Shahrnush Parsipur - İranın tanınmış yazıçısı və fars ədəbiyyatında feminist səsin öncüllərindən biri. Ümumi məlumat O, “Touba va Ma'na-ye Shab” (Touba və Gecənin Mənası) və “Zanan-e bedun-e Mardan” (Kişisiz Qadınlar) kimi əsərləri ilə məşhurdur. Parsipur əsərlərində qadınların cinsi azadlığını, İran cəmiyyətindəki patriarxal təzyiqləri və mistik elementləri cəsarətlə işləmişdir. 1979-cu il İran İnqilabından sonra əsərləri qadağan olunmuş və özü dəfələrlə həbs edilmişdir. Hal-hazırda ABŞ-da sürgündə yaşayır. Həyatı Shahrnush Parsipur 1946-cı il fevralın 17-də Tehran şəhərində anadan olmuşdur. Atası dövlət məmuru, anası evdar qadın idi. O, Tehran Universitetində fars ədəbiyyatı üzrə bakalavr dərəcəsi almışdır (1960-cı illər). 1970-ci illərdə İran Televiziyasında prodüser kimi çalışmış, lakin siyasi fəaliyyətlərinə görə işdən çıxarılmışdır. 1974-cü ildə Rza Şah rejimi tərəfindən həbs edilmiş və bir neçə ay həbsxanada saxlanılmışdır. İran İnqilabından sonra 1981-ci ildə yenidən həbs olunmuş və dörd ilə yaxın həbsxanada qalmışdır, lakin heç vaxt rəsmi ittiham irəli sürülməmişdir. 1990-cı ildə ABŞ-yə köçmüş və yazıçı kimi fəaliyyətini orada davam etdirmişdir. Yaradıcılığı Parsipur fars ədəbiyyatında maqik realizm və feminist mövzuları birləşdirən nadir yazıçılardandır. İlk romanı “Sag va Zemestan-e Boland” (İt və Uzun Qış) 1974-cü ildə nəşr olunmuşdur. “Zanan-e bedun-e Mardan” kitabı qadınların patriarxal cəmiyyətdəki təcrübələrini fantastik üslubla təsvir edir və İranda qadağan olunmuşdur. “Touba va Ma'na-ye Shab” isə İran tarixini və qadınların mənəvi axtarışını əhatə edən epik bir əsərdir. Parsipurun yazıları senzura ilə üzləşsə də, onun əsərləri ingilis, fransız və digər dillərə tərcümə olunaraq beynəlxalq səviyyədə tanınıb. Əsərləri Shahrnush Parsipur çoxsaylı roman və qısa hekayə yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri bunlardır: “Sag va Zemestan-e Boland” – “İt və Uzun Qış” (1974) – ilk roman. “Touba va Ma'na-ye Shab” – “Touba və Gecənin Mənası” (1989) – epik roman. “Zanan-e bedun-e Mardan” – “Kişisiz Qadınlar” (1989) – feminist roman. “Asiya dar moghabel-e Asiya” – “Asiya Asiyaya Qarşı” (1997) – qısa hekayə toplusu. “Shiva” – “Şiva” (2000) – mistik roman. Mükafatlar və tanınma Parsipur 2003-cü ildə “Lillian Hellman-Dashiell Hammett Award” qazanmışdır ki, bu mükafat senzura ilə üzləşən yazıçılara verilir. 2010-cu ildə “International Writers Project Fellowship” ilə təltif olunmuşdur. İran daxilində əsərləri qadağan olunsa da, onun yazıları Qərb universitetlərində İran ədəbiyyatı kurslarında öyrədilir. “Zanan-e bedun-e Mardan” kitabı feminist ədəbiyyatın klassiki kimi qiymətləndirilir. Şəxsi həyatı Parsipur evli olub və bir oğlu var, lakin həyat yoldaşı ilə ayrılmışdır. O, həbsxana təcrübələrindən sonra psixoloji problemlərlə üzləşmiş və bu təcrübələri əsərlərində əks etdirmişdir. 1990-cı ildən bəri ABŞ-da, əsasən Kaliforniyada yaşayır və yazı fəaliyyətini davam etdirir. Parsipur İran İnqilabının qadınlar üzərindəki təsirini açıq şəkildə tənqid edən bir səs olaraq qalır. Mirası Shahrnush Parsipur fars ədəbiyyatında qadınların azadlıq axtarışını və mənəvi dərinliyini təsvir edən unikal yazıçılardandır. Onun əsərləri İranın patriarxal cəmiyyətinə və totalitar rejiminə qarşı ədəbi müqavimətin simvoludur. Parsipur sürgündə yaşasa da, İran qadın yazarlarına ilham vermiş və dünya ədəbiyyatında öz yerini möhkəmləndirmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Shahrnush_Parsipur
https://www.shahrnushparsipur.com/author.htm
https://centerforiraniandiasporastudies.wordpress.com/2023/10/24/iranian-diaspora-spotlight-recognizing-the-life-and-work-of-shahrnush-parsipur-an-iranian-writer-who-belongs-to-the-world/
https://www.shahrnushparsipur.com/
https://www.canyayinlari.com/shahrnush-parsipur?srsltid=AfmBOorib4JbExomH5--dB3cQCwkvzgJLOtpSPvs0LD6wRwZQ_27qdAe
https://www.brown.edu/web/strange_times/speakers/parsipur.html
https://pen.org/profile/shahrnushparsipur/
https://conservancy.umn.edu/server/api/core/bitstreams/16a48836-7079-4dfd-8257-ffb122ddf4c6/content
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
