Juan Maldacena (doğum tarixi: 1968) - Argentinalı nəzəri fizik və string nəzəriyyəsi sahəsindəki kəşfləri ilə tanınan bir alim. O, daha çox AdS/CFT (Anti-de Sitter/Conformal Field Theory) korrespondensiyasının qurucusu kimi tanınır, bu, string nəzəriyyəsi və kuantum sahə nəzəriyyəsi arasındakı əlaqəni izah edən bir nəzəriyyədir. Bu korrespondensiya, həm fizika, həm də riyaziyyat sahələrində inqilabi dəyişikliklərə yol açmışdır. AdS/CFT korrespondensiyası Juan Maldacena'nın ən məşhur kəşfi AdS/CFT korrespondensiyası (və ya Maldacena korrespondensiyası) 1997-ci ildə təqdim etdiyi nəzəriyyədir. Bu nəzəriyyə, string nəzəriyyəsi və kuantum sahə nəzəriyyəsi arasında çox güclü bir əlaqə qurur. Maldacena, bu korrespondensiyanı aşağıdakı şəkildə formalaşdırmışdır: AdS (Anti-de Sitter) nəzəriyyəsi, kosmosun çoxdimensiyalı bir struktura sahib olduğunu və qara dəliklər və digər relativistik fenomenlərin izahını verdiyini təklif edir. CFT (Conformal Field Theory) isə sahə nəzəriyyələrinə əsaslanan bir kvant fizikasını və hissəcik qarşılıqlı təsirlərini izah edir. Maldacenanın təklifi, bu iki nəzəriyyənin bir-birini təsdiq edən və bir-biri ilə əlaqəli olduğunu göstərdi. Bu, fizika dünyasında böyük bir kəşf kimi qəbul edildi və həm string nəzəriyyəsinin, həm də kuantum sahə nəzəriyyəsinin inkişafını sürətləndirdi. AdS/CFT korrespondensiyası, həm də qara dəliklər və holografiya prinsipi kimi anlayışlarla sıx bağlıdır. O, bu korrespondensiyanı istifadə edərək, qara dəliklərin və digər maraqlı kosmoloji və mikroskopik fenomenlərin necə baş verdiyini izah etməyə çalışmışdır. String nəzəriyyəsi və qara dəliklər Maldacena, string nəzəriyyəsi ilə bağlı bir çox mühüm tədqiqat aparmışdır. String nəzəriyyəsi, hissəciklərin təbiətinin, onun sıfır ölçülü nöqtələrdən fərqli olaraq, bir ölçülü "string"lər olduğunu və bu hissəciklərin kvant mexaniki davranışlarının izahını verdiyini irəli sürür. Bu nəzəriyyə, həmçinin fizikanın ən əsas qüvvələrinin birləşdirilməsinə, xüsusilə gravitasiyanın və elektromaqnetizmin birləşdirilməsinə dair ümidlər yaradır. Holografik prinsip və kosmologiya Maldacenanın işləri, həmçinin holografik prinsip ilə sıx bağlıdır. Holografik prinsip, kosmosdakı hər hansı bir məlumatın, daha aşağı ölçülü bir yüzeydə (yəni, iki ölçülü səthdə) kodlaşdırılaraq saxlanması fikrini irəli sürür. Bu prinsip, qara dəliklər və kozmik strukturların təhlilində mühüm rol oynayır. Təsiri və mirası Juan Maldacena, nəzəri fizika sahəsindəki elmi irsi ilə müasir elmin inkişafına böyük töhfələr vermişdir. AdS/CFT korrespondensiyasının kəşfi, həm kuantum sahə nəzəriyyəsinin, həm də string nəzəriyyəsinin əlaqələndirilməsi sahəsində bir çox yeni nəzəriyyələrin və tədqiqatların başlanğıcı olmuşdur. Bu nəzəriyyə, həm fizika, həm də riyaziyyat sahələrində geniş tətbiqlər tapmışdır. Sonrakı tədqiqatlar və əməkdaşlıq Juan Maldacena, hələ də nəzəri fizika sahəsində fəaliyyət göstərir. O, Princeton Universiteti və İsrailin Herzliya Universiteti kimi aparıcı akademik qurumlarda çalışmışdır və bir çox beynəlxalq elmi layihələrdə iştirak edir. Maldacena, həmçinin, Albert Einstein İnstitutu və digər elmi mərkəzlərlə əməkdaşlıq edir, kvant yercəyiş nəzəriyyələri, qara dəliklər və hədəfli fizika sahəsində tədqiqatlar aparır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Juan_Maldacena
https://www.ias.edu/scholars/maldacena
https://inspirehep.net/authors/999108
https://history.aip.org/phn/11606002.html
https://www.ias.edu/sns/malda
https://phy.princeton.edu/people/juan-maldacena
https://breakthroughprize.org/Laureates/1/L6
Tarix : 25 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
