Riane Eisler - Tanınmış bir hüquqşünas, sosioloq və yazıçı. O, xüsusilə cəmiyyətlərin cinsiyyət strukturlarına, güc münasibətlərinə və mədəniyyətlərin inkişafına dair etdiyi tədqiqatlarla tanınır. Eisler, ən çox "Cəmiyyətin Cinsiyyət və Güc Strukturları: Patriarxal və Ekvivalent cəmiyyətlər" adlı əsəri ilə məşhurdur. Onun əsərləri, cəmiyyətdəki güc, cinsiyyət və ədalət anlayışlarını izah etməyə yönəlmiş, mədəniyyətlərin dəyişməsi və sosial ədalət mövzusunda çoxsaylı fikir irəlilətmişdir. Eislerin əsas fikir və nəzəriyyələri "Güc və Cəmiyyət" Eisler, gücün cəmiyyətdəki əsas təşkilatlandırıcı amil olduğunu və bu gücün cinsiyyət, iqtisadi və sosial strukturlarda necə təzahür etdiyini təhlil etmişdir. O, cəmiyyətdəki patriarxal quruluşun, kişinin mütləq hakimiyyətinin və qadınların ikinci plana atılmasının sosial və mədəni nəticələrinə dair fikirlər irəli sürmüşdür. Eisler, patriarxal cəmiyyətlərin, tarixdəki təcrübə və ənənələr vasitəsilə necə formalaşdığını və bu strukturların cinsiyyətlərarası ədalətsizliyi necə davam etdirdiyini göstərmişdir. Ekvivalent və patriarxal cəmiyyətlər Eisler, cəmiyyətlərin iki əsas modelə dayandığını təklif edir: ekvivalent (balanslı) və patriarxal (yerinə yetirilən) sistemlər. Ekvivalent cəmiyyətlər, gücün bölüşdürülməsi və cinsiyyətlər arasında bərabər hüquqların təmin olunması ilə xarakterizə olunur. Bu cəmiyyətlərdə insanlar, həm fiziki, həm də emosional baxımdan qarşılıqlı hörmətə və bərabərliyə əsaslanaraq bir-birinə yaxınlaşırlar. Əksinə, patriarxal cəmiyyətlərdə, kişi hakimiyyətinin güclü olduğu, qadınların isə ikinci plana atıldığı bir struktura malikdir. Eislerin fikrincə, patriarxal sistemlər cəmiyyətin uzunmüddətli inkişafına mane olur və təhsil, iş yerləri, evlilik və ailə sahələrində gender bərabərsizliyini dərinləşdirir. Mədəniyyətlərarası güc yerləşdirmə Eisler, cəmiyyətlər arasında güc yerləşdirilməsi mövzusunda daha geniş təhlillər etmişdir. O, gücün, yalnız patriarxal, hərbi və autokratik sistemlərlə deyil, həm də ekvivalent, bərabərsizlik və hörmətə dayalı sistemlərlə idarə oluna biləcəyini göstərmişdir. Həmçinin, Eisler mədəniyyətlərin inkişafını anlamağa çalışaraq, güc münasibətlərini mədəniyyətin əsas elementləri ilə birləşdirmişdir. O, həmçinin sosial dəyişikliklərə yönəlmiş və hər iki cinsin imkanlarını artıran bərabərsizliksiz mədəniyyətlərə dair müsbət bir yanaşma təklif etmişdir. Cinsiyyət, mədəniyyət və təhsil Eisler, cinsiyyət bərabərliyinin yalnız siyasi və sosial sahələrdə deyil, həm də təhsil və mədəniyyət sahələrində təşviq edilməsi lazım olduğunu vurğulamışdır. O, cinsiyyətin təhsil sistemində və cəmiyyətin digər sahələrində müsbət təsirlərinin artırılmasını müdafiə edir. O, uşaqların böyüdüyü və sosiallaşdığı mühitin güc və qarşılıqlı əlaqə qaydalarını necə formalaşdırdığını və bu prosesin bərabər cəmiyyətin qurulmasında necə əhəmiyyətli rol oynadığını bildirir. "Partnyorluq" fəlsəfəsi Eisler'in ən mühüm töhfələrindən biri, "partnyorluq" (partnership) anlayışıdır. O, gücün bir yerdə işləməsi və qarşılıqlı əlaqənin inkişafı ilə əsaslanan cəmiyyətləri təklif edir. Partnyorluq, yalnız cinslər arasında bərabərliyi deyil, həm də insanlar arasında qarşılıqlı hörmət və əməkdaşlığı təmsil edir. Bu anlayış, onun əsərlərində cəmiyyətlərin gələcəyi üçün müsbət bir modellə təqdim olunur. Eislerin partnyorluq fəlsəfəsi, həm sosial həm də iqtisadi strukturun daha bərabər və ədalətli olması üçün nəzərdə tutulmuşdur. Təsiri və mirası Riane Eisler, cinsiyyət və güc münasibətlərinə dair təqdim etdiyi yeni nəzəriyyələr və sosial dəyişikliklərə dair apardığı dərin araşdırmalarla sosial elmlərə böyük təsir göstərmişdir. Onun "Cəmiyyətin Cinsiyyət və Güc Strukturları" əsəri, feminist nəzəriyyənin və sosial ədalət fəlsəfəsinin əsas mənbələrindən biri olaraq qəbul edilir. Eisler'in müsbət bir gələcək və bərabərsizliksiz cəmiyyətlər yaratmaq arzusu, onun tədqiqatları və yazıları vasitəsilə hələ də cəmiyyətlərdə geniş müzakirə olunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Riane_Eisler
https://rianeeisler.com/about/
https://rianeeisler.com/
https://www.clubofrome.org/member/eisler-riane/
https://centerforpartnership.org/resources/riane-eisler/
https://www.whodoesshethinksheis.net/riane_eisler
https://thenextsystem.org/riane-eisler
Tarix : 22 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
