Oliver Heaviside (1850–1925) - İngilis fizik və mühəndis idi, xüsusən elektromaqnetizm və telekommunikasiya sahəsindəki töhfələri ilə tanınır. O, elektrik mühəndisliyinin inkişafında və Maxwellin elektromaqnetizm tənliklərinin təhlilindəki müstəsna işləri ilə məşhurdur. Heaviside, teleqraf və telefon sistemlərinin işləməsini və elektrik dövrələrinin anlaşılmasını asanlaşdıraraq, müasir elektronikanın inkişafına əsaslı bir təməl qoymuşdur. Erkən həyatı və təhsili Oliver Heaviside 1850-ci ildə İngiltərənin London şəhərində anadan olmuşdur. O, rəsmi şəkildə universitet təhsili almamışdı, amma çox oxuyan və öz-özünə təhsil alaraq mühəndislik və fizika sahələrində dərin biliklər əldə etmişdir. Onun təhsili demək olar ki, tamamilə öz tədqiqatlarına və fəlsəfi düşüncələrinə əsaslanmışdı. Ən yadda qalan töhfələr Heavisideın ən məşhur töhfələrindən biri, Maxwell'in tənliklərinin sadələşdirilməsi və elektromaqnetizm anlayışlarının inkişafıdır. 1860-cı illərdə James Clerk Maxwell elektromaqnetizm qanunlarını təqdim etmişdi, lakin bu tənliklər çox mürəkkəb idi və onların tətbiqi çətin idi. Heaviside, bu tənlikləri sadələşdirərək, onların daha asan başa düşülməsini və istifadə edilməsini təmin etdi. O, vektor hesabı və inteqral hesabları ilə Maxwell'in tənliklərini daha sadə və praktik formada təqdim etdi, beləliklə, bu tənliklər fizika və mühəndislik sahəsində daha geniş istifadə edilməyə başlandı. Bundan başqa, Heaviside, elektromaqnit dalğalarının yayılmasını və işığın elektromaqnetik dalğa təbiətini daha dərindən anlamağa kömək etmişdir. Onun işləri elektromaqnetizm haqqında müasir anlayışların inkişafında mühüm rol oynamışdır. Telekommunikasiya Heaviside, teleqraf və telefon sistemlərinin inkişafına da mühüm töhfələr vermişdir. O, uzun məsafələrə siqnal göndərilməsi zamanı enerji itkisini və siqnalın zəifləməsini aradan qaldırmaq üçün mühüm texnikalar təqdim etmişdir. Onun tərəfindən inkişaf etdirilən Heaviside Qatları adlı təhlil, rabitə sistemlərinin daha səmərəli işləməsini təmin etmişdir. Bu, telefon və teleqraf sistemlərinin texnoloji inkişafı üçün çox vacib idi və müasir rabitə sistemlərinin əsasını təşkil etdi. İnkişaf edən elektrik dövrələri Heaviside, elektrik dövrələrinin davranışını və bu dövrələrdəki impulsların yayılmasını da təhlil etmişdir. O, elektrik şəbəkələrinin və dövrələrinin çox mürəkkəb davranışını izah edərək mühəndisliyə dərin təsir göstərmişdir. Elektrik mühəndisliyinin inkişafına olan töhfələri, xüsusən elektrik dövrələrinin idarə olunması və optimallaşdırılması ilə bağlı idi. Mükafatlar və tanınma Heaviside, elm sahəsindəki işlərinə görə, çoxsaylı mükafatlar qazanmış və elmi dairələrdə tanınmışdır. Lakin, dövrünün bir çox alimi, o dövrdə qeyri-adi olan və özbaşına təhsil alaraq böyük elmi işlərə imza atmış birinin nailiyyətlərini bəzən çox gec qəbul etmişdir. Buna baxmayaraq, o, zamanla öz işlərinin əhəmiyyətinə görə yüksək qiymətləndirilmiş və Royal Society-nin üzvü olmuşdur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Oliver_Heaviside
https://www.britannica.com/biography/Oliver-Heaviside
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Heaviside/
https://www.lindahall.org/about/news/scientist-of-the-day/oliver-heaviside/
https://pubs.aip.org/physicstoday/article/65/11/48/413847/Oliver-Heaviside-A-first-rate-oddityPrickly
https://ethw.org/Oliver_Heaviside
https://www.theiet.org/membership/library-and-archives/the-iet-archives/biographies/oliver-heaviside-1850-1925
Tarix : 24 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
