K. Alex Müller (1939-cu ildən etibarən) - İsveçli fizikaçı və Nobel mükafatı laureatı. O, superkeçiricilik sahəsindəki işləri ilə məşhurdur. Superkeçiricilik xüsusiyyətini kəşf edərək, 1987-ci ildə Nobel Fizika Mükafatını qazandı. Bu, yüksək temperaturda superkeçiriciliyin mümkünlüyünü göstərən bir tapıntı idi və bu sahənin inkişafında əhəmiyyətli bir dövrü işarə edir. Təhsil və erkən karyera K. Alex Müller, 1939-cu ildə İsveçin Uppsala şəhərində doğulmuşdur. O, Fizika üzrə təhsilini Uppsala Universitetində almışdır. Daha sonra, müxtəlif tədqiqat institutlarında və universitetlərdə çalışaraq materiallar elmi və kəmiyyət mexanikası sahələrində özünü inkişaf etdirmişdir. Superkeçiriciliyin kəşfi 1986-cı ildə, Müller və onun həmkarı Johannes Georg Bednorz barium kalsium xərçəng (Ba2CaCu2O8) kimi yeni bir materialda yüksək temperaturlu superkeçiricilik xüsusiyyətini kəşf etdilər. Bu, əvvəlki superkeçiricilərin yalnız çox aşağı temperaturlarda işlədiyi anlayışını dəyişdirərək, yüksək temperaturda belə superkeçiriciliyin mövcud ola biləcəyini göstərdi. Onlar bu materialın xüsusiyyətlərini tədqiq edərkən, yüksək temperaturda superkeçiricilik fenomenini nəzəri cəhətdən başa düşmək üçün yeni bir nəzəriyyə hazırladılar. Nobel mükafatı 1987-ci ildə K. Alex Müller və Johannes Georg Bednorzə Nobel fizika mükafatı verildi. Onlara bu mükafat "yüksək temperaturlu superkeçiriciliyin kəşfi" səbəbindən təqdim olundu. Bu kəşf, materiallar elmi sahəsində çox mühüm bir mərhələ idi və yüksək temperaturda işləyən superkeçiricilərin təcrübələrini həyata keçirməyi mümkün etdi. Bu kəşf, enerji ötürülməsi, elektrik mühəndisliyi və kompüter texnologiyası sahələrində tətbiq olunması mümkün olan yeni materialların inkişafını təməlini qoydu. Yüksək temperaturda superkeçiricilik gələcəkdə güclü maqnit sahələrinin yaradılması və daha səmərəli enerji ötürmə texnologiyalarının hazırlanmasına imkan verə bilərdi. Tədqiqatları və təsiri Müller və Bednorzun kəşfi, fizika və materiallar elminin sərhədlərini genişləndirdi. Superkeçiricilik, bu gün quantum komputerlər və enerji daşıma sistemləri kimi müasir texnologiyaların inkişafında mühüm rol oynayır. Onların işləri, həmçinin karbon nanomateriallar və yüksək effektivli enerji sistemləri sahələrindəki daha sonrakı tədqiqatlara da ilham verdi. Müllerin tədqiqatları, maddə fizikasının və yüksək enerjili fizikanın bir çox sahələrindəki yeni nəzəriyyələrin inkişafına kömək etmişdir. Onun işləri, superkeçiricilik mövzusunda daha çox materialın və tədqiqatın yaranmasına səbəb olmuş və bu sahədə yeni kəşflərin açılmasına yol açmışdır. Fəaliyyət və xatirəsi K. Alex Müller, elm və təhsil sahəsindəki töhfələrini davam etdirərək, müxtəlif akademik institutlarda dərs demiş və tədqiqatlar aparmışdır. Nobel mükafatından sonra da o, superkeçiricilik və materiallar elmi sahəsində elmi işlərini davam etdirdi. Həmçinin, onun adı nəzəri fizika və materiallar elmi sahəsindəki əhəmiyyətli alimlərdən biri olaraq qeyd olunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/K._Alex_M%C3%BCller
https://www.britannica.com/biography/K-Alex-Muller
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1987/muller/biographical/
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1987/muller/facts/
https://www.ibm.com/history/alex-muller
https://mediatheque.lindau-nobel.org/laureates/mueller
https://www.uzh.ch/en/researchinnovation/excellence/nobelprize/mueller.html
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
