John Arden (26 oktyabr 1930 – 28 mart 2012) — Britaniyalı dramaturq, şair və sosial aktivist. XX əsrin ortalarında Britaniya teatrının yenilənməsində mühüm rol oynamış, əsərlərində siyasi tənqid, tarixi alleqoriya və ənənəvi folklor elementlərini birləşdirməklə tanınır. Ardenin yaradıcılığı realizm, poeziya və Bertolt Brextın epik teatrından təsirlənmişdir. Əsas əsərləri: "Çavuş Masqrevin Rəqsi" (Serjeant Musgrave’s Dance) (1959): Ən məşhur pyeslərindən biri. Viktoriya dövründə baş verən bu anti-müharibə dramı, hərbi şiddət və əsarətçilik mövzularını qəddar realizmlə işləyir. "Donuz Kimi Yaşamaq" (Live Like Pigs) (1958): Müasir cəmiyyətdə marjinal qrupların həyatını və dövlət təzyiqini tənqid edən sosial dram. "Zavod Eşşəyi" (The Workhouse Donkey) (1963): Korrupsiya və siyasi manipulyasiya mövzularını ənənəvi komediya formatında təqdim edən əsər. "Armstrongun Son Məğlubiyyəti" (Armstrong’s Last Goodnight) (1964): Tarixi bir hekayə əsasında güc və diplomatik hiyləgərlik haqqında allegoriya. Mövzular və üslub: Mövzular: Siyasi tənqid: Hərbi münaqişələr, korrupsiya, sinfi bərabərsizlik. Tarix və cəmiyyət: Tarixi hadisələr vasitəsilə müasir problemlərin təhlili. Fərd və kollektiv: Şəxsi seçimlərlə ictimai gözləntilər arasındakə toqquşma. Üslub: Epik teatr elementləri: İzləyicini "oyundan kənarlaşdıran" səhnə üsulları (mahnılar, birbaşa müraciətlər). Poetik dil və folklor: Britaniya xalq balladalarından və nağıl motivlərindən istifadə. Qara yumor: Ciddi mövzuları absurd və satirik üslubda təqdim etmək. Əməkdaşlıq və aktivizm: Margaretta DArcy ilə əməkdaşlıq: Arden həyat yoldaşı ilə birgə "Ballygombeen İncəsənəti" (The Ballygombeen Bequest) kimi radikal siyasi pyeslər yazmışdır. Bu əsərlər İrlandiya müstəqillik hərəkatı və sömürgəçiliyə qarşı mübarizəyə həsr edilmişdir. Sosial ədalət uğrunda: 1960–70-ci illərdə İrlandiya respublikaçı hərəkatını, həbslərə və insan haqları pozuntularına qarşı çıxış etmişdir. İrs və tənqidi qiymət: Teatr innovasiyası: Ardenin əsərləri Britaniya teatrının "Qəzəbli Gənclər" dövründən (Osborne, Vesker) fərqli olaraq, daha şeirli və simvolik idi. Onun üslubu müasir teatrda politika və poeziyanı sintez etmək üçün model oldu. Təhsil və təsir: "Çavuş Masqrevin Rəqsi" kimi əsərlər universitetlərdə və peşəkar səhnələrdə müntəzəm olaraq səhnələşdirilir. Müasir aktuallıq: Kapitalizm, müharibə və siyasi korrupsiya haqqında tənqidləri bu gün də aktual qalır. John Arden — teatrın ictimai dəyişiklik vasitəsi olduğuna inanan yaradıcı bir zəka. Onun əsərləri həm gözəlliyi, həm də sosial həssaslığı ilə tarixə düşmüşdür.
https://en.wikipedia.org/wiki/John_Arden
https://drjohnarden.com/
https://www.imdb.com/name/nm0033993/
https://www.britannica.com/biography/John-Arden
https://www.imdb.com/name/nm0033993/bio/
https://thebookerprizes.com/the-booker-library/authors/john-arden
https://www.dib.ie/biography/arden-john-a10189
Tarix : 16 mart 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
