Romney - Əvvəllər Romney Marsh qoyunu adlanan, lakin ümumiyyətlə yerli fermerlər tərəfindən Kent kimi tanınan, İngiltərədən yayılmış bir qoyun cinsi. Romney, 1800-cü ilə qədər İngiltərədə tanınan "uzun yunlu" bir cinsdir. Digər qitələrə ixrac edilən Romney, xüsusilə Yeni Zelandiyanın qoyun ət və yun ixracatı ticarəti üçün iqtisadi cəhətdən əhəmiyyətli bir qoyun cinsidir. Tarix Bu cins, orta əsrlərdən olan uzun yunlu növlərdən təkamül edib ki, bunlara Romney və Leicester cinsləri də daxildir. 1800-cü ilə qədər "Romney Marsh" və ya "Kent" kimi tanınan qoyunlar, Bakewell'in İngilis Leicester cinsi ilə çarpazlaşdırılaraq bədən quruluşu və yun keyfiyyəti baxımından yaxşılaşdırılmışdır. Beynəlxalq yayılma İngiltərədən Romneylərin ilk təsdiq edilmiş ixracı, 1853-cü ildə Kentdən olan 20 qoyunun Yeni Zelandiyaya göndərilməsi ilə baş verdi. Bu və 1856-cı ildə göndərilən əlavə 30 qoyunla birlikdə Alfred Ludlum, 1860-cı ildə Yeni Zelandiyada Hutt Vadisi yaxınlığında Newry'də ilk Romney Marsh fermasını qurdu. Ludlumun qayınatası Augustus Onslow Manby Gibbes də bu dövrdə Avstraliyada məşhur qoyun ferması olan Yarralumla'da bu cinsdən yetişdirdi. 1855-ci ildə Yeni Zelandiyada 60.000 Merino qoyunu var idi, lakin Romney Marsh qoyunları daha sürətli inkişaf edərək ölkənin böyük hissəsində Merinonun yerini aldı. Yeni Zelandiya Romney Marsh Assosiasiyası 1904-cü ildə quruldu. Alfred Matthews ilk prezident oldu; onun qurduğu Waiorongamai ferması hələ də fəaliyyət göstərir. 1965-ci ildə Yeni Zelandiyanın milli qoyun sürüsünün dörddə üçü Romney cinsindən ibarət idi. 1990-cı illərin ortalarında Romneylər Yeni Zelandiya qoyun sürüsünün 58%-ni təşkil edirdi, Coopworth (əsasən Border Leicester və Romney çarpazlaması) və Perendale (əsasən Cheviot və Romney çarpazlaması) isə əlavə 16.6%, Merinos 7% və Corriedale 5.5% təşkil edirdi. Xüsusiyyətlər Romney hər vəziyyət üçün ideal cins deyil. Henry Fell, "Intensive Sheep Management" kitabında qeyd edir ki, Romney, "Bütün fazilətlərə malik olan, lakin məhsuldarlıq baxımından zəif olan bir cinsdir, yüksək sıxlıqda rahatlıqla inkişaf edir və bundan zövq alır kimi görünür." Son onilliklərdə Yeni Zelandiyadakı bir sıra böyük Romney sürüləri, hər qoyuna düşən quzu sayının 1.7-dən yuxarı olduğunu göstərmişdir ki, bu da Fell'in İngiltərədə müşahidə etdiyindən daha yaxşı məhsuldarlıq nümayiş etdirir. Bəzi lider fermerlər isə daha yüksək göstəricilərə nail olmaqla yanaşı, quzuların sağ qalma nisbətini də yüksək saxlayırlar. Yun xüsusiyyətləri Romney qoyunları ağır yun istehsal edir. Sağlam və yetkin bir qoç ildə bir dəfə qırxım zamanı 10 kq və daha çox yun verə bilər, Yeni Zelandiyadakı sürülərdə isə ana qoyunlar üçün orta yun çəkisi adətən 5 kq-dan yuxarı olur. Uzun yunlu qoyunların yun çəkisinin artması, daha uzun liflərin istehsalı ilə əlaqədardır. Daha incə yunlu qoyunlar (məsələn, Merino, Rambouillet) əslində uzun yunlu qoyunlara nisbətən daha çox yun folikuluna malikdirlər, lakin hər bir folikul daha yavaş böyüyən və nəticədə daha qısa olan liflər istehsal edir.
https://breeds.okstate.edu/sheep/romney-sheep.html
https://www.flockworkshop.uk/journal/exploring-sheep-breeds-romney
https://nzsheep.co.nz/romney/
https://www.cabidigitallibrary.org/doi/abs/10.1079/cabicompendium.66243
https://hennypennyfarm2015.com/sheep/our-romney-sheep/
https://romneymarshhistory.co.uk/sheep
https://spinoffmagazine.com/a-shepherd-s-perspective-romney-and-romney-cross/
Tarix : 3 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
