Othmar Spann (1878–1950) - Avstriyalı iqtisadçı və fəlsəfə professorudur. O, sosial fəlsəfə, sosial nəzəriyyə və cəmiyyətin təşkilati strukturları sahəsindəki işləri ilə tanınmışdır. Spann, korporatizm və sosial birliyin vacibliyini vurğulayan, individualizm və liberalizmin tənqidinə yönəlmiş dərin nəzəri fikirlər təqdim etmişdir. Həyatı və təhsili Othmar Spann 1878-ci ildə Avstriyanın Gratz şəhərində anadan olub. Avstriya Universitetində iqtisadiyyat və fəlsəfə üzrə təhsil almış, daha sonra müxtəlif universitetlərdə müəllimlik etmişdir. Spann, xüsusən sosial fəlsəfə və sosial nəzəriyyə sahəsində dərin tədqiqatlar aparmışdır. Fəlsəfi və iqtisadi yanaşmaları Spannın düşüncələri, sosial strukturların və cəmiyyətin bütün təbəqələrinin harmonik bir şəkildə işləməsi üzərində cəmlənmişdir. O, sosial korporatizmin əhəmiyyətini vurğulamış və sosial həmrəyliyin inkişafı üçün dövlətin müdaxiləsinin vacibliyini müdafiə etmişdir. Spann, həmçinin individualizm və liberalizm kimi ideologiyaların tənqidinə yönəlmişdir. Korporatizm Othmar Spann, korporatizm anlayışını inkişaf etdirərək, cəmiyyətin təbəqələr arası əlaqələrində dövlətin və iqtisadi qüvvələrin təşkilati birləşmələrinin vacibliyini vurğulamışdır. Spann, sosial həmrəylik və cəmiyyətin qarşılıqlı əlaqələrinin gücləndirilməsi üçün bütün cəmiyyətin birlikdə çalışması lazım olduğunu müdafiə etmişdir. Onun fikrincə, bu yanaşma, dərdləri və fərqlilikləri bir araya gətirərək sosial harmoniyanı təmin etməyə kömək edər. Sosial üsul Spann, cəmiyyətin təşkilatında sosial üsulun tətbiqini tərəfdar idi və belə bir üsulun inkişafı üçün sosial fəlsəfə və humanitar elmlərin təhlilini vacib hesab edirdi. Spann, cəmiyyətdəki hər bir təbəqənin öz rolunu və funksiyasını başa düşərək, bu təbəqələrin bir-biri ilə harmoniyada fəaliyyət göstərməli olduğunu düşünürdü. Sosial həmrəylik və dəyişikliklər Spann, sosial quruluşdakı dəyişikliklərin harmonik və nizamlı olmasına inanan bir nəzəriyyəçi idi. O, cəmiyyətin dəyişməsinin yalnız güclü bir dövlətin rəhbərliyi altında baş verə biləcəyini irəli sürmüşdür. Spann, sosial həmrəyliyin və sosial təbəqələrin arasında əlaqələrin inkişafını vacib hesab edirdi. Antiliberalizm Spann, həmçinin liberalizmin və individualizmin tənqidçisiydi. O, liberalizmi cəmiyyətin dəyərlərini zəiflədir və sosial münasibətləri parçalayır kimi görürdü. Spannın fikrincə, liberalizmin gətirdiyi fərdi azadlıqlar, sosial əlaqələri və milli birliyi zəiflədir və cəmiyyətin birləşməsi üçün təhlükə yaradır. Əsərləri Spann, bir çox əsər yazmış və öz nəzəriyyələrini müxtəlif məqalələr və kitablarla təqdim etmişdir. Ən tanınmış əsərləri aşağıdakılardır: "The Social Order and the State" (1913) – Bu əsərində, Spann cəmiyyətin və dövlətin əlaqələrini, sosial quruluşun və birləşmə prinsipinin vacibliyini müzakirə etmişdir. "Social Order" (1924) – Bu əsərində, Othmar Spann, sosial təşkilatların inkişafı və sosial birliyin qorunması üçün nəzəri cəhətdən əsaslı tövsiyələr təqdim etmişdir. "The Ideal of the Social Community" (1921) – Burada, Spann, cəmiyyətin və sosial strukturların ideal formasını təsvir edərək, korporatizmin əhəmiyyətini vurğulamışdır. Təsiri və mirası Othmar Spann, Avstriya və Almaniyadakı bir çox sosialist və korporativist fəlsəfəçilərinə təsir etmişdir. O, həmçinin, sosializm və federalizmi birləşdirən yeni yanaşmalar təklif edərək, milli birliyin və sosial həmrəyliyin vacibliyini vurğulamışdır. Spann, sosial təbəqələşmə və sosial əlaqələr mövzularında dərin nəzəriyyələr təqdim etmişdir. Onun işləri, sonrakı dövrlərdəki korporativist və antiliberal fəlsəfi cərəyanlarda təsirli olmuşdur. Spannın düşüncələri, faşizm və totalitarizm kimi siyasi sistemlərə təsir etmiş və bəzən milli sosializmlə əlaqələndirilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Othmar_Spann
https://www.cambridge.org/core/services/aop-cambridge-core/content/view/E40A918E8F11DA1B06123BA178EFDC9A/S0067237800008377a.pdf/othmar_spann_and_the_quest_for_a_true_state.pdf
https://tr.wikipedia.org/wiki/Othmar_Spann
https://repository.rice.edu/items/e8d1b3a3-1c6f-4569-9905-606ec7c90ed9
http://www.ejil.org/pdfs/6/1/1335.pdf
https://www.jstor.org/stable/2223911
https://www.taylorfrancis.com/chapters/mono/10.4324/9781315126944-7/othmar-spann-theory-totality-1934-aurel-kolnai-graham-mcaleer-francis-dunlop?context=ubx&refId=4f0fe987-8e93-479b-9391-f45167b32a59
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
