John C. Slater (1900–1976) - Amerikalı nəzəri fizik və kimyaçı, xüsusilə kvant mexanikası və molekulyar struktur nəzəriyyələri sahəsindəki mühüm töhfələri ilə tanınır. O, atomların və molekulların elektron strukturlarını öyrənmək üçün inkişaf etdirdiyi müxtəlif metodlarla müasir kimya və fizikanın formalaşmasında əhəmiyyətli rol oynamışdır. Slater, kvant mexanikasının tətbiqi ilə bağlı apardığı araşdırmalarla geniş tanınmış və bu sahədə bir çox elmi nailiyyətlərə imza atmışdır. Erkən həyatı və təhsili John C. Slater 1900-cü ildə ABŞ-ın Jericho, Nyu-York şəhərində anadan olmuşdur. O, gənclik illərində riyaziyyat və fizika sahələrinə maraq göstərmişdir və 1922-ci ildə Massachusetts Texnologiya İnstitutunda (MIT) bakalavr dərəcəsini almışdır. Daha sonra Harvard Universitetində doktorantura təhsili almış və 1924-cü ildə fizika üzrə doktorluq dərəcəsini qazanmışdır. Slater, həmçinin müasir kvant mexanikasının inkişafında önəmli bir fiqur idi və bu sahəyə etdiyi töhfələrlə dünya elmi ictimaiyyətinin diqqətini cəlb etmişdir. Kvant mexanikası və atom strukturu Slaterin ən böyük elmi töhfələrindən biri, atom və molekulyar strukturların kvant mexanikası ilə izahı üçün inkişaf etdirdiyi metodlar olmuşdur. O, "Slater Orbital"ları və "Slater Determinant"ləri ilə tanınır. Bu yanaşmalar, atomların və molekulların elektronlarını daha dəqiq şəkildə model etməyə imkan verdi. Slater Orbitalı Slater, atomların elektronlarının dalğa funksiyalarını təmsil etmək üçün xüsusi bir metod təklif etdi. Bu metod, atomlar və molekullar haqqında daha dəqiq məlumat əldə etməyə imkan verirdi. O, elektronların orbitalını təsvir edən və atom strukturlarını başa düşməyə kömək edən təkmilləşdirilmiş bir model təqdim etdi. Bu, xüsusilə müasir kimya və fizika sahələrində geniş şəkildə istifadə olunan bir yanaşmadır. Slater Determinant Slater, çoxsaylı fermionların (məsələn, elektronların) dalğa funksiyalarını düzgün şəkildə təsvir etmək üçün "Slater Determinant"ini təqdim etdi. Bu yanaşma, çox elektronlu sistemlərin dalğa funksiyalarını təsvir etmək üçün istifadə olunan vacib bir alət halına gəldi. Slaterin bu metodları, molekulyar elektron strukturlarının öyrənilməsi və kvant mexanikası əsasında molekulların kimyəvi xüsusiyyətlərini başa düşmək üçün mühüm bir təməl yaratdı. Xüsusi və ümumi nisbilik Slaterin digər mühüm işlərindən biri xüsusi və ümumi nisbilik nəzəriyyələrinin kvant mexanikası ilə əlaqələndirilməsi sahəsindəki işləridir. O, Albert Eynşteynin ümumi nisbilik nəzəriyyəsinin və kvant mexanikasının birləşdirilməsi üçün nəzəri tədqiqatlar aparmış və bu sahədəki inkişaflara mühüm töhfələr vermişdir. O, xüsusi nisbilik nəzəriyyəsinin kvant mexanikası ilə əlaqəsini dərinləşdirərək bu sahədə bir çox elmi irəliləyişlərə səbəb olmuşdur. Molekulyar kimya və Higgs sahəsi Slater həmçinin molekulyar kimya sahəsində də mühüm işlər aparmışdır. O, molekullarda kimyəvi bağların yaranmasının kvant mexanikası ilə necə izah edildiyini araşdırmışdır. Slaterin bu sahədəki işləri, atomlar arasındakı kimyəvi bağların qüvvətlərini və molekulyar strukturların necə formalaşdığını başa düşmək üçün çox vacib idi. Slaterin digər bir önəmli təklifi Higgs sahəsi və təbiətdəki digər fundamental qüvvələr arasında əlaqələrin aydınlaşdırılması ilə bağlıdır. O, bu mövzuda nəzəri tədqiqatlar aparmış və fundamental fizikanın təməl prinsiplərinin daha dərindən anlaşılmasına töhfə vermişdir. Tədris və akademik fəaliyyət John C. Slater, elmi karyerası ərzində bir çox tanınmış universitetdə tədris etmiş və elm dünyasına öz böyük töhfələrini vermişdir. O, 1934-cü ildə Massachusetts Texnologiya İnstitutunda (MIT) professor olaraq işə başlamış və burada kvant mexanikası və molekulyar struktur nəzəriyyəsi sahəsində geniş tədqiqatlar aparmışdır. Slater, həmçinin çoxsaylı tələbələrə və gənc alimlərə rəhbərlik etmiş və onların elmi inkişafına əhəmiyyətli təsir göstərmişdir. Mükafatlar və təltiflər John C. Slater, çoxsaylı mükafatlar və təltiflər qazanmışdır. O, 1930-cu illərdə ABŞ-ın ən nüfuzlu elm təşkilatlarından biri olan Milli Elm Akademiyasına üzv seçilmişdir. Bundan əlavə, bir çox prestijli mükafat və təltiflər əldə etmiş və elmi cəmiyyət tərəfindən yüksək qiymətləndirilmişdir. Onun elmi işləri və kvant mexanikası sahəsindəki nailiyyətləri bu gün də müasir fizikada və kimyada geniş şəkildə istifadə olunur.
https://en.wikipedia.org/wiki/John_C._Slater
https://history.aip.org/phn/11406001.html
https://www.britannica.com/biography/John-C-Slater
https://www.wikidata.org/wiki/Q711519
https://www.nasonline.org/wp-content/uploads/2024/06/slater-john.pdf
https://www.nasonline.org/wp-content/uploads/2024/06/slater-john.pdf
https://www.chemeurope.com/en/encyclopedia/John_C._Slater.html
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
