Otto Neurath (10 dekabr 1882 – 22 dekabr 1945) - Avstriyalı filosof, riyaziyyatçı, sosioloq və elmlərin məntiqi pozitivizm istiqamətində inkişafına töhfə vermiş alimdir. O, Vyana Dairəsinin aparıcı üzvlərindən biri olmuş və elmi biliklərin vizual təqdimatı, ictimai islahatlar və dil fəlsəfəsi sahələrində mühüm işlər görmüşdür. Həyatı və karyerası 1882-ci ildə Avstriyanın Vyana şəhərində dünyaya gəlmişdir. Vyana və Berlin universitetlərində təhsil almış, iqtisadiyyat və fəlsəfə üzrə ixtisaslaşmışdır. 1920-ci illərdə "Vyana Dairəsi" fəlsəfi məktəbinin əsas üzvlərindən biri olmuşdur. Məntiqi pozitivizm, elmlər fəlsəfəsi və dil nəzəriyyəsi üzərində işləmişdir. II Dünya Müharibəsi zamanı İngiltərəyə mühacirət etmişdir və orada fəaliyyətini davam etdirmişdir. 1945-ci ildə Oksfordda vəfat etmişdir. Fəlsəfi görüşləri və irsi Məntiqi pozitivizm və elmin birləşdirilməsi Neurath bilikin yalnız empirik (təcrübəyə əsaslanan) və məntiqi analizlə əldə oluna biləcəyini iddia edirdi. O, metafizik anlayışların elmdə yerinin olmadığını və yalnız doğrulanan biliklərin qəbul edilməli olduğunu müdafiə edirdi. Elmi biliklərin vahid bir sistemə salınması və müxtəlif elmlər arasında əlaqələrin gücləndirilməsi onun əsas məqsədlərindən biri idi. Dil və bilik fəlsəfəsi Neurath "fərziyyələrin və terminlərin doğrulanmasına əsaslanan elmi dil" ideyasını irəli sürmüşdür. O, hesab edirdi ki, bütün biliklər nisbi və dəyişkəndir və heç bir tamamilə obyektiv bilik mümkün deyil. "Metafizikasız elm" konsepsiyası ilə, yalnız müşahidə və eksperimentə əsaslanan elmi biliklərin dəyərli olduğunu sübut etməyə çalışmışdır. Görsəl kommunikasiya və isotype sistemi Neurath, informasiyanın vizual şəkildə daha aydın izah edilə biləcəyini müdafiə edirdi. O, "Isotype" (Beynəlxalq Rəqəmsal Tipografik Təhsil Sistemi) adlı vizual kommunikasiya sistemini inkişaf etdirmişdir. Bu sistem, qrafiklər, piktogramlar və simvollar vasitəsilə məlumatın geniş kütləyə çatdırılmasını hədəfləyirdi. Sosializm və iqtisadi planlaşdırma O, "pul olmayan iqtisadiyyat" konsepsiyasını təklif edirdi, yəni iqtisadi planlaşdırmanın bazar sisteminə deyil, rasionallığa əsaslanmalı olduğunu bildirirdi. Neurath sosial islahatların elmi əsaslarla həyata keçirilməsinin tərəfdarı idi. Əsərləri və təsiri Neurath bir çox mühüm fəlsəfi və elmi əsərlər yazmışdır: "Anti-Spengler" (1921) – Elm və tarix fəlsəfəsinə dair tənqidi əsəri. "Logical Empiricism and the Unity of Science" (Məntiqi Empirizm və Elmin Vahidliyi, 1938) – Elmin vahid metodla işləməsi fikrini əsaslandırır. "Modern Man in the Making" (Müasir İnsan və İnkişaf, 1939) – Vizual kommunikasiya və cəmiyyətin dəyişimi haqqında əsəri. Neurathın məntiqi pozitivizm, dil nəzəriyyəsi və vizual kommunikasiya sahələrində qoyduğu iz müasir elm və texnologiya fəlsəfəsinə ciddi təsir göstərmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Otto_Neurath
https://www.britannica.com/biography/Otto-Neurath
https://plato.stanford.edu/entries/neurath/
https://hyphenpress.co.uk/authors/otto_neurath/
https://www.kim.uni-konstanz.de/en/phil-archiv/the-collections/otto-neurath/
https://san-serriffe.com/product/otto-neurath/
https://www.peterlang.com/document/1104703
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
