S. An-sky (doğum adı: Şloyme Zanvl Rappoport; 1863–1920) — Yəhudi yazıçı, dramaturq, etnoqraf və ictimai xadim. Şərqi Avropa Yəhudi mədəniyyətinin, folklorunun və mistik ənənələrinin qorunub saxlanılmasında böyük rol oynamışdır. Əsərlərində sosial ədalətsizlik, mistisizm və insan psixologiyası kimi mövzuları işləmişdir. Əsas əsərləri: "Dibuk" (və ya "İki Dünya Arasında") (1914): An-skinin ən məşhur əsəri olan bu pyes, Yəhudi folklorundakı "dibuk" (cinlənmiş ruh) anlayışı əsasında qurulmuş mistik bir dramdır. Məhəbbət, mənəvi əzab və sosial təbəqələşmə kimi mövzuları birləşdirir. Dünya teatrının klassikasına çevrilmişdir. "Xalqın Xəzinəsi" (1918): Yəhudi kəndlilərin həyatını, inanclarını və ritualarını sənədləşdirmək üçün təşkil etdiyi etnoqrafik ekspedisiyaların nəticələrini əks etdirən əsər. "Yeni Kənd" (povest) və "İnqilabçı" (hekayələr toplusu): Sosial ədalətsizliyə və inqilabi hərəkatlara həsr olunmuş əsərlər. Mövzular və üslub: Mövzular: Yəhudi mistikası və folkloru (kabala, dibuk kimi anlayışlar). Sosial bərabərsizlik, fəhlə həyatı, inqilabçı ideyalar. Mədəni köklərə qayıdış və ənənələrin itirilməsi qorxusu. Üslub: Realizmə mistik və simvolik elementlərin qarışığı. Təsviratlarda detallı folklorik və etnoqrafik materiallardan istifadə. Dialoqlarda emosional gərginlik və fəlsəfi dərinlik. Fəaliyyəti və ictimai rolu: Etnoqrafiya: 1912–1914-cü illərdə Şərqi Avropanın Yəhudi kəndlərində geniş tədqiqatlar aparmış, mahnılar, nağıllar, rituallar toplamışdır. Bu materiallar Holokostdan sonra Yəhudi mədəni irsinin bərpasında həlledici rol oynamışdır. Siyasi aktivizm: Gəncliyində sosialist və inqilabçı hərəkatlarda iştirak etmiş, əsərlərində fəhlə sinfinin problemlərini təsvir etmişdir. İnsan hüquqları: I Dünya Müharibəsi zamanı qaçqınların və zərərçəkmişlərin hüquqları uğrunda mübarizə aparmışdır. İrs və təsiri: "Dibuk" dünya teatrının qızıl fonduna daxil edilmiş, bir çox dillərə tərcümə olunmuş və opera, balet, film kimi janrlarda uyğunlaşdırılmışdır. Yəhudi etnoqrafiyasının banilərindən biri kimi tanınır. Topladığı materiallar Sankt-Peterburqun Yəhudi Muzeyində saxlanılır. Müasir mədəniyyətdə An-skinin əsərləri müəllifin humanist dünyagörüşünü və mədəni müxtəlifliyə hörmətini əks etdirən simvol kimi qiymətləndirilir. S. An-sky — mədəniyyətlərarası dialoqun, ənənə və modernliyin harmoniya axtarışının simvolu. Onun yaradıcılığı Şərqi Avropa Yəhudi icmasının ruhunu və tarixini anlamaq üçün əsas mənbədir.
https://en.wikipedia.org/wiki/S._An-sky
https://yiddishkayt.org/view/an-sky/
https://www.britannica.com/biography/S-Ansky
https://www.sup.org/books/jewish-studies/worlds-s-sky
https://www.jstor.org/stable/j.ctt19zbzmk
https://encyclopedia.yivo.org/article.aspx/an-ski_ethnographic_expedition_and_museum
https://www.yiddishbookcenter.org/language-literature-culture/weekly-reader/weekly-reader-tribute-s-sky
Tarix : 16 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
