Josef Stefan (1835–1893) - Alman-avyar fizikidir və ən çox Stefan-Boltzmann qanunu ilə tanınır. Bu qanun, qara cismin radiasiya enerjisinin temperaturunun dördüncü gücü ilə əlaqəsini izah edir və termodinamika və istilik keçiriciliyi sahələrində əhəmiyyətli bir rol oynayır. Stefan, həmçinin fizika elminin bir çox sahələrində mühüm töhfələr vermiş və dövrünün qabaqcıl alimlərindən biri olmuşdur. Erkən həyatı və təhsili Josef Stefan 1835-ci ildə Avstriya-Macarıstan İmperiyasının (indiki Sloveniyada) aydın bir ailədə anadan olmuşdur. O, Vyana Universitetində təhsil almış və burada riyaziyyat və fizika sahələrində dərslər almışdır. Stefan, təhsilini başa vurduqdan sonra, bir müddət müxtəlif elmi tədqiqatlarla məşğul olmuş və bir sıra mühüm kəşflərə imza atmışdır. Stefan-Boltzmann qanunu Stefan, 1879-cu ildə Boltzmann ilə birgə "Stefan-Boltzmann qanunu"nu kəşf etmişdir. Bu qanun, mükəmməl qara cismin radiasiya enerjisinin cəsədin temperaturunun dördüncü gücü ilə orantılı olduğunu göstərir. Termodinamika və istilik radiasiyası Stefan, öz işində termodinamikanın əsas prinsipinə, xüsusilə istilik radiasiyası və ətraf mühitin istiliklə əlaqəsinə diqqət yetirmişdir. O, bir qara cismin istənilən temperaturda necə enerji yayıldığını və bu enerjinin ətraf mühitə necə ötürüldüyünü açıqlamışdır. Stefan-Boltzmann qanunu, bu prinsipləri tərtib edərək, təbiətdə istilik radiasiyasının xüsusiyyətlərini başa düşməyə kömək etmişdir. Stefan həmçinin, enerji mübadiləsinin qapalı sistemlərdə necə baş verdiyini və enerjinin bir mühitdən digərinə necə ötürüldüyünü başa düşməyə çalışmışdır. Onun işləri, xüsusən astronomiyada və atmosfer elmlərində istilik enerjisinin yayılmasını daha yaxşı başa düşməyə imkan yaratmışdır. Əlavə töhfələr və elmi fəaliyyət Stefan yalnız istilik və radiasiya ilə bağlı deyil, həm də digər fizika sahələrində də töhfələr vermişdir. O, müxtəlif termodinamik və mexaniki nəzəriyyələrin inkişafına da kömək etmişdir. Stefan, xüsusilə qazların davranışı və onların termodinamik xassələri barədə tədqiqatlar aparmışdır. Həmçinin, Stefanın yüksək temperatur və qazların istilik keçiriciliyi ilə bağlı apardığı tədqiqatlar da mühüm olmuşdur. Onun bu sahədəki işləri, fizikanın bir çox istiqamətində, o cümlədən molekulyar fizika və qaz qanunları üzrə daha dəqiq nəzəriyyələrin formalaşmasında faydalı olmuşdur. Tədris fəaliyyəti Stefan, elmi işləri ilə yanaşı, çoxsaylı tələbələr yetişdirmişdir. O, Vyana Universitetində uzun illər dərs demiş və burada fizika sahəsində dərslər keçirən bir çox tələbəsini təhsil almışdır. Onun rəhbərliyi altında fizika və mühəndislik sahələrində çalışan çoxsaylı mühüm alimlər yetişmişdir. Stefanın tədris fəaliyyəti, o dövrün elmi mühitindəki böyük təsirini göstərmişdir. Sonrakı illər və vəfatı Josef Stefan 1893-cü ildə vəfat etmişdir. Onun ölümündən sonra, Stefan-Boltzmann qanunu və onun digər töhfələri, fizikanın inkişafında mühüm bir yer tutmuş və bu günə qədər istifadə olunan mühüm nəzəriyyələrdən biri olmuşdur. Onun adı hələ də fizika elminin bir çox sahələrində əhəmiyyətli şəkildə xatırlanır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Josef_Stefan
https://mathshistory.st-andrews.ac.uk/Biographies/Stefan_Josef/
https://www.britannica.com/biography/Josef-Stefan
https://sci-highs.com/josef-stefan/
https://www.wikidata.org/wiki/Q16581
https://www.encyclopedia.com/people/science-and-technology/physics-biographies/josef-stefan
https://catholicscientists.org/scientists-of-the-past/josef-stefan/
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
