Moses Gomberg (1866–1947) - Alman-amerikalı kimyaçısıdır və üzvi kimya sahəsindəki töhfələri ilə tanınır. O, xüsusilə radikal kimya və stabil radikalların kəşfi ilə məşhurdur. Gombergin tədqiqatları, kimyanın müxtəlif sahələrində yeni anlayışlar gətirərək, üzvi kimya və radikal reaksiyaları daha yaxşı başa düşməyə imkan yaratmışdır. Erkən həyatı və təhsili Moses Gomberg 1866-cı ildə Almaniyanın Sankt-Peterburq şəhərində doğulmuşdur. Ailəsi 1871-ci ildə ABŞ-a köçmüşdür. Gomberg, əvvəlcə New York Universitetində təhsil almış, sonra isə University of Michiganda kimya üzrə doktorluq dərəcəsi əldə etmişdir. O, gənc yaşlarından kimya sahəsinə böyük maraq göstərmiş və bu sahədə elmi araşdırmalar aparmağa başlamışdır. Karyera və elmi töhfələr Gomberg, radikal kimyanın inkişafında çox mühüm töhfələr vermişdir. O, kimyanın bu sahəsində ilk dəfə olaraq stabil radikalların mövcudluğunu sübut etmiş və bu kəşf, üzvi kimyanın yeni bir mərhələyə keçməsinə səbəb olmuşdur. Radikallar, tək elektronlu molekullar və ya atomlardır ki, bu elektronlar kimyəvi reaksiya zamanı birləşə və ya başqa hissəciklərlə reaksiyaya girə bilər. Stabil radikalın kəşfi Moses Gombergin ən böyük elmi kəşfi, "stabil radikal"ın mövcudluğunu sübut etməsidir. O, 1900-cü illərin əvvəllərində bir çox digər alimlər tərəfindən radikalların yalnız müvəqqəti və qeyri-sabit olduğunu düşünülərkən, stabil radikalın varlığını ortaya qoymuşdur. Gomberg, bu radikalı "triphenylmethyl" (C₆H₅)₃C kimi tanınan bir molekulda tapmış və bu kəşf, kimyanın bu sahəsinin inkişafında inqilabi bir addım olmuşdur. Onun apardığı tədqiqatlar, radikal kimyasının inkişafına və stabil radikalların anlayışının genişlənməsinə imkan yaratmışdır. Radikal kimyanın inkişafı Gomberg, radikal kimya sahəsindəki çoxsaylı tədqiqatları ilə bu sahənin təməlini qoymuşdur. O, radikalların necə formalaşdığını və onların digər molekullarla necə reaksiyaya girdiyini başa düşmək üçün eksperimentlər aparmışdır. Bu sahə, üzvi kimyanın mühüm bir hissəsi halına gəlmiş və Gomberg-in apardığı tədqiqatlar, radikal reaksiyalarının daha dərindən başa düşülməsinə imkan yaratmışdır. Digər kimyəvi kəşflər Moses Gombergin digər töhfələri arasında üzvi birləşmələrin sintezi və onların müxtəlif reaksiyalara necə daxil olması məsələləri də yer alır. Gomberg, kimyəvi reaksiyaların və molekulların strukturlarını öyrənmək üçün bir çox metod inkişaf etdirmişdir. Onun tədqiqatları, molekulların xüsusiyyətlərini və davranışlarını başa düşmək üçün yeni yanaşmalar yaratmışdır. Miras və tanınma Moses Gomberg, radikal kimyanın inkişafına böyük təsir göstərmiş və bu sahənin ən əsas alimlərindən biri olmuşdur. Onun apardığı tədqiqatlar, kimyanın daha dərin və inkişaf etmiş sahələrinə açılan qapı olmuşdur. Gomberg, həmçinin radikal reaksiyaların və molekulların davranışını anlamağa çalışan bir çox tədqiqatçının yolunu açmışdır. Gomberg, həmçinin kimya elminin tədrisinə də böyük töhfələr vermişdir. O, müxtəlif universitetlərdə kimya dərsləri vermiş və bir çox gənc kimyaçıya rəhbərlik etmişdir. Onun işləri, kimya təhsili sahəsində müasir yanaşmaların inkişafına da təsir göstərmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Moses_Gomberg
https://www.acs.org/education/whatischemistry/landmarks/freeradicals.html
https://lsa.umich.edu/chem/about/department-history/moses-gomberg.html
https://www.chemistry.msu.edu/faculty-research/portraits/gomberg-moses.aspx
https://pubs.acs.org/doi/10.1021/ja01204a641
https://www.encyclopedia.com/science/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/moses-gomberg
https://www.chemeurope.com/en/encyclopedia/Moses_Gomberg.html
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
