Nymphaea odorata - "qoxulu su nymfa" və ya sadəcə "amerikan su lotosu" kimi tanınan, Nymphaeaceae (Su lotosları kimilər) ailəsinə aid çoxillik su bitkisi. Şimali Amerikada yayılmış bu bitki, xüsusilə dayaz göllər, bataqlıqlar və çayların təmiz sularında böyüyür. Gözəl və ətirli çiçəkləri ilə tanınır və həm təbii, həm də süni su mühitlərində bəzək olaraq istifadə olunur. Morfoloji xüsusiyyətləri Yarpaqları: Böyük, yuvarlaq və parlaq yaşıl rəngdədir, suyun üzərində üzərək inkişaf edir. Yarpaqların diametri 30-50 sm-ə qədər ola bilər və onlar suya paralel olaraq yerləşir. Çiçəkləri: Çiçəkləri böyük, ağ və ya çəhrayı rəngdədir və çox zaman günün ilk saatlarında açılır. Çiçəklərin ətirli olması səbəbindən xüsusilə bu növ məşhurdur. Hər çiçək 10-15 santimetr diametrində olur. Gövdə: Qalın, yuvarlaq və uzanmış gövdələri vardır, suyun altında və ya səthində uzanaraq bitkiyə dəstək verir. Çoxalma: Çoxalma həm vegetativ (rizomlar vasitəsilə), həm də toxumlarla mümkündür. Yayılması və yaşayış mühiti Nymphaea odorata əsasən Şimali Amerikada, xüsusilə ABŞ-ın şimal və cənub hissələrində yayılmışdır. O, həmçinin Meksikada və bəzi tropik bölgələrdə də rast gəlinir. Bu bitki, təmiz, yavaş axan və dayaz sularda, həmçinin bataqlıqlarda böyüyür. Dərinliyi 1-2 metrə qədər olan sularda yaxşı inkişaf edir, lakin yaxşı işıqlı və təmiz sularda daha güclü böyüyür. Ekoloji rolu və əhəmiyyəti Suyun oksigenlə zənginləşdirilməsi: Fotosintez edərək suyun oksigen səviyyəsini artırır, bu da su ekosistemlərinin sağlamlığını qorumağa kömək edir. Suyun təmizlənməsi: Çöküntüləri udaraq və suyun səthini örtərək suyun keyfiyyətini yaxşılaşdırır. Balıqlar və digər su canlıları üçün sığınacaq: Böyük yarpaqları kiçik balıqlar, qurbağalar və digər su orqanizmləri üçün qoruyucu mühit təmin edir. Torpağın sabitləşməsi: Rizomları vasitəsilə torpağı sabitləşdirir, bu da su hövzələrinin eroziyasının qarşısını alır. Qida və dərman məqsədilə istifadəsi Nymphaea odorata bitkisi, bəzi yerli xalqlar tərəfindən dərman və qida məqsədilə istifadə edilmişdir. Ancaq əsasən dekorativ və ekoloji funksiyaları ilə məşhurdur. Çiçəklər və yarpaqlar: Yerli müalicələrdə sakitləşdirici xüsusiyyətləri olan çaylar hazırlanır. Eyni zamanda, bəzi bölgələrdə çiçəkləri ritual və tənzimləyici məqsədlərlə istifadə olunur. Dekorativ istifadəsi Nymphaea odorata, estetik və ətirli xüsusiyyətlərinə görə bağ hovuzlarında və süni göllərdə bəzək məqsədilə geniş istifadə olunur. Su bağlarında və hovuzlarda istifadə olunan bu bitki, həm su mühitinin təbii gözəlliyini artırır, həm də suyun oksigenlə zənginləşməsinə kömək edir. Nymphaea odorata, gözəl və ətirli çiçəkləri, həmçinin ekosistemlərə verdiyi faydalarla önəmli bir su bitkisidir. O, su hövzələrində oksigen səviyyəsini artırır, suyun təmizlənməsinə kömək edir və kiçik su canlıları üçün sığınacaq təmin edir. Estetik və ekoloji əhəmiyyətinə görə həm təbii mühitlərdə, həm də süni su bağlarında geniş şəkildə becərilir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Nymphaea_odorata
https://www.fs.usda.gov/wildflowers/plant-of-the-week/nymphaea_odorata.shtml
https://www.wildflower.org/plants/result.php?id_plant=nyod
https://www.inaturalist.org/taxa/51119-Nymphaea-odorata
https://powo.science.kew.org/taxon/urn:lsid:ipni.org:names:171201-2
https://www.minnesotawildflowers.info/flower/american-white-water-lily
https://www.invasiveplantatlas.org/subject.html?sub=12725
Tarix : 8 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
