Robert S. Dietz (1924–1995) - Amerikalı geoloq və okeanoloqdur, xüsusilə yerküresi tektonikası və oceaniya geologiyası sahələrindəki töhfələri ilə tanınır. Dietz, modern yer qabığı dinamikası nəzəriyyələrinin inkişafında mühüm rol oynamış və kontinental driftin və okean dibinin yayılmasının izahına dair bir çox vacib kəşflər etmişdir. Erkən həyat və təhsil Robert S. Dietz 1924-cü ildə ABŞ-ın Texas ştatının San Antonio şəhərində anadan olmuşdur. O, geologiya sahəsində təhsil alaraq, 1949-cu ildə California Universiteti, Berkeley-də geologiya üzrə doktorluq dərəcəsini almışdır. Dietz, tədqiqatlarına geoloji və okeanoloji proseslərin xüsusiyyətlərini başa düşmək məqsədilə başlamış və bu sahədəki araşdırmalarla məşhurlaşmışdır. Yerküresi tektonikası və okean dibinin yayılması Dietz-in ən böyük töhfələrindən biri yerküresi tektonikasının və oceaniya geologiyasının inkişafına verdiyi töhfələrdir. O, 1960-cı illərin əvvəllərində, okean dibinin genişlənməsi və kontinental qırılmalar haqqında bir sıra nəzəriyyələr irəli sürmüşdür. Onun nəzəriyyələri, modern yer qabığı tektonikası anlayışının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. 1. Okean dibinin yayılması Robert S. Dietz, okean dibinin yayılması nəzəriyyəsini irəli sürmüşdür. Bu nəzəriyyəyə görə, okeanların mərkəzindəki dağ silsilələri (məsələn, orta okean silsiləsi) yeni yer qabığı materiallarının əmələ gəldiyi və okean dibinin burada yayılaraq genişləndiyi sahələrdir. O, 1961-ci ildə bu fikri ilk dəfə olaraq irəli sürmüş və okean dibindəki qırılmalar və lava axınlarının yer qabığının genişlənməsinə səbəb olduğunu göstərmişdir. Bu nəzəriyyə, kontinental drift (qitələrin hərəkəti) və yerküresi tektonikası anlayışlarının inkişafında mühüm addım olmuşdur. 2. Kontinental drift və yerküresi tektonikası Dietz, həmçinin kontinental drift anlayışının daha geniş qəbul edilməsinə kömək etmişdir. O, Alfred Wegenerin kontinental drift nəzəriyyəsini təkmilləşdirmiş və bunu yer qabığının dinamik prosesləri ilə əlaqələndirmişdir. Dietz, kontinental driftin okean dibinin yayılması ilə necə əlaqəli olduğunu və kontinental qırılmaların nə zaman və necə baş verdiyini izah etməyə çalışmışdır. Tədqiqatları və kəşfləri Dietz, okeanologiya və geologiya sahəsində bir çox mühüm kəşflərə imza atmışdır. O, okean dibinin tədqiqində son dərəcə mühüm işlər görmüş və bu sahədəki nəzəriyyələri ilə modern yer qabığı geologiyasının əsasını qoymuşdur. Okean dibinin strukturunun araşdırılması: Dietz, okean dibindəki mərkəzi silsilələrin və bu silsilələrdəki yayılma proseslərinin yer qabığının strukturunu necə dəyişdirdiyini araşdırmışdır. Onun işləri, okean dibinin şəbəkəli quruluşunun daha yaxşı başa düşülməsinə kömək etmişdir. Magmatik aktivlik və lava axınları: Dietz, lava axınlarının okean dibində necə hərəkət etdiyini və bu axınların qitələrin hərəkəti ilə əlaqəsini araşdırmışdır. O, magmatik aktivlik və təbii qayalar üzərindəki təhlillərindən istifadə edərək, kontinental qırılmaların və okean dibinin genişlənməsinin geoloji tarixi ilə necə əlaqəli olduğunu öyrənmişdir. Sonraki həyat və irs Robert S. Dietz, elmi fəaliyyətini həyatının sonlarına qədər davam etdirmişdir. O, həmçinin bir çox tədqiqat institutlarında fəaliyyət göstərmiş, geologiya və okeanologiya sahələrindəki ən yüksək təhsil müəssisələrində dərs demişdir. Dietz, 1995-ci ildə vəfat etmişdir, lakin onun irsi bu günə qədər yerküresi tektonikası və okean geologiyası sahələrindəki tədqiqatlarda, dərsliklərdə və elmi işlərdə yaşayır.
https://www.britannica.com/biography/Robert-S-Dietz
https://www.lindahall.org/about/news/scientist-of-the-day/robert-dietz/
https://oac.cdlib.org/findaid/ark:/13030/c8s46zct/entire_text/
https://oac.cdlib.org/findaid/ark:/13030/c8s46zct/entire_text/
https://oac.cdlib.org/findaid/ark:/13030/c8s46zct/admin/
https://en.wikipedia.org/wiki/Robert_Dietz
Tarix : 12 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
