Nevill Francis Mott (1905–1996) - İngilis fizikaçısıdır və materiallar fizikası və bərk cisimlər sahəsindəki əhəmiyyətli töhfələrinə görə tanınır. Mott, bərk maddələrdəki elektron davranışları və metal-donordan keçirici vəziyyətləri ilə bağlı kəşfləri ilə məşhurdur və 1977-ci ildə Nobel fizika mükafatına layiq görülmüşdür. Təhsil və erkən karyera Nevill Mott, 1905-ci ildə İngiltərənin Lake District bölgəsində doğulmuşdur. O, Cambridge Universitetində təhsil almış və burada fizika üzrə bakalavr dərəcəsi almışdır. Məktəb həyatında Mott, kondensasiya olunmuş maddələr və nüvə fizikası ilə maraqlanmış və tezliklə materiallar fizikası sahəsinə yönəlmişdir. 1930-cu illərdə, Mott, elektronların bərk maddələrdəki davranışlarını daha yaxşı başa düşmək məqsədilə müxtəlif təcrübələrə başladıqda, müasir materialların elektron strukturlarını təhlil etməyə kömək edəcək yeni nəzəriyyələr ortaya qoymuşdur. Mott və elektronların davranışı Mott, bərk maddələr və materiallar sahəsində etdiyi təcrübələr və tədqiqatlarla məşhurdur. O, maddələrin elektrik keçiriciliyi və elektronların bunlarla necə qarşılıqlı əlaqə qurduqları barədə nəzəriyyələr inkişaf etdirmişdir. Mott, elektronların metalda və izolyatorlarda necə hərəkət etdiyini anlamaq üçün müxtəlif modellər təqdim etmişdir. Mottun ən mühüm töhfələrindən biri, metal-donorlardan keçirici vəziyyətlər ilə bağlı işləri olmuşdur. O, izolyatorlarla bağlı keçid halının baş verdiyi yeni anlayışlar ortaya qoymuşdur. Elektronların izolyatorlar ilə metal arasında keçidini nəzəri olaraq izah edərək, bu mövzuda olan qlobal anlayışı təkmilləşdirmişdir. Mott Metal-dönüşüm modelləri Mott, öz işlərində bərk cisimlərdəki elektron keçiriciliyinin təhlilinə mühüm töhfələr vermişdir. Mott metal-dönüşüm modelini inkişaf etdirərək, metal və izolyatorlar arasında baş verən keçid davranışlarını daha dəqiq başa düşməyə çalışmışdır. Bu model, izolyatorlar və metallar arasındakı sərhədin dinamikasını və hər birinin elektron davranışlarını izah etmişdir. O, həmçinin izolyatorlarda və qazlarda elektronların localizasiya vəziyyətlərini başa düşmək üçün bir çox nəzəri tədqiqatlar aparmışdır. Mott lokalizasiyası (Mott localization), elektronların izolyatorlarda necə lokalizasiya edildiyini və bu halda keçiriciliyin azaldığını göstərən bir fenomen kimi tanınır. Nobel mükafatı Nevill Mott, 1977-ci ildə Nobel fizika mükafatına layiq görülmüşdür. Bu mükafat, onun bərk maddələrdəki elektronların davranışı və metal-dönüşüm modelləri sahəsindəki mühüm işlərinə görə verilmişdir. Mott, bərk maddə fizikasının inkişafında əsaslı bir şəxsiyyət olmuş və bu sahəyə etdiyi töhfələr onu materiallar fizikası üzrə bir çox tədqiqatçı üçün önəmli bir rəhbər etmişdir. Mottun təsiri və mirası Nevill Mottun işləri, materiallar fizikası sahəsində böyük dəyişikliklərə yol açmışdır. Onun işləri elektron keçiriciliyi, izolyatorlar və metallar arasındakı keçidlərin başa düşülməsinə və bərk maddələrin atomik strukturunun anlaşılmasına kömək etdi. Mott, elektron lokalizasiyası və keçirici materialların xüsusiyyətləri haqqında daha dərindən anlamağa imkan yaratdı.
https://en.wikipedia.org/wiki/Nevill_Mott
https://www.britannica.com/biography/Nevill-Mott
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1977/mott/biographical/
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1977/mott/facts/
https://www.europhysicsnews.org/articles/epn/pdf/1997/03/epn19972803p84.pdf
https://www.bbc.co.uk/archive/sir-nevill-mott/zk4x92p
https://www.npg.org.uk/collections/search/person/mp05599/sir-nevill-francis-mott
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
