Norman Yeorq Taqard (Norman Earl Thagard; doğum: 3 iyul 1943, Florida, ABŞ) - NASA-nın təcrübəli astronavtı, həkim və mühəndisdir. O, kosmosda uzunmüddətli missiyaların tədqiqində və ABŞ-Rusiya kosmik əməkdaşlığının formalaşmasında mühüm rol oynamışdır. Taqardın 1995-ci ildə Mir kosmik stansiyasında keçirdiyi 115 günlük missiyası, onu Soyuz raketi ilə uçan ilk amerikalı və Beynəlxalq Kosmik Stansiyanın (BKS) təməlini qoyan Şattl-Mir proqramının əsas iştirakçısına çevirdi. Erkən həyatı və təhsili Taqard Floridanın cənubunda dənizçi ailəsində böyüyüb. 1966-cı ildə Florida Dövlət Universitetini mühəndislik ixtisası üzrə bitirib. 1977-ci ildə Teksas Universitetinin Tibb Məktəbində tibb doktoru dərəcəsi alaraq, həm mühəndis, həm də həkim kimi unikal bacarıqlar qazanıb. Hərbi karyerası 1966–1978-ci illərdə ABŞ Dəniz Piyadaları Korpusunda xidmət edib. F-4 Phantom II və A-6 Intruder təyyarələrində döyüş pilotu kimi Vyetnam müharibəsində iştirak edib. 3.500 saatdən çox uçuş təcrübəsi toplayaraq kapitan rütbəsinə yüksəlib. NASA karyerası: Şattl Missiyaları 1978-ci ildə NASA tərəfindən astronavtlar korpusuna seçilən Taqard, Space Shuttle proqramında 5 missiyada iştirak edib: STS-7 (1983) Heyət: Robert Kripken, Sally Rayd (kosmosa çıxan ilk amerikalı qadın). Tapşırıq: İki peykin orbitə yerləşdirilməsi və mikroqravitasiya təcrübələri. STS-41-G (1984) Tarixi hadisə: Heyətdə Ketrin Sallivan (kosmosda gəzinti edən ilk amerikalı qadın) daxil idi. Elmi tədqiqatlar: Yer səthinin radar vasitəsilə tədqiqi və okeanların müşahidəsi. STS-30 (1989) Venus Radar Maper peykinin orbitə buraxılması. STS-42 (1992) Mikroqravitasiyada canlı orqanizmlərin davranışının öyrənilməsi. Mir kosmik stansiyası: Tarixi missiya (1995) Taqardın karyerasının zirvəsi, 1995-ci ilin martında Soyuz TM-21 missiyası ilə Mir stansiyasına uçması oldu. Bu missiya ABŞ-Rusiya arasında kosmik əməkdaşlığın ilk mərhələsi idi. Missiya detalları: Müddət: 115 gün (14 mart – 7 iyul 1995). Heyət: Rus kosmonavtları Vladimir Dejurov və Gennadi Strekalov ilə birlikdə. Əsas məqsəd: Uzunmüddətli kosmik uçuşların insan orqanizminə təsirinin öyrənilməsi. Təcrübələr: Həzm sistemi, immunitet və skelet-muskul sisteminin mikroqravitasiyada zəifləməsi üzrə tədqiqatlar. Çətinliklər: Stansiyanın köhnəlmiş sistemləri və tez-tez baş verən texniki problemlər. Məhdud resurslar və psixoloji stress. Kosmik tibbə töhfəsi Taqardın tibbi təhsili, kosmosda sağlamlıq problemlərinin həllində kritik rol oynadı. O, kəllə-beyin təzyiqinin artması və həzm problemləri kimi kosmonavtlar üçün riskləri araşdıran elmi işlərə rəhbərlik etdi. Karyerasından sonra 1996-cı ildə NASA-dan təqaüdə çıxdıqdan sonra Florida Dövlət Universitetində mühəndislik professoru kimi çalışıb. "Kosmik Tibb" üzrə mühazirələr və məqalələr yazıb. NASA Fəxri Medalı, Rusiya Federasiyasının Dostluq Ordeni kimi mükafatlarla təltif edilib. İrsi Norman Taqard kosmik tədqiqatlarda beynəlxalq əməkdaşlığın simvoludur. Onun "Mir"dəki işi, BKS-in yaranması üçün zəmin hazırladı. Tibbi və mühəndislik biliklərini birləşdirərək, kosmosda insan sağlamlığının qorunması üçün yeni standartlar yaratdı. Nəticə Norman Taqardın karyerası həm texnoloji, həm də elmi innovasiyaların kosmik səyahətlərdəki əhəmiyyətini vurğulayır. O, kosmonavtika tarixində həm ABŞ, həm də Rusiyanın birgə uğurlarının canlı nümunəsi kimi qalır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Norman_Thagard
https://nmspacemuseum.org/inductee/norman-e-thagard-m-d/
https://www.nasa.gov/wp-content/uploads/2016/01/thagard_norman.pdf
https://www.astronautscholarship.org/astronauts-norman-e-thagard/
https://historycollection.jsc.nasa.gov/JSCHistoryPortal/history/oral_histories/Shuttle-Mir/ThagardNE/ThagardNE_9-16-98.htm
https://fvhofsociety.org/dr-norman-thagard-usmc-veteran/
https://nasa.fandom.com/wiki/Norman_Thagard
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
