Lamiya əl-Qeylani Vərr (1938 – 18 yanvar 2019) - İraq arxeoloqu və Mesopotamiya antik əşyaları üzrə aparıcı mütəxəssis. O, qədim Mesopotamiya artefaktlarının öyrənilməsinə mühüm töhfələr vermiş və xüsusilə 2003-cü ildə İraq Muzeyinin talan edilməsindən sonra ölkənin mədəni irsinin qorunması sahəsində mühüm işlər görmüşdür. Erkən həyatı və təhsili Lamiya əl-Qeylani Vərr 1938-ci ildə Bağdadda, akademik və siyasi dairələrdə nüfuzlu olan bir ailədə anadan olmuşdur. Uşaqlıqdan arxeologiyaya maraq göstərmiş və Bağdad Universitetində təhsil almışdır. Daha sonra Böyük Britaniyada təhsilini davam etdirmiş və Mesopotamiya arxeologiyası üzrə ixtisaslaşaraq Edinburq Universitetində doktorluq dərəcəsi almışdır. Karyerası və töhfələri Karyerası boyunca əl-Qeylani Vərr Mesopotamiya silindr möhürləri üzərində geniş tədqiqatlar aparmışdır. O, bu kiçik oyma obyektlərin qədim dövrlərdə inzibati məqsədlər üçün istifadə olunduğunu sübut etmiş və bu sahədə dünyada aparıcı mütəxəssislərdən biri olmuşdur. Eyni zamanda, mixi yazılar və qədim Mesopotamiya dini artefaktları üzərində də mühüm tədqiqatlar aparmışdır. O, Britaniya Muzeyi, London Universiteti və Bağdaddakı İraq Muzeyi kimi nüfuzlu qurumlarla əməkdaşlıq etmişdir. Xüsusilə 2003-cü ildə İraq müharibəsindən sonra İraq Muzeyinin talan edilməsi ilə bağlı bərpa işlərində mühüm rol oynamışdır. O, oğurlanmış artefaktların kataloqlaşdırılması və bərpası prosesində iştirak etmiş, həmçinin İraq muzey işçilərinə qoruma və bərpa üsulları üzrə təlim keçmişdir. İrsi və təsiri Əl-Qeylani Vərr İraqın zəngin mədəni irsinin qorunmasına sadiq qalmışdır. O, Mesopotamiya arxeoloji abidələrinin qorunması və sənədləşdirilməsi ilə bağlı bir çox layihələrdə çalışmış və müharibə, talançılıq kimi təhlükələrə qarşı mübarizə aparmışdır. Onun tədqiqatları beynəlxalq aləmdə İraqın arxeoloji xəzinələrinin qorunmasının vacibliyini gündəmə gətirmişdir. O, Mesopotamiya arxeologiyası ilə bağlı bir çox elmi məqalələr və kitablar yazmış, bu sahədə gələcək nəsillər üçün dəyərli mənbələr qoyub getmişdir. Vəfatı Lamiya əl-Qeylani Vərr 18 yanvar 2019-cu ildə vəfat etmişdir. Onun arxeologiya və mədəni irsin qorunması sahəsində gördüyü işlər böyük hörmətlə xatırlanır.

İstinadlar

https://www.cambridge.org/core/journals/iraq/article/lamia-algailani-werr-19382019/F02B9D959D1977B1359EEE5989EC8013

https://www.bisi.ac.uk/news-events/latest-news/dr-lamia-al-gailani-werr/

https://trowelblazers.com/2021/08/01/lamia-al-gailani/

https://www.nytimes.com/2019/01/25/obituaries/lamia-al-gailani-werr-80-dies-archaeologist-rescued-iraqi-art.html

https://jordantimes.com/opinion/michael-jansen/lamia-al-gailani-werr-archaeologist-warrior-who-preserved-arab-history

https://www.npr.org/2019/02/02/689933122/remembering-lamia-al-gailani-pioneering-iraqi-archaeologist

https://en.wikipedia.org/wiki/Lamia_Al-Gailani_Werr

Tarix : 6 mart 2025