Mahmoud Dowlatabadi - İranın tanınmış yazıçısı və müasir fars ədəbiyyatının ən görkəmli simalarından biri. Ümumi məlumat O, “Kelidar” adlı on cildlik epik romanı ilə dünya şöhrəti qazanmış və bu əsər fars ədəbiyyatının şah əsərlərindən biri hesab olunur. Dowlatabadi əsərlərində İranın kənd həyatını, sosial zülmü və tarixi dəyişiklikləri realist üslubla təsvir edir. O, həmçinin aktyor və dramaturq kimi də fəaliyyət göstərmişdir. Həyatı Mahmoud Dowlatabadi 1940-cı il avqustun 1-də İranın Xorasan vilayətindəki Sabzevar şəhərinə yaxın Dowlatabad kəndində anadan olmuşdur. Atası kasıb çəkməçi, anası isə evdar qadın idi. O, rəsmi təhsilini orta məktəbdə yarımçıq qoymuş və ailəsinə kömək etmək üçün kənd təsərrüfatında çalışmışdır. 1950-ci illərin sonlarında Tehrana köçmüş, burada müxtəlif işlərdə – çəkməçilik, berbərlik və teatrda işləmək kimi – məşğul olmuşdur. 1960-cı illərdə Anuşirəvan Ərjomənd Teatr Məktəbində aktyorluq təhsili almış və bir neçə tamaşada rol oynamışdır. 1974-cü ildə Rza Şah rejimi tərəfindən siyasi fəaliyyətlərinə görə həbs edilmiş və iki il həbsxanada yatmışdır. Dowlatabadi hazırda Tehranda yaşayır və yazıçılıq fəaliyyətini davam etdirir. Yaradıcılığı Dowlatabadi əsərlərində İranın kənd mədəniyyətini, feodal sistemin tənəzzülünü və adi insanların həyat mübarizəsini təsvir edir. İlk kitabı “Layer of Night” (Gecənin Qatı) 1960-cı illərdə nəşr olunmuşdur. “Kelidar” romanı, 15 il ərzində yazılmış 3000 səhifəlik epik əsərdir və Xorasan kəndlilərinin həyatını 1940-cı illərin siyasi qarışıqlığı fonunda araşdırır. “Missing Soluch” (Soluc’un Yoxluğu) isə kəndli qadının ailəsini dolandırmaq üçün verdiyi mübarizəni əks etdirir. Dowlatabadi İran İnqilabından sonra da senzura ilə üzləşmiş, lakin yazmağa davam etmişdir. Onun üslubu Tomas Hardi və Uilyam Folknerin təsiri ilə zənginləşmişdir. Əsərləri Mahmoud Dowlatabadi çoxsaylı roman və qısa hekayə yazmışdır. Onun ən tanınmış əsərlərindən bəziləri bunlardır: “Kelidar” – “Kelidar” (1977-1984) – on cildlik epik roman. “Missing Soluch” – “Solucun Yoxluğu” (1979) – sosial roman. “Layer of Night” – “Gecənin Qatı” (1968) – qısa hekayə toplusu. “The Colonel” – “Polkovnik” (1984, nəşr olunmamış) – siyasi roman. “Thirst” – “Susuzluq” (2010) – müharibə haqqında roman. Mükafatlar və tanınma Dowlatabadi 2011-ci ildə “Jan Michalski Prize for Literature” və 2012-ci ildə “Asian Literary Prize” qazanmışdır. 2014-cü ildə “Legion of Honour” (Fransa) ilə təltif olunmuşdur. İran daxilində senzura səbəbindən rəsmi mükafat almasa da, əsərləri ingilis, alman, fransız və digər dillərə tərcümə olunaraq beynəlxalq səviyyədə yüksək qiymətləndirilib. “Kelidar” fars ədəbiyyatında monumental əsər kimi qəbul edilir. Şəxsi həyatı Dowlatabadi iki dəfə evlənmişdir. İlk evliliyindən üç övladı – iki qız (Sima və Sara) və bir oğul (Siavash) var. İkinci həyat yoldaşı Mehrnaz Khoshnood ilə Tehranda yaşayır. O, həbsxana təcrübəsindən sonra siyasi fəaliyyətdən uzaq durmuş, lakin əsərlərində sosial tənqidi davam etdirmişdir. Mirası Mahmoud Dowlatabadi fars ədəbiyyatında realizmin və epik povestin ustadı kimi tanınır. Onun əsərləri İranın kənd həyatını və tarixi dəyişikliklərini dərin təhlil edir. “Kelidar” və “Missing Soluch” kimi əsərləri dünya ədəbiyyatında İranın səsini gücləndirmişdir. Dowlatabadi gənc yazarlara ilham vermiş və senzura şəraitində belə yaradıcılığını davam etdirmişdir.
https://en.wikipedia.org/wiki/Mahmoud_Dowlatabadi
https://www.imdb.com/name/nm0235793/
https://www.librarything.com/author/dowlatabadimahmoud
https://www.goodreads.com/author/show/8056299.Mahmoud_Dowlatabadi
https://www.hauspublishing.com/authors/mahmoud-dowlatabadi/
https://www.asymptotejournal.com/special-feature/mahmoud-dowlatabadi-the-trip-that-did-not-happen/
https://muse.jhu.edu/pub/63/article/231785/pdf
https://www.bookbrunch.co.uk/page/free-article/irans-mahmoud-dowlatabadi-breaking-taboos/
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
