Laszlo Nemeth — Macar yazıçısı, dramaturq, esseist və ədəbiyyatşünas. Həyatı Laszlo Nemeth 1901-ci ildə o dövrdə Avstriya-Macarıstan imperiyasına daxil olan Nagybanya şəhərində (indiki Rumıniya ərazisindəki Baia Mare) anadan olub. Atası Jozsef Nemeth (1873–1946) və anası Vilma Gaal (1879–1957) idi. Laszlo Nemeth 1925-ci ildə stomatologiya üzrə təhsilini başa vurub və Budapeştdəki "Szent Janos Xəstəxanası"nda işləməyə başlayıb. Eyni ildə o, Ella Demusz (1905–1989) ilə evlənib. Cütlüyün 1926–1944-cü illər arasında altı qızı dünyaya gəlib, lakin onlardan ikisi körpəlikdə vəfat edib. Nemeth 1926-cı ildə öz stomatoloji kabinetini açıb, eyni zamanda məktəblərdə həkim kimi fəaliyyət göstərib. O, 1926–1927-ci illərdə Toldy Məktəbində, 1928–1931-ci illərdə Egressy küçəsindəki məktəbdə və 1933–1943-cü illərdə Medve küçəsindəki məktəbdə çalışıb. 1943-cü ildə həkimlik fəaliyyətindən ayrılıb və özünü tamamilə ədəbiyyata həsr edib. Yaradıcılığı Laszlo Nemethin ədəbi karyerası 1925-ci ildə “Nyugat” jurnalının təşkil etdiyi müsabiqədə “Horvathne meghal” (“Horvat xanım ölür”) hekayəsi ilə birinci yer qazanması ilə başlayıb. 1926-cı ildən etibarən o, “Nyugat”, “Protestans Szemle” (“Protestant İcmal”), “Tarsadalomtudomany” (“Sosial Elm”) və “Napkelet” (“Günəşin Doğuşu”) kimi jurnallarda məqalələr və kitab rəyləri yazmağa başlayıb. 1929-cu ildə ilk romanı “Emberi szinjatek” (“İnsan tamaşası”) “Nyugat” jurnalında dərc olunub. Nemethin əsərlərində Macarıstan cəmiyyətinin sosial problemləri, tarixi hadisələr və fərdi talelər əsas mövzu kimi yer alıb. Onun ən tanınmış romanlarından biri 1936-cı ildə nəşr olunan “Bün” (“Günah”) və 1947-ci ildə yazılan “Iszony” (“İyrənclik”) əsərləridir. “İyrənclik” romanı 1965-ci ildə ekranlaşdırılıb və böyük uğur qazanıb. O, həmçinin dramaturq kimi də fəaliyyət göstərib. 1938-ci ildə “Villamfenynel” (“Şimşək işığında”) pyesi Milli Teatrda səhnələşdirilib. Nemeth esseist kimi də aktiv olub və “A minoseg forradalma” (“Keyfiyyət inqilabı”) kimi monoqrafiyalar dərc etdirib. 1932-ci ildə “Nyugat” jurnalı ilə münasibətləri gərginləşdikdən sonra o, öz jurnalı olan “Tanu” (“Şahid”) nəşrini yaradıb və 1937-ci ilə qədər 17 sayını nəşr etdirib. 1934-cü ildə “Valasz” (“Cavab”) qəzetini redaktə edib və Macar Radiosunda ədəbiyyat şöbəsinin rəhbəri kimi çalışıb, burada müasir macar ədəbiyyatını təbliğ edib. İkinci Dünya Müharibəsi dövründə Németh “Kelet Nepe” (“Şərq Xalqı”), “Hid” (“Körpü”) və “Magyar Csillag” (“Macar Ulduzu”) jurnallarında işləyib. Müharibədən sonra o, bir müddət yazıçılıqdan uzaqlaşıb və ailəsi ilə Bekes bölgəsinə köçüb. Mükafatları "Baumgarten Mükafatı" (1930) — Lakin o, bu mükafatı Lajos Hatvany-nin tənqidindən sonra geri qaytarıb. Macarıstanın ədəbi dairələrində yüksək qiymətləndirilib, lakin siyasi görüşləri səbəbindən bəzən mübahisələrə səbəb olub. Şəxsi həyatı Laszlo Nemeth həyatını ədəbiyyata və ailəsinə həsr edib. O, həyat yoldaşı Ella ilə uzun müddət birlikdə yaşayıb və dörd qız övladı böyüdüb. Siyasi baxışları və yəhudi məsələləri haqqında 1943-cü ildə Balatonszarszo konfransında etdiyi çıxış mübahisələrə səbəb olub, lakin sonralar bu mövzuda fikirlərini yumşaldıb. Əsərləri “Horváthné meghal” (1925) — qısa hekayə. “Emberi színjáték” (1929) — roman. “Bűn” (1936) — roman. “Iszony” (1947) — roman. “Villámfénynél” (1938) — pyes. “A minőség forradalma” (1940) — monoqrafiya. Ədəbiyyatda təsiri Laszlo Nemeth Macarıstan ədəbiyyatında dərin psixoloji təhlilləri və sosial mövzuları ilə tanınıb. Onun əsərləri Macarıstanın 20-ci əsr tarixini və cəmiyyətini anlamaq üçün mühüm mənbə sayılır. Əsərləri bir çox dillərə tərcümə olunub və bu gün də aktuallığını qoruyub saxlayır.
https://en.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1szl%C3%B3_N%C3%A9meth
https://www.myheritage.com/names/l%C3%A1szl%C3%B3_n%C3%A9meth
https://www.demogr.mpg.de/en/about_us_6113/staff_directory_1899/laszlo_nemeth_2635/
https://www.degruyter.com/document/doi/10.1515/9789633860953-027/pdf?licenseType=restricted&srsltid=AfmBOornoIhlbTyVyFyOMD6o0FQE_W2HVNL7PlGyuLO_tUz5iN-g1eqJ
https://www.olympics.com/en/athletes/laszlo-nemeth
https://thegreatestbooks.org/authors/10243
https://www.goodreads.com/author/list/5081036.L_szl_N_meth
Tarix : 13 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
