Leslie Stephen (1832–1904) - İngilis yazıçı, fəlsəfəçi və tənqidçi. O, xüsusilə edebiyyat tənqidi, biografiya yazarlığı və dini fəlsəfə sahəsindəki işləri ilə məşhurdur. Leslie Stephen, həmçinin "Dictionary of National Biography"nin baş redaktoru kimi tanınır və İngiltərənin intellektual həyatına əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. O, xüsusən dini, əxlaqi və fəlsəfi məsələlərə dair olan dərin müzakirələri ilə diqqət çəkmişdir. Həyatı və təhsili Leslie Stephen 1832-ci ildə İngiltərənin London şəhərində anadan olub. O, Eton Kolleci və sonra Cambridge Universitetində təhsil almışdır. Ən gənc yaşlarından fəlsəfə və ədəbiyyat sahələrində böyük maraq göstərmiş, bu sahələrdə geniş bir bilik əldə etmişdir. İlk illərində Stephen, yazıçı və tənqidçi kimi fəaliyyətə başlamışdır. Onun elmi fəaliyyətində ən çox yer alan mövzulardan biri dini şübhəçilik və ateizm idi. Leslie Stephen, öz dövrünün İngilis intellektual mühitində təsirli bir fiqur kimi tanınırdı. Əsərləri və fəlsəfi yanaşmaları Leslie Stephen’in yazıçı olaraq əsas fəaliyyəti, onun ədəbi tənqidçi və biografiya yazarı kimi işlərindən ibarət olub. O, həmçinin fəlsəfi və dini mövzulara dair ciddi təhlillər etmişdir. Stephen, humanizm və ateizm mövzularına xüsusi diqqət yetirmişdir. Əsərləri çox vaxt realist yanaşmalarla bəzədilmiş və zamanın dini düşüncə və əxlaq anlayışlarını sual altına almışdır. "History of English Thought in the Eighteenth Century" (1876) Leslie Stephen’in ən əhəmiyyətli əsərlərindən biri, İngilis düşüncəsinin tarixi ilə bağlı "History of English Thought in the Eighteenth Century" kitabıdır. Bu əsərdə Stephen, XVIII əsrdə İngiltərədəki düşüncə dünyasının inkişafını araşdırmış, xüsusilə rasyonalist və ateist fikirlərin yayılmasına dair mülahizələr irəli sürmüşdür. O, Hume, Berkeley və Locke kimi böyük filosofların təsirini vurğulamışdır. "The Science of Ethics" (1882) Leslie Stephen'in "The Science of Ethics" əsəri, əxlaq fəlsəfəsinə dair ən mühüm işlərindən biridir. Stephen, əxlaqi məsələləri obyektivlik və elm baxımından analiz etməyə çalışmış, insan davranışlarının təhlilini psixologiya və sosial elmlərlə əlaqələndirmişdir. O, utilitarizm və deontoloji etik yanaşmaları arasında bir uyğunlaşma tapmağa çalışmışdır. "The Dictionary of National Biography" Leslie Stephen'in ən mühüm və ən məşhur işlərindən biri, İngiltərədəki ən böyük biografik layihə olan **"Dictionary of National Biography"**nin baş redaktorluğunu etməsidir. Bu layihə, İngiltərə tarixindəki mühüm şəxslər haqqında geniş məlumat və təhlil verən bir qaynaqdır. Stephen bu layihədə yüzlərlə biografi yazmışdır. Dini yanaşması Leslie Stephen, ateizm və dini şübhəçilik məsələlərini tez-tez təhlil etmişdir. O, şəxsi həyatında dini inanca qarşı şübhəli bir yanaşma nümayiş etdirmiş və İngilis cəmiyyətində mədəni və intellektual azadlıq üçün ateizmin əhəmiyyətini vurğulamışdır. Stephen'in ateizmi, onun sosial və əxlaqi məsələlərə dair yanaşmalarında böyük rol oynamışdır. O, dini düşüncəyi tez-tez irrasional və məntiqsiz olaraq qəbul etmiş, bu düşüncə ilə müqayisədə elm və rational düşüncənin vacibliyini müdafiə etmişdir. Bu yanaşma, dövrünün təhsil sisteminə və kilsə təsirinə qarşı sərt tənqidləri ilə məşhurlaşmışdır. Şəxsi həyatı Leslie Stephen, şəxsi həyatı ilə də diqqət çəkmişdir. O, məşhur ingilis yazıçısı və fəlsəfəçisi olan Virginia Woolfun atasıdır. Stephen'in həyatında ailəvi kədər və şəxsi itkilər də əhəmiyyətli yer tutmuşdur. O, həyatının sonlarına doğru bir neçə şəxsi faciə ilə üzləşmişdir. Əvvəlcə həyat yoldaşı Julia Prinsep Stephenin, sonra isə kiçik qızı Virginia Woolfun zehni sağlamlıq problemləri və intiharları, onun həyatını çətinləşdirmişdir. Təsiri və mirası Leslie Stephen, yalnız biografiya yazarı və tənqidçi kimi deyil, həm də ateist düşüncə və fəlsəfi şübhəçilik sahəsindəki təsiri ilə tanınır. O, həmçinin ingilis ədəbiyyatında realist yanaşmaların inkişafına əhəmiyyətli töhfələr vermişdir. Stephen'in əsərləri, tənqidə qarşı açıq və analitik yanaşmaları ilə müasir intellektual mühitdə iz buraxmışdır. Onun intellektual mirası, dini fəlsəfə sahəsindəki tədqiqatları, biografiya yazarlığı və təhsil sisteminin təkmilləşdirilməsi məsələlərinə dair irəli sürdüyü ideyalarla müasir dövrə qədər yaşamaqdadır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Leslie_Stephen
https://www.britannica.com/biography/Leslie-Stephen
https://tr.wikipedia.org/wiki/Leslie_Stephen
https://www.theatlantic.com/magazine/archive/1950/03/my-father-leslie-stephen/639550/
https://heritage.humanists.uk/leslie-stephen/
https://www.stephenleslie.co.uk/biog
https://www.english-heritage.org.uk/visit/blue-plaques/leslie-stephen/
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
