Mary Douglas (1921–2007) - Britaniyalı antropoloq və mədəni nəzəriyyəçi. O, simvolik antropologiya, mədəni sistemlər və çirklilik anlayışı ilə bağlı mühüm tədqiqatlar aparmışdır. Ən məşhur əsəri "Purity and Danger" (Təmizlik və Təhlükə, 1966) kitabıdır. Bu kitabda Douglas, mədəniyyətlərin təmizlik və çirklilik anlayışlarını necə qurduğunu və bunun sosial strukturlar üzərində təsirini araşdırmışdır. Simvolik antropologiya və mədəni sistemlər Mary Douglas mədəniyyətlərin simvol və rituallar üzərində qurulduğunu iddia edirdi. O, insanların nizam yaratmaq ehtiyacı ilə xaosdan qaçmağa çalışdıqlarını və bunun nəticəsində müxtəlif dini və sosial qaydaların formalaşdığını vurğulamışdır. "Purity and Danger" və Çirklilik Nəzəriyyəsi Bu kitabında Douglas müxtəlif cəmiyyətlərin çirkliliyi necə anladığını və onun sosial normalarla necə əlaqəli olduğunu araşdırır. Əsas tezisləri: Çirklilik anlayışı nisbi və mədəni kontekstdən asılıdır – Yəni, bir cəmiyyət üçün çirkli olan şey başqa bir cəmiyyət üçün normal ola bilər. Sosial strukturlar çirkliliyi idarə etmək üçün qaydalar yaradır – İnsanlar müəyyən qidaları və ya davranışları "çirkli" və ya "təmiz" elan edərək sosial nizamı qoruyurlar. Dini və dünyəvi qaydalar təmizlik və çirklilik anlayışlarına əsaslanır – Məsələn, bəzi dini qanunlarda qadağan olunmuş qidalar bu prinsipə əsaslanır. "Natural Symbols" və Qrup-Şəbəkə Nəzəriyyəsi Douglas başqa bir mühüm əsəri "Natural Symbols" (Təbii Simvollar, 1970) kitabında "qrup-şəbəkə nəzəriyyəsi"ni irəli sürmüşdür. Bu nəzəriyyə mədəniyyətlərin fərqli sosial strukturlarına əsasən formalaşdığını izah edir: Güclü qrup – güclü şəbəkə → Avtoritar və kollektivist cəmiyyətlər Güclü qrup – zəif şəbəkə → Dini və ritual əsaslı sistemlər Zəif qrup – güclü şəbəkə → Bireysellik və sərbəst düşüncə əsaslı sistemlər Zəif qrup – zəif şəbəkə → Anarxik və fərdi mədəniyyətlər Mirası və təsiri Mary Douglas mədəniyyət nəzəriyyəsində mühüm iz buraxmış və onun fikirləri antropologiya, sosiologiya və mədəni tədqiqatlarda geniş istifadə olunmuşdur. Onun əsərləri mədəni simvolların, çirklilik anlayışının və sosial strukturların necə formalaşdığına dair dərin anlayış təqdim edir. Mary Douglas simvolik antropologiyanın əsas fiqurlarından biri olmuşdur. Onun mədəni normaların və sosial strukturların formalaşması ilə bağlı fikirləri müasir antropologiya və sosiologiyada hələ də aktualdır. Əgər xüsusi bir mövzuya daha dərindən baxmaq istəyirsinizsə, mənə bildirə bilərsiniz!
https://en.wikipedia.org/wiki/Mary_Douglas
https://www.amazon.com/Mary-Douglas/e/B000APCIU0
https://www.theguardian.com/news/2007/may/18/guardianobituaries.obituaries
https://booksandideas.net/Mary-Douglas-A-Taste-for-Hierarchy
https://findingaids.library.northwestern.edu/agents/people/2105
https://www.ucl.ac.uk/news/2007/may/mary-douglas-1921-2007
https://www.oxfordbibliographies.com/display/document/obo-9780199766567/obo-9780199766567-0075.xml
Tarix : 22 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
