Qədim qarabatdaq - Alk cinsinə aid quş növü. Etimologiya İngilis dilində "murrelet" sözü "murre" sözünün kiçildilməsi formasıdır. "Murre" sözünün mənşəyi qeyri-müəyyən olsa da, adi qarabatdaqın səsini təqlid edə bilər. Qədim qarabatdaqlar "qədim" adlandırılır, çünki onların belində yaşlı insanların geyindiyi şal kimi boz rəng var. Taksonomiya Qədim qarabatdaq ilk dəfə 1789-cu ildə alman təbiətşünası Johann Fridrix Gmelin tərəfindən Karl Linneyin "Systema Naturae" əsərinin genişləndirilmiş nəşrində təsvir edilmişdir. Gmelin onu "Alca" cinsinə daxil edərək "Alca antiqua binominal" adını vermişdir. Hazırda bu növ, 1837-ci ildə alman təbiətşünası Johann Fridrix fon Brandt tərəfindən təqdim edilmiş "Synthliboramphus" cinsinə daxildir. Yarımnövləri - Synthliboramphus antiquus antiquus – Şimal-şərqi Asiya, Aleut adaları və Qərbi Kanada. - Synthliboramphus antiquus microrhynchos – Komandor adaları (Rusiyanın şərqi). Təsvir Bu kiçik alk növü baş, boğaz və boynun arxa hissəsində qara, belində boz, alt hissələrində isə ağ rəngdədir. Qısa və enli sarı dimdiyi var. Yay aylarında yetkin fərdlərin başında ağ zolaqlar olur, bu da onlara "qədim" görünüş verir. Digər lələk növləri oxşar olsa da, baş zolaqları və boğazdakı qara rəng yoxdur. Ölçülər -Uzunluq: 20–24 sm -Çəki: 150–250 qram -Qanad açıqlığı: 45–46 sm Yayılması və yaşayış yeri Qədim qarabatdaqlar Sarı dəniz (Çin adaları), Rusiyanın Sakit okean sahilləri, Aleut adaları və Britaniya Kolumbiyasının Haida Qvaii arxipelaqına qədər olan ərazilərdə çoxalır. Bəzi fərdlər qışı Yaponiya və Çin yaxınlığında keçirmək üçün Kanadadan 8,000 km məsafə qət edirlər. Bu, bütün Şimali Sakit okeanı keçən yeganə quş növüdür. Davranış Qədim qarabatdaqlar digər alk növləri kimi su altında üzərək qidalanır. Qışda əsasən xərçəngkimilərlə, yayda isə kiçik balıqlar və xərçəngkimilərlə qidalanırlar. Qədim qarabatdaqlar Şimali Sakit okean adalarında koloniyalarla çoxalır. Ən böyük koloniyalardan biri Britaniya Kolumbiyasının Frederik adasındadır. Onlar iki (bəzən bir) yumurta qoyur və yumurtalarını ağac kökləri arasında, loglar altında və ya qaya yarıqlarında qoyurlar. Valideynlər və balalar səs vasitəsilə bir-birini tanıyır və balalar yumurtadan çıxdıqdan 1–3 gün sonra dənizə aparılır. Status və qorunma Qədim qarabatdaqlar Kanadada "Xüsusi Diqqət Tələb Edən Növ" kimi qeydə alınıb. Əsas təhlükə, 1800-cü illərdə gəmilər vasitəsilə adalara gətirilən siçovullar və digər məməli yırtıcılar tərəfindən populyasiyanın azalmasıdır. Məsələn, bir adada çoxalma cütlərinin sayı 200,000-dən 21-ci əsrdə 14,000-ə qədər azalmışdır. 2009-cu ildə "Parks Canada", "Haida Nation", "Island Conservation" və "Coastal Conservation" tərəfindən "Night Birds Returning" layihəsi başladılmışdır. Bu layihə çərçivəsində "Qvaii Haanas Milli Parkı" və "Haida Mədəniyyət Sahəsi"ndə siçovulların məhv edilməsi planlaşdırılmışdır.
https://www.allaboutbirds.org/guide/Ancient_Murrelet/overview
https://www.audubon.org/field-guide/bird/ancient-murrelet
https://www.birdatlas.bc.ca/accounts/speciesaccount.jsp?sp=ANMU&lang=en
https://ebird.org/species/ancmur
https://fieldguide.mt.gov/speciesDetail.aspx?elcode=ABNNN07030
https://www.birdweb.org/birdweb/bird/ancient_murrelet
https://wildlife-species.canada.ca/bird-status/oiseau-bird-eng.aspx?sY=2014&sL=e&sM=c&sB=ANMU
https://wildwithnature.com/2022/10/07/ancient-murrelet-mcarthur-lake/
https://www.bto.org/understanding-birds/birdfacts/ancient-murrelet
https://myodfw.com/wildlife-viewing/species/ancient-murrelet
https://www.aba.org/ancient-murrelets-2023/
https://www.inaturalist.org/taxa/4561-Synthliboramphus-antiquus
https://animalia.bio/ancient-murrelet#google_vignette
https://birds.outdoornebraska.gov/ancient-murrelet/
https://lauraerickson.substack.com/p/ancient-murrelets
https://nemesisbird.com/news/ancient-murrelet-seal-island-national-wildlife-refuge/
https://www.cbsnews.com/minnesota/news/ancient-murrelet-bird-rarely-seen-in-minnesota-found-malnourished-in-hastings/
https://www.birdscanada.org/saving-ancient-murrelets-from-invasive-species-in-bc
https://en.wikipedia.org/wiki/Ancient_murrelet
Tarix : 27 yanvar 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
