Olav Duun (21 noyabr 1876 – 13 sentyabr 1939) - Norveç roman yazarı və müəllimi. Ümumi məlumat O, “Juvikfolket” (Juvik Xalqı) adlı altı cildlik roman seriyası ilə tanınır və bu əsər Norveç kənd həyatını epik üslubda təsvir edir. Duun 1925-ci ildə "Ədəbiyyat üzrə Nobel Mükafatı"na namizəd olmuşdur. Onun yaradıcılığı Norveç ədəbiyyatında realist və psixoloji dərinliyi ilə seçilir və əsərləri Nynorsk (Yeni Norveç dili) ilə yazılmışdır. Həyatı Olav Duun 1876-cı il noyabrın 21-də Norveçin Trøndelag bölgəsindəki Jøa adasında anadan olmuşdur. Atası Johannes Olsen Duun və anası Kristine Jonsdatter Duun kəndli ailəsindən idilər. Altı uşaqlı ailədə böyüyən Duun kasıb şəraitdə böyümüş və ibtidai təhsilini yerli kənd məktəbində almışdır. 17 yaşında balıqçılıq və fermerliklə məşğul olmuş, lakin 1898-1901-ci illərdə “Levanger Müəllimlər Seminariyası”nda müəllimlik təhsili almışdır. 1904-cü ildən etibarən Trøndelag bölgəsindəki müxtəlif kənd məktəblərində müəllim işləmişdir. 1908-ci ildə Oline Kaurin ilə evlənmiş və 1911-ci ildə ailəsi ilə birlikdə Jøa adasına qayıtmışdır. Duun 1939-cu il sentyabrın 13-də Holmestrand şəhərində insultdan vəfat etmişdir. Yaradıcılığı Duun ədəbiyyata “Lars Tomasson” (1907) romanı ilə başlamışdır, lakin əsl uğurunu “Juvikfolket” seriyası ilə qazanmışdır. Bu seriya 1918-1923-cü illərdə nəşr olunmuşdur və Juvik ailəsinin bir neçə nəsli boyu Norveç kənd cəmiyyətinin dəyişikliklərini təsvir edir. Seriyanın ilk kitabı “Juvikingar” (Juviklilər, 1918) və son kitabı “Medmenneske” (İnsan yoldaşı, 1923) Duun-un psixoloji realizmini və folklor elementlərini vurğulayır. “Ettermæle” (Xatirə, 1925) və “Menneske og maktene” (İnsan və Güclər, 1938) kimi digər romanları da təbiət, insan təbiəti və mübarizə mövzularını araşdırır. Duun-un dili Nynorsk ilə yazılmışdır və Norveç kənd mədəniyyətini qlobal səviyyədə tanıdan ilk əsərlərdən sayılır. Onun üslubu Knut Hamsun və Sigrid Undset ilə müqayisə edilir. Əsərləri Olav Duun romanlar və povestlər yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri bunlardır: “Lars Tomasson” – “Lars Tomasson” (1907) – debüt romanı. “Juvikingar” – “Juviklilər” (1918) – Juvikfolket seriyasının ilk kitabı. “I ungdommen” – “Gənclikdə” (1919) – Juvikfolket seriyası. “I stormen” – “Fırtınada” (1920) – Juvikfolket seriyası. “I skumringa” – “Alatoranlıqda” (1921) – Juvikfolket seriyası. “Medmenneske” – “İnsan yoldaşı” (1923) – Juvikfolket seriyasının son kitabı. “Ettermæle” – “Xatirə” (1925) – roman. “Menneske og maktene” – “İnsan və Güclər” (1938) – roman. Mükafatlar və tanınma Duun aşağıdakı mükafatlar və tanınmalar əldə etmişdir: "Gyldendalprisen" (1920) – “Juvikfolket” seriyasına görə. "Nynorsk Litteraturpris" – Nynorsk dilindəki töhfələrinə görə (dəqiq tarix yoxdur, lakin tanınmışdır). O, 1925-ci ildə "Ədəbiyyat üzrə Nobel Mükafatı"na namizəd olmuş, lakin qazanmamışdır. Əsərləri ingilis, alman və fransız dillərinə tərcümə olunmuşdur. 1935-ci ildə “Oslo Universiteti” tərəfindən fəxri doktor dərəcəsi ilə təltif olunmuşdur. Ölümündən sonra Jøa adasında onun adına muzey açılmışdır. Şəxsi həyatı Duun 1908-ci ildə Oline Kaurin (1879–1962) ilə evlənmişdir. Cütlüyün övladı olmamışdır, lakin Oline Duun-un əsərlərinin ilk oxucusu və dəstəkçisi olmuşdur. Duun təbiətlə sıx bağlı idi və Jøa adasında balıqçılıq və fermerliklə məşğul olaraq sakit həyat sürmüşdür. 1938-ci ildə sağlamlığı pisləşdiyi üçün Holmestranda müalicə almış, lakin insultdan sağalmamışdır. Mirası Olav Duun Norveç ədəbiyyatında kənd həyatının və insan psixologiyasının epik təsvirçisi kimi tanınır. “Juvikfolket” seriyası Norveçin 19-20-ci əsr kənd mədəniyyətinin ən mühüm ədəbi abidələrindən biridir. Nynorsk dilində yazması ilə Norveç dil müxtəlifliyini gücləndirmişdir. Duun-un əsərləri müasir Norveç yazarlarına ilham vermiş və onun adı Norveçdə ədəbi irs kimi yaşayır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Olav_Duun
https://kids.britannica.com/students/article/Olav-Duun/322000
https://www.visitnorway.com/listings/visit-the-childhood-home-of-author-olav-duun/209921/
https://www.britannica.com/biography/Olav-Duun
https://www.goodreads.com/book/show/35335110-juvikfolke
https://nbl.snl.no/Olav_Duun
https://www.imdb.com/name/nm0244974/
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
