Kip Thorne (doğum tarixi: 1940) - Amerikalı nəzəri fizik və astrofizik. O, ümumi nisbilik, qara dəliklər, qravitasiya dalğaları və kosmologiya sahələrindəki əhəmiyyətli tədqiqatları ilə tanınır. Thorne, həmçinin, qravitasiya dalğalarının kəşf edilməsindəki mühüm rolu ilə məşhurdur və bu sahədəki tədqiqatlarına görə 2017-ci ildə Nobel Fizika Mükafatı qazanmışdır. Onun elmi karyerası yalnız nəzəri fizika ilə məhdudlaşmır, həm də kosmoloji hadisələrin daha dərindən başa düşülməsinə və bu nəzəriyyələrin eksperimental yoxlanmasına dair böyük töhfələr vermişdir. Erkən həyatı və təhsili Kip Thorne 1940-cı ildə ABŞ-ın Kaliforniya ştatının Logan şəhərində doğulmuşdur. O, təhsilini Kaliforniya Universitetində (California Institute of Technology, Caltech) almış və burada fəza və zamanın təbiəti haqqında dərindən düşünməyə başlamışdır. Thorne, 1965-ci ildə fizika üzrə doktorluq dərəcəsini almışdır. O, öz karyerasının başlanğıcında qravitasiya və ümumi nisbilik sahələrində dərindən təhsil almış və fizika tədqiqatlarının gələcək inkişafını yönləndirəcək mövzulara maraq göstərmişdir. Elmi karyerası və töhfələri Kip Thorneun elmi karyerası əsasən ümumi nisbilik və qravitasiya dalğaları üzərində qurulmuşdur. Onun ən əhəmiyyətli töhfələrindən biri, qravitasiya dalğalarının müşahidəsi ilə bağlı tədqiqatlarıdır. Thorne, bu fenomeni nəzəri baxımdan öyrənmək və ölçmək üçün yeni metodlar hazırlamış və qravitasiya dalğalarının çox böyük kosmik hadisələrdə necə yaranması ilə bağlı müxtəlif nəzəri modellər inkişaf etdirmişdir. Qravitasiya dalğaları, 1915-ci ildə Albert Eynşteyn tərəfindən ümumi nisbilik nəzəriyyəsinin bir hissəsi olaraq təklif edilmişdir, lakin onların birbaşa müşahidəsi yalnız 100 ildən sonra mümkün olmuşdur. Thorne, qravitasiya dalğalarının təbiətini anlamaqda əsas rol oynamış və bu fenomenin elmi olaraq ölçülməsi məqsədilə LIGO (Laser Interferometer Gravitational-Wave Observatory) layihəsində fəal iştirak etmişdir. Qravitasiya dalğalarının kəşfi Thorne-un və həmkarlarının qravitasiya dalğalarını müşahidə etməsi, 2015-ci ildə ilk dəfə olaraq baş vermişdir. Bu, fizika tarixində əhəmiyyətli bir hadisə olaraq qiymətləndirildi və 2017-ci ildə Thorne, Rainer Weiss və Barry C. Barish ilə birlikdə bu kəşfə görə Nobel Fizika Mükafatını aldı. Qravitasiya dalğaları, kainatın ən kütləvi və enerjili hadisələrindən biri olan qara dəliklərin birləşməsi kimi hadisələrdən yaranır və bu dalğalar zaman və məkanın strukturunda kiçik dəyişikliklərə səbəb olur. Thorne-un bu sahədəki işləri, ümumi nisbilik nəzəriyyəsinin və kainatın təbiətinin başa düşülməsində böyük irəliləyişlərə yol açmışdır. Qara dəliklər və astrofizika Thorne, həmçinin qara dəliklər və onların xüsusiyyətləri üzərində geniş tədqiqatlar aparmışdır. O, qara dəliklərin təbiəti və onların yaxınlığında baş verən fenomenlər haqqında çoxlu nəzəri modellər inkişaf etdirmişdir. Thorne-un işləri, qara dəliklərin ortasında olan singularlıqdan kənarda baş verən hadisələri izah etməyə kömək etmişdir. Onun "qara dəliklər" mövzusunda etdiyi tədqiqatlar, bu fenomenin daha yaxşı başa düşülməsinə şərait yaratmışdır. Thorne, qara dəliklərin daxilindəki hadisələrin izlənməsi və onların ətrafında baş verən qüvvələrin təsiri ilə bağlı inkişaf etdirilən nəzəriyyələrə böyük töhfələr vermişdir. O, həmçinin qara dəliklərin yaratdığı ağır qravitasiya sahələrinin və həmin sahələrdə baş verən fenomenlərin öyrənilməsində əsas tədqiqatçılardan biri olmuşdur. Kip Thorne və populyar mədəniyyət Kip Thorne yalnız elmi karyerası ilə deyil, həm də populyar mədəniyyətdəki rolu ilə məşhurdur. O, Christopher Nolan-ın 2014-cü il "Interstellar" (Ulduzlararası) filminin elmi məsləhətçisi olmuşdur. Filmdə kosmos, qara dəliklər və qravitasiya dalğaları ilə bağlı çoxlu elmi məqamlar yer alır, və Thorne, filmin ssenaristləri ilə əməkdaşlıq edərək, bu elmi fenomenlərin doğru şəkildə təqdim edilməsini təmin etmişdir. Filmdəki qara dəliklər və zamanın əyriliyi kimi mövzular, Thorneun elmi tədqiqatları ilə uyğunlaşdırılmışdır və o, filmin elmi dəqiqliyinə böyük töhfə vermişdir. Təsiri və müasir fizika Kip Thorneun elmi irsi müasir fizika və astrofizikada böyük təsir yaratmışdır. Onun qravitasiya dalğaları, qara dəliklər və ümumi nisbilik üzrə apardığı tədqiqatlar, bu sahələrin daha da inkişaf etməsinə kömək etmişdir. Thorne, həmçinin gələcək nəsil fiziklərinə ilham vermiş və öz tədqiqatları ilə kosmos və zamanın təbiətini başa düşməkdə yeni istiqamətlər açmışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Kip_Thorne
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/2017/thorne/facts/
https://www.britannica.com/biography/Kip-Thorne
https://www.imdb.com/name/nm0861399/
https://pma.caltech.edu/people/kip-s-thorne
https://www.societyforscience.org/alumni/notable/kip-thorne/
https://www.goodreads.com/author/show/1404.Kip_S_Thorne
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
