Sheldon Lee Glashow (d. 5 dekabr 1932) - Amerikalı nəzəri fizik, Nobel mükafatı laureatı və Standart Modelin əsas qurucularından biri. O, elektrozəif qarşılıqlı təsir nəzəriyyəsinin inkişafına verdiyi töhfəyə görə 1979-cu ildə Nobel Fizika Mükafatına layiq görülmüşdür. Erkən həyatı və təhsili Sheldon Glashow Nyu-York şəhərində yəhudi əsilli bir ailədə dünyaya gəlmişdir. O, 1954-cü ildə Kornell Universitetində bakalavr təhsilini başa vurmuş, daha sonra 1959-cu ildə Kaliforniya Texnologiya İnstitutunda (Caltech) PhD dərəcəsi almışdır. Onun doktorluq rəhbəri Nobel mükafatçısı Murray Gell-Mann idi. Elmi nailiyyətləri Elektrozəif nəzəriyyə və nobel mükafatı 1960-cı illərdə fiziklər elektromaqnetizm və zəif nüvə qarşılıqlı təsirini vahid bir nəzəriyyə ilə izah etməyə çalışırdılar. Sheldon Glashow 1961-ci ildə SU(2) × U(1) simmetriyasına əsaslanan nəzəriyyə təklif etdi və göstərdi ki, elektromaqnit və zəif qarşılıqlı təsir əslində eyni fundamental qüvvənin iki fərqli aspektidir. 1967-ci ildə Steven Weinberg və Abdus Salam bu nəzəriyyəni inkişaf etdirdi və zəif qüvvənin W və Z bozonları vasitəsilə ötürüldüyünü göstərdilər. 1979-cu ildə Sheldon Glashow, Steven Weinberg və Abdus Salam "elektrozəif qüvvələrin birləşdirilməsi nəzəriyyəsinə" görə Nobel Fizika Mükafatına layiq görüldülər. 1983-cü ildə CERN-də Carlo Rubbia və Simon van der Meer-in rəhbərliyi altında W və Z bozonlarının kəşfi bu nəzəriyyənin doğruluğunu sübut etdi. Bu nəzəriyyə hissəcik fizikası üçün fundamental əsas yaratdı və müasir Standart Modelin qurulmasına yol açdı. Charm Kvarkının mövcudluğunu proqnozlaşdırması 1964-cü ildə Sheldon Glashow və James Bjorken charm kvarkının varlığını proqnozlaşdırdılar. Daha sonra 1974-cü ildə J/ψ mezonunun (c-c̄) kəşfi ilə charm kvarkının həqiqətən mövcud olduğu sübut olundu. Böyük birləşmiş nəzəriyyə (GUT) və yeni fikirler Glashow, Böyük Birləşmiş Nəzəriyyələr (GUT) sahəsində də tədqiqatlar aparmışdır. O, kvarkların və leptonların vahid çərçivədə izah edilə biləcəyini göstərmiş, həmçinin protonun parçalanması ehtimalını irəli sürmüşdür, lakin eksperimental nəticələr bu nəzəriyyəni hələ tam təsdiqləməyib. Sonrakı karyerası və şəxsi həyatı Harvard Universitetində uzun illər professor kimi çalışmış və bir çox tələbə yetişdirmişdir. O, fizika ilə yanaşı elm populyarlaşdırması ilə də məşğul olmuşdur və fizikanın cəmiyyətə təsirini izah edən yazılar yazmışdır. Mirası və elmi təsiri Elektrozəif qarşılıqlı təsiri izah edən nəzəriyyənin əsas qurucularından biri oldu. Charm kvarkının varlığını proqnozlaşdırdı. Standart Modelin əsasını qoydu və onun inkişafına töhfə verdi. 1979-cu ildə Nobel Fizika Mükafatını qazandı. Sheldon Glashow müasir hissəcik fizikası və nəzəri fizikanın inkişafına mühüm töhfələr vermiş dahi alimlərdən biridir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Sheldon_Glashow
https://www.britannica.com/biography/Sheldon-Glashow
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1979/glashow/biographical/
https://www.physics.harvard.edu/people/facpages/glashow
https://thebulletin.org/about-us/leadership/sheldon-glashow/
https://www.jewishvirtuallibrary.org/sheldon-glashow
https://www.bu.edu/physics/profile/sheldon-glashow/
Tarix : 23 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
