Pietro Aretino (20 aprel 1492 – 21 oktyabr 1556) — İntibah dövrünün italyan yazıçısı, dramaturqu, şairi və satiriki. "Şahzadələrin qamçısı" ləqəbli Aretino öz kəskin tənqidləri, azad seksual mövzulu əsərləri və hakim dairələrə qarşı mübarizəsi ilə tarixə düşmüşdür. Ədəbiyyatda satiranın və publisistik janrın inkişafında mühüm rol oynamışdır. Əsas əsərləri: "Kortizian" (La Cortigiana, 1525): Məşhur komediyası. Romadakı saray həyatının riyakarlığını və mətanətsizliyini ifşa edir. "Müdriqə Sonetlər" (Sonetti Lussuriosi, 1527): Qadağan edilmiş erotik şeirlər toplusu. İncəsənət və əxlaq arasındakı münaqişəni təmsil edir. "Müqəddəs Katrinanın Əzabı" (La Passione di Santa Caterina, 1540): Dini mövzulu pyes, lakin kilsə təqsirlərinə gizli istiğza ilə yazılmışdır. Məktublar (Lettere, 1537–1557): 6 cilddə toplanan məktublar siyasi hadisələrə, mədəniyyətə və şəxsi həyata dair tənqidi müşahidələri əks etdirir. Mövzular və üslub: Mövzular: Siyasi və dini tənqid: Papaların, kardinalların və hakim sinfin korrupsiyası. Seksual azadlıq: Cəmiyyətin ikiüzlü əxlaq normalarına qarşı çıxış. Güc və manipulyasiya: Saray intriqaları və sosial təbəqələşmə. Üslub: Açıq və təhrikedici dil: Tabu mövzuları cəsarətlə işləmək. Satirik və grotesk elementlər: İroni və qara yumor vasitəsilə tənqid. Publisistik yanaşma: Məktubları ilə ictimai rəyi formalaşdırmaq. Həyatı və təsiri: Erkən illər: Aretino İtaliyanın Arezzo şəhərində anadan olmuş, yoxsullıq içində böyümüşdür. Ədəbi karyerasına Romada başlamış, lakin kilsə təzyiqi səbəbilə Venesiyaya qaçmışdır. Mübahisələr: Erotik əsərləri və papa VII Klementi tənqid etdiyinə görə tez-tez təqib olunmuş, lakin Venesiyanın azad mühitində qorunmuşdur. İrs: Satira və publisistikanın banilərindən sayılır. Volter, Mark Tven kimi yazıçılar onun təsirini qəbul ediblər. Pietro Aretino — sözün azadlığı uğrunda mübarizə aparan və cəmiyyət tabularını sındıran bir inqilabçı. Onun yaradıcılığı incəsənətin gücünün siyasətə qarşı zəfərini simvollaşdırır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Pietro_Aretino
https://www.britannica.com/biography/Pietro-Aretino
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%8C%D0%B5%D1%82%D1%80%D0%BE_%D0%90%D1%80%D0%B5%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE
https://arthistorians.info/aretinop/
https://www.historytoday.com/archive/pietro-aretino
https://www.ped.muni.cz/weng/outline_of_english_fiction/terms/pietro_aretino.html
https://www.goodreads.com/author/show/208533.Pietro_Aretino
Tarix : 16 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
