Julius Vogel (24 fevral 1835, London, Böyük Britaniya – 12 mart 1899, London, Böyük Britaniya) — İngilis-yəhudi əsilli yeni zelandiyalı siyasətçi, jurnalist və yazıçı. Həyatı Julius Vogel 1835-ci ildə Londonda yəhudi ailəsində anadan olub. Atası Christian Leopold Vogel ağac taciri, anası Phoebe Isaac evdar qadın idi. Gəncliyində rəsmi təhsil almayıb, lakin özünü müstəqil şəkildə inkişaf etdirib. 1852-ci ildə, 17 yaşında, Avstraliyanın Viktoriya əyalətinə köçüb və qızıl mədənlərində işləyib. Burada jurnalistika ilə məşğul olub və "The Argus" qəzetində çalışıb. 1861-ci ildə Yeni Zelandiyanın Otaqo bölgəsinə köçüb və "Otago Daily Times" qəzetinin redaktoru olub. 1866-cı ildə "Yeni Zelandiya Parlamenti"nə seçilib və 1869-cu ildə xəzinədar təyin edilib. 1873-1876-cı illərdə baş nazir kimi fəaliyyət göstərib və bu dövrdə dəmir yolları, teleqraf xətləri və immiqrasiya proqramlarını maliyyələşdirmək üçün böyük borc siyasəti tətbiq edib. 1876-cı ildə Londona Yeni Zelandiyanın agenti kimi göndərilib və siyasi karyerasını orada davam etdirib. 1888-ci ildə sağlamlıq problemləri səbəbindən siyasətdən uzaqlaşaraq yazıçılığa yönəlib. 1899-cu ildə Londonda vəfat edib. Yaradıcılığı Julius Vogel ədəbi karyerasına jurnalist kimi başlasa da, ən diqqətçəkən əsəri 1889-cu ildə nəşr olunan "Anno Domini 2000, or Woman’s Destiny" romanıdır. Bu əsər elmi fantastika janrında yazılmışdır və 2000-ci ildə qadınların dünya siyasətində dominant rol oynadığı utopik bir gələcəyi təsvir edir. Roman Yeni Zelandiyanı Britaniya İmperiyasının mərkəzi kimi təqdim edir və texnoloji yeniliklər (məsələn, hava gəmiləri) haqqında proqnozlar verir. Kitab o dövrdə geniş yayılmasa da, sonradan feminist və elmi fantastika tədqiqatçıları tərəfindən yenidən kəşf edilib. Vogel-in digər ədəbi işləri arasında qəzet məqalələri və siyasi esse var, lakin onun yaradıcılığı əsasən "Anno Domini 2000" ilə tanınıb. Onun üslubu sadə, lakin iddialı proqnozlarla zəngindir və dövrünün sosial məsələlərinə (xüsusilə qadın hüquqlarına) diqqət çəkir. Mükafatları "Britaniya İmperiyası Ordeninin Cəngavər Komandiri" (KCMG, 1875) — Yeni Zelandiyaya xidmətlərinə görə. Ölümündən sonra adına "Vogel Mükafatı" təsis olunub (Yeni Zelandiyada elmi fantastika yazarları üçün). Şəxsi həyatı Julius Vogel 1867-ci ildə Mary Clayton ilə evlənib və bu nikahdan dörd övladı olub: üç oğlu (Henry, Francis və Julius) və bir qızı (Eleanor). Ailəsi ilə birlikdə Yeni Zelandiyada və Londonda yaşayıb. Vogel astma və gut xəstəliklərindən əziyyət çəkib və bu, onun həyatının son illərində fəaliyyətini məhdudlaşdırıb. Əsərləri "Anno Domini 2000, or Woman’s Destiny" ("Anno Domini 2000, yaxud Qadının Taleyi", 1889) — roman. Siyasi və ədəbi təsiri Julius Vogel Yeni Zelandiya tarixində "Vogel Dövrü" kimi tanınan bir dövrdə baş nazir olub və ölkənin infrastruktur inkişafına böyük töhfə verib. Onun borc siyasəti mübahisəli olsa da, dəmir yolları və immiqrasiya sayəsində Yeni Zelandiyanın iqtisadi böyüməsini sürətləndirib. Maori torpaqlarının alınması siyasəti isə sonradan tənqid olunub. Ədəbiyyatda isə "Anno Domini 2000" ilə o, Yeni Zelandiyada elmi fantastika janrının pioneri olub. Romanında qadınların siyasi güc qazanması proqnozu o dövrdə radikal hesab edilib və Yeni Zelandiyanın 1893-cü ildə qadınlara səsvermə hüququ verməsi ilə əlaqələndirilib. Vogel-in əsəri H.G. Wells və Jules Verne kimi elmi fantastika ustaları ilə müqayisə olunub, lakin onun təsiri daha çox yerli kontekstdə qalıb. O, Yeni Zelandiya siyasətində və ədəbiyyatında vizyoner bir şəxsiyyət kimi yadda qalıb.
https://en.wikipedia.org/wiki/Julius_Vogel
https://nzhistory.govt.nz/keyword/julius-vogel
https://www.britannica.com/biography/Julius-Vogel
https://teara.govt.nz/en/biographies/1v4/vogel-julius
https://www.jewishislington.co.uk/politicians/julius-vogel-
https://www.nzgeo.com/stories/the-visionary-vogel/
https://nzhistory.govt.nz/people/julius-vogel
https://www.ebsco.com/research-starters/history/julius-vogel
Tarix : 14 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
