John Lawrence Ashbery (28 İyul 1927 – 3 Sentyabr 2017) - Amerikalı şair və incəsənət tənqidçisidir. Ashbery, öz dövrünün ən nüfuzlu amerikalı şairi sayılır. Oksford Universitetinin ədəbiyyat tənqidçisi John Bayley yazmışdır ki, Ashbery "şeirdə dövrün standart tonlarını səsləndirirdi". Yale Universitetinin İngilis Dili Bölümünün rəhbəri Langdon Hammer 2008-ci ildə qeyd etmişdir ki, "Son 50 ildə Amerika şeirində heç bir fiqur John Ashbery qədər böyük rol oynamayıb" və "Heç bir Amerika şairi Whitman və ya Pound daxil, onun qədər geniş və müxtəlif lüğətə malik olmayıb". Şair və Harvard Universitetinin İngilis Dili professoru Stephanie Burt Ashbery-ni T. S. Eliot ilə müqayisə etmiş, onu "canlı olan İngilis dilli şairlərin yarısı tərəfindən böyük bir model olaraq qəbul edilmiş, digər yarısı tərəfindən isə anlaşılmaz sayılmış sonuncu fiqur" kimi təsvir etmişdir. Həyatı Ashbery, Nyu York ştatının Roçester şəhərində, biologiya müəllimi Helen (Lawrence) və fermer Chester Frederick Ashbery-nin oğlu olaraq anadan olmuşdur. O, Ontario Gölü yaxınlığında bir fermada böyüyüb; qardaşı uşaqlıqda vəfat edib. Ashbery, Deerfield Academy məktəbində təhsil alıb, burada W. H. Auden və Dylan Thomas kimi şairləri oxuyaraq şeir yazmağa başlamışdır. Onun iki şeiri, sinif yoldaşı tərəfindən, onun adı ilə, Ashbery-nin xəbəri və icazəsi olmadan Poetry jurnalında dərc olunmuşdur. Ashbery həmçinin məktəbin qəzetində olan Deerfield Scroll-da qısa hekayə və bir neçə şeir, o cümlədən, başqa bir tələbəyə olan qəlb qırığı haqda yazılmış bir sonet nəşr etdirmişdir. Onun ilk arzusu rəssam olmaq idi: 11 yaşından 15 yaşına qədər, Ashbery hər həftə Roçester şəhərindəki incəsənət muzeyində dərslər almışdır. Karyera Ashbery-in uzun mükafatlar siyahısı 1956-cı ildə Yale Younger Poets Prize ilə başlayıb. Bu mükafatı W. H. Auden tərəfindən seçilən Ashbery-in ilk şeir toplusu Some Trees aldı və bu, sonra bir qədər mübahisəyə səbəb oldu. Bu cild ilkin mərhələlərdə müsabiqədən kənarlaşdırılmışdı və Auden bu il mükafatı verməməyə qərar verdikdən sonra Chester Kallman ona təqdim etmişdi, çünki aldığı cildlərin keyfiyyətini bəyənməmişdi. Ashbery-in erkən işləri Auden, Wallace Stevens, Boris Pasternak və çoxsaylı Fransız surrrealistləri-nin təsirini göstərir (o, Fransız ədəbiyyatından bir çox tərcümələr edib), baxmayaraq ki, o, 1956-cı ildəki bir məktubunda "bütün müasir Fransız şeirini nifrət etdiyini, yalnız Raymond Roussel-i sevdiyini və özünün "20-ci əsrin bəzi şeirlərinin tamamilə qeyri-dəqiq tərcümələrini bəyəndiyini, amma orijinallarını yox" dediyini yazmışdır. 1950-ci illərin sonlarında, John Bernard Myers, Tibor de Nagy Gallery-nin həmmülki, Ashbery-in avangard şeirini və Kenneth Koch, Frank O'Hara, James Schuyler, Barbara Guest, Kenward Elmslie və başqalarının şeirlərini "New York School" olaraq təsnif etmişdir, baxmayaraq ki, onların üslubları çox fərqli idi. 1953-cü ildə Myers, Semi-Colon jurnalını başlatdı və burada New York School şairləri arasında Auden, James Ingram Merill və Saul Bellow kimi müəlliflərin yer aldığı eklektik qarışıq nəşr olunurdu. Ashbery 1960-cı illərin əvvəlində avangard kiçik Nomad jurnalında bir neçə əsər dərc etdi. Sonra Fransada çox mübahisəli The Tennis Court Oath (1962) və Rivers and Mountains (1966) adlı iki cild yazdı, sonra New York-a qayıdaraq 1970-ci ildə The Double Dream of Spring adlı əsərini yazdı.
https://www.poetryfoundation.org/poets/john-ashbery
https://www.theguardian.com/books/2017/sep/04/remembering-john-ashbery-poet-professor-bard-college
https://poets.org/poet/john-ashbery
https://lithub.com/the-pleasures-of-john-ashberys-difficult-poetry/
https://www.theparisreview.org/interviews/3014/the-art-of-poetry-no-33-john-ashbery
https://www.goodreads.com/author/show/86801.John_Ashbery
https://www.britannica.com/biography/John-Ashbery
Tarix : 4 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
