Raja Ram Mohan Roy- Hindistanın tanınmış sosial islahatçısı, filosofu və “Benqal Rönesansının atası” kimi qəbul edilən şəxsiyyət. Həyatı Raja Ram Mohan Roy 1772-ci il mayın 22-də Britaniya Hindistanının Benqal əyalətindəki Radhanaqar kəndində (indiki Qərbi Benqal) zadəgan brahmin ailəsində anadan olmuşdur. Atası Ramkanta Roy torpaq sahibi, anası Tarini Devi isə dindar qadın idi. Roy erkən yaşda sanskrit, benqal, fars və ərəb dillərini öyrənmiş, Patna və Varanasidə dini təhsil almışdır. Daha sonra ingilis dilini və Qərb fəlsəfəsini mənimsəmişdir. Britaniya Şərqi Hindistan Şirkətində çalışmış (1803-1814), sonradan özünü sosial islahatlara həsr etmişdir. 1833-cü ildə İngiltərədə vəfat etmiş və Bristolda dəfn olunmuşdur. Yaradıcılığı Roy ədəbi yazıçıdan çox mütəfəkkir və publisist kimi fəaliyyət göstərmüşdür. O, hinduizmi xurafatlardan təmizləmək üçün “Brahmo Samaj” adlı monoteist hərəkatı qurmuşdur (1828). Jurnalistika sahəsində “Sambad Kaumudi” (1821) və “Mirat-ul-Akhbar” (1822) kimi qəzetləri nəşr etdirərək maarifçilik ideyalarını yaymışdır. Royun yazıları dini plüralizm, qadın hüquqları və təhsilin əhəmiyyətini vurğulayır. O, həmçinin Veda və Upanişadları tərcümə edərək onların rasional təfsirini vermişdir. Əsərləri Raja Ram Mohan Roy çoxsaylı traktat və məqalə yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri bunlardır: “Tuhfat-ul-Muwahhidin” – “Birallahçılara Hədiyyə” (1804) – monoteizm haqqında fars dilində traktat. “Precepts of Jesus” – “İsanın Nəsihətləri” (1820) – xristianlığın etik tərəflərini təhlil edən əsər. “Vedanta Grantha” – “Vedanta Kitabı” (1815) – Veda mətnlərinin tərcüməsi və şərhi. “A Gift to Deists” – “Deistlərə Hədiyyə” (1822) – dini rasionalizm haqqında esse. “Sati Against Arguments” – “Satiyə Qarşı Arqumentlər” (1818) – sati adətini tənqid edən traktat. Mükafatlar və tanınma Roy həyatında rəsmi mükafatlar almasa da, ölümündən sonra böyük təqdir qazanmışdır. 1831-ci ildə Moğol imperatoru tərəfindən “Raja” titulu ilə şərəfləndirilmişdir. Onun “Sati”nin qadağan edilməsindəki rolu (1829) Hindistan tarixində dönüş nöqtəsi olmuşdur. Royun “Brahmo Samaj”ı müasir Hindistanın dini və sosial islahatlarında əsas təsir göstərmişdir. Şəxsi həyatı Raja Ram Mohan Roy üç dəfə evlənmişdir və iki oğlu – Radhaprasad və Ramaprasad – olmuşdur. Həyat yoldaşlarının çoxu erkən yaşda vəfat etmişdir. O, həyatının son illərini sosial işlərə və səyahətlərə həsr etmiş, 1830-cu ildə Hindistanın hüquqlarını müdafiə etmək üçün İngiltərəyə getmişdir. Roy 1833-cü il sentyabrın 27-də Bristolda meningitdən vəfat etmişdir. Mirası Raja Ram Mohan Roy Hindistanın müasir düşüncə tarixində əvəzsiz yer tutur. O, qadın hüquqlarının, təhsilin və dini tolerantlığın ilk müdafiəçilərindən biridir. “Benqal Rönesansı”nın banisi kimi onun ideyaları Rabindranath Tagore və Swami Vivekananda kimi şəxsiyyətlərə təsir etmişdir. Royun məzarı Bristolda tarixi abidə kimi qorunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Raja_Ram_Mohan_Roy
https://byjus.com/free-ias-prep/ncert-notes-raja-ram-mohan-roy-indian-social-reformer/
https://www.hindustantimes.com/opinion/just-like-that-raja-ram-mohan-roy-and-his-many-contradictions-reflect-the-schism-between-scripture-and-reform-101708768200244.html
https://www.britannica.com/biography/Ram-Mohan-Roy
https://www.drishtiias.com/printpdf/raja-ram-mohan-roy-1
https://pwonlyias.com/raja-ram-mohan-roy-biography/
https://www.nextias.com/blog/raja-ram-mohan-roy/
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
