Peter Debye (1884–1966) - Fizika və kimya sahəsində mühüm nailiyyətlər əldə etmiş hollandiyalı alim. O, dipol momentləri, rentgen difraksiyası və molekulyar quruluşun öyrənilməsi sahəsində əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Erkən həyatı və təhsili Petrus Josephus Wilhelmus Debye 24 mart 1884-cü ildə Niderlandın Maastrixt şəhərində anadan olmuşdur. O, Aaxen Texniki Universitetində mühəndislik üzrə təhsil almış və 1905-ci ildə mexanika mühəndisliyi üzrə dərəcə qazanmışdır. Daha sonra Arnold Sommerfeldin rəhbərliyi altında Münhen Universitetində fizika üzrə doktorantura təhsili almışdır. Elmi fəaliyyəti Debyenin tədqiqatları əsasən molekulyar fizika və kimya sahələrinə aid olmuşdur. O, 1912-ci ildə dipol momentləri konsepsiyasını inkişaf etdirərək molekulların qütblüyünü öyrənmək üçün yeni üsullar təqdim etmişdir. Debye rentgen difraksiyası sahəsində də mühüm işlər görərək, kristal quruluşların təhlili üçün yeni texnikalar hazırlamışdır. O, həmçinin 1923-cü ildə Erich Hückel ilə birlikdə Debye-Hückel nəzəriyyəsini inkişaf etdirmişdir. Bu nəzəriyyə ion məhlullarında elektrik yükünün paylanmasını izah edir və elektro-kimya sahəsində mühüm əhəmiyyət kəsb edir. Mükafatlar və nailiyyətlər Peter Debye 1936-cı ildə "dipol momentlərinin ölçülməsi və rentgen difraksiyası sahəsindəki kəşflərinə görə" Nobel Kimya Mükafatına layiq görülmüşdür. Bundan əlavə, o, aşağıdakı mükafatlara da sahib olmuşdur: - Rumford Medalı (1930) - Franklin Medalı (1937) - Faraday Medalı (1947) Müharibə dövrü və mübahisələr İkinci Dünya Müharibəsi zamanı Debyenin Almaniya ilə əlaqələri müəyyən mübahisələrə səbəb olmuşdur. 1930-cu illərdə o, Kaiser Wilhelm Cəmiyyətinin prezidenti olmuş və Almaniya Elmlər Akademiyasında fəaliyyət göstərmişdir. 1940-cı ildə ABŞ-a köçərək Kornell Universitetində çalışmış və burada mühüm elmi araşdırmalar aparmışdır. Mirası Debyenin kəşfləri fizika və kimya sahəsində mühüm iz qoymuşdur. Onun adı ilə bağlı Debye uzunluğu, Debye temperaturu və Debye-Hückel nəzəriyyəsi bu gün də geniş istifadə olunmaqdadır. O, 1966-cı ildə vəfat etmişdir, lakin elmi irsi hələ də mühüm əhəmiyyət daşıyır.

İstinadlar

https://en.wikipedia.org/wiki/Peter_Debye

https://www.britannica.com/biography/Peter-Debye

https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1936/debye/biographical/

https://nationalmaglab.org/magnet-academy/history-of-electricity-magnetism/pioneers/peter-debye/

https://library.ethz.ch/en/locations-and-media/platforms/short-portraits/debye-peter-1884-1966.html

https://www.uni-goettingen.de/en/peter+debye%2C+chemistry+%281884+to+1966%29/62605.html

https://www.iucr.org/people/crystallographers/debye

Tarix : 27 fevral 2025

Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.