Marin Preda (5 avqust 1922, Siliștea-Gumești, Teleorman – 16 may 1980, Mogoșoaia)-Rumıniyalı roman yazarı və esseist. Ümumi məlumat O, “Moromeții” (Morometilər, 1955) və “Cel mai iubit dintre pământeni” (Yerlilər Arasında Ən Sevimli, 1980) kimi əsərləri ilə tanınır. Preda Rumın ədəbiyyatında realist üslubu ilə kənd həyatını, kommunizm dövrünün sosial dəyişikliklərini və insan təbiətini təsvir edən ən mühüm müəlliflərdən biridir. Rumıniyanın “milli roman yazarı” kimi qəbul edilir. Həyatı Marin Preda 1922-ci il avqustun 5-də Rumıniyanın Teleorman vilayətindəki Siliștea-Gumești kəndində anadan olmuşdur. Atası Tudor Călărașu kəndli, anası Joița Preda evdar qadın idi; yoxsul bir ailədə yeddi uşağın biri kimi böyümüşdür. 1937-ci ildə Buxarestə köçmüş, “Cristea Niculescu Normal Məktəbi”ndə təhsil almış, lakin maddi çətinliklər səbəbindən təhsilini yarımçıq qoymuşdur. 1940-cı illərdə müxtəlif işlərdə çalışmış, “Timpul” qəzetində korrektor kimi fəaliyyət göstərmişdir. Preda 1953-cü ildən “Cartea Românească” nəşriyyatının direktoru olmuşdur. İki dəfə evlənmişdir: ilk həyat yoldaşı Aurora Cornu (1955–1959), ikinci həyat yoldaşı Elena Preda (1960-cı illərdən); ikinci evliliyindən iki oğlu (Nicolae və Alexandru) olmuşdur. 1980-ci il mayın 16-da Mogoșoaia sarayında alkoqol intoksikasiyasından şübhəli şəkildə vəfat etmişdir; ölümü kommunist rejim tərəfindən ört-basdır edildiyi iddialarına səbəb olmuşdur. Buxarestdə “Bellu Qəbiristanlığı”nda dəfn olunmuşdur. Yaradıcılığı Preda ədəbiyyata 1948-ci ildə “Întâlnirea din pământuri” (Yerlilərlə Görüş) hekayə toplusu ilə başlamışdır. “Moromeții” (1955) onun ən tanınmış əsəridir; bu iki cildlik roman Rumıniya kəndlilərinin İkinci Dünya Müharibəsi ərəfəsindəki həyatını və kommunizmin gəlişi ilə dəyişən sosial quruluşu realist üslubda təsvir edir. “Cel mai iubit dintre pământeni” (1980) kommunizm dövründə ziyalıların mənəvi və fiziki mübarizəsini araşdırır və rejimə dolaylı tənqid kimi qəbul edilir. Onun üslubu sadə, lakin dərin psixoloji təhlillə zəngindir; Tolstoy və Balzac ilə müqayisə edilir. Preda kənd həyatını və insan təbiətini epik şəkildə əks etdirmişdir. Əsərləri Marin Preda roman, qısa hekayə və esse yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri: “Întâlnirea din pământuri” – “Yerlilərlə Görüş” (1948) – qısa hekayə toplusu. “Moromeții” – “Morometilər” (1955, 1967) – roman (iki cild). “Delirul” – “Dəliliyin Çağırışı” (1975) – roman. “Cel mai iubit dintre pământeni” – “Yerlilər Arasında Ən Sevimli” (1980) – roman. “Viața ca o pradă” – “Ov Kimi Həyat” (1977) – avtobioqrafik roman. Mükafatlar və tanınma Preda həyatı boyu bir neçə mükafat qazanmışdır: "Rumın Yazıçılar Birliyi Mükafatı" (1955) – “Moromeții” üçün. "Rumın Akademiyası Mükafatı" (1970). Əsərləri fransız, alman, rus və digər dillərə tərcümə olunmuşdur. “Moromeții” 1987-ci ildə Rumın rejissoru Stere Gulea tərəfindən filmə çevrilmiş və beynəlxalq uğur qazanmışdır. Şəxsi həyatı Preda Aurora Cornu və Elena Preda ilə evli idi; iki oğlu var idi. O, kənd mənşəyini həmişə vurğulamış, kommunist rejimlə mürəkkəb münasibətləri olmuşdur. “Cel mai iubit dintre pământeni” romanının nəşrindən sonra rejim tərəfindən təzyiq gördüyü iddia edilir. Yazıçı kimi tənha həyat sürmüş, son illərində alkoqolla bağlı problemləri olmuşdur. Mirası Marin Preda Rumın ədəbiyyatında kənd həyatının və kommunizm dövrünün epik portretini çəkən ən böyük səslərdən biridir. “Moromeții” Rumın realist nəsrinin şah əsəri, “Cel mai iubit dintre pământeni” isə totalitarizmə qarşı ədəbi etiraz kimi qiymətləndirilir. Onun adı Buxarestdə və Siliștea-Gumeștidə küçələrə, məktəblərə və ədəbi tədbirlərə verilmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Marin_Preda
https://romaniancoins.org/10lei2012_marin_preda.html
https://www.goodreads.com/book/show/16046904-marele-singuratic
https://www.britannica.com/biography/Marin-Preda
https://www.romania-insider.com/romania-insider-wiki-literature-marin-preda
https://www.themodernnovel.org/europe/europe/romania/preda/
https://www.imdb.com/name/nm0695737/bio/
Tarix : 15 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
