmuel_Eisenstadt
https://holbergprize.org/news/shmuel-noah-eisenstadt-1923-2010/
https://globaldialogue.isa-sociology.org/articles/shmuel-eisenstadt-dies-at-87
https://www.balzan.org/en/prizewinners/shmuel-noah-eisenstadt
https://holbergprize.org/laureates/shmuel-n-eisenstadt/
Tarix : 22 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
