Jeffrey C. Alexander - Müasir sosial elmlər sahəsində tanınmış bir sosial nəzəriyyəçisidir. O, xüsusilə mədəniyyətin sosial strukturlar və fərdi davranış üzərindəki təsirlərini araşdıran tədqiqatları ilə məşhurdur. Alexander, mədəni sosial nəzəriyyənin inkişafında önəmli bir fiqur olub, cəmiyyətin mədəni aspektlərini nəzərə alaraq sosial elmləri təhlil edən bir çox konsepsiyalar təklif etmişdir. Onun işləri həm sosial nəzəriyyə, həm də mədəniyyət, kimlik və sosial dəyişikliklər sahəsindəki müasir tədqiqatlar üçün əhəmiyyətli bir əsas təşkil edir. Həyat və təhsil Jeffrey C. Alexander, 1947-ci ildə ABŞ-ın Çikaqo şəhərində doğulmuşdur. O, Harvard Universitetində təhsil almış və sosial elmlər üzrə fəlsəfə doktoru dərəcəsini qazanmışdır. Təhsilini başa vurduqdan sonra, müxtəlif nüfuzlu universitetlərdə dərs demiş və sosial nəzəriyyə, mədəniyyət və sosial strukturların qarşılıqlı təsiri barədə tədqiqatlar aparmışdır. O, xüsusən ABŞ-da sosial elmlər sahəsindəki məşhur alimlərdən biri hesab olunur. Mədəni sosial nəzəriyyə və struktur Jeffrey C. Alexander, mədəniyyətin sosial həyatdakı rolunu və gücünü başa düşməyin vacibliyini vurğulamışdır. O, "mədəni sosial nəzəriyyə" (cultural sociology) yanaşmasını inkişaf etdirərək, mədəniyyətin yalnız bir sıra simvollar və təcrübələrdən ibarət olmadığını, eyni zamanda cəmiyyətin sosial strukturunun formalaşmasında mühüm rol oynadığını irəli sürmüşdür. Bu yanaşma, mədəniyyətin yalnız cəmiyyətin yuxarı və aşağı təbəqələri arasındakı fərqləri əks etdirmədiyini, həm də sosial dəyişikliklərin necə baş verdiyini izah etməyə yönəlmişdir. Alexanderin ən məşhur işlərindən biri, "The Sociology of Cultural Sociology" (Mədəni Sosial Nəzəriyyənin Sosialogiyası) əsəridir. Bu kitabda, o, mədəniyyətin və sosial strukturların qarşılıqlı təsirini təhlil edərək, cəmiyyətdəki fərqli sosial qrupların mədəniyyətə necə təsir etdiyini və mədəni dəyişikliklərin sosial düzənə necə yansıdığını göstərir. Alexander'e görə, mədəniyyət yalnız müəyyən ideologiyaları təmsil etmir, həm də sosial dəyişikliklər və bu dəyişikliklərə təsir edən sosial strukturlarla bağlı əhəmiyyətli məlumatlar təqdim edir. "Dərin Mədəniyyət" və ideologiya Alexander'in işlərindəki digər mühüm konsepsiya "dərin mədəniyyət" (deep culture) anlayışıdır. O, mədəniyyəti yalnız səthi və simvollarla əlaqələndirmir, eyni zamanda cəmiyyətin dərin strukturlarını, ideologiyalarını və sosial normlarını əks etdirən bir fenomen kimi izah edir. Bu yanaşma, cəmiyyətin mədəni dəyərlərinin, normativlərinin və təsir mexanizmlərinin təhlilini əhatə edir. O, mədəniyyətin həm daxili (şəxsi təcrübələr və qrupların mənəvi vəziyyəti), həm də xarici (sosial quruluşlar və cəmiyyətin strukturları) təbəqələrini əhatə edən bir sistem olduğunu müdafiə edir. "Dərin mədəniyyət" anlayışı, mədəniyyətin sosial dəyişikliklər və kimliklər üzərindəki təsirlərini başa düşməyimizə kömək edir və bu, sosial strukturların formalaşmasında mədəniyyətin rolunu daha yaxşı göstərir. Mədəniyyət və sosial dəyişikliklər Jeffrey C. Alexander, mədəniyyətin sosial dəyişikliklərə təsirini araşdıran digər mühüm işlərə imza atmışdır. O, mədəniyyətin yalnız passiv şəkildə sosial strukturların bir hissəsi olmadığını, həm də dəyişən cəmiyyətlərdə aktiv şəkildə dəyişən və inkişaf edən bir faktor olduğunu göstərir. Alexander'in nəzəriyyəsinə görə, sosial dəyişikliklər cəmiyyətin dərin strukturlarında və ideologiyalarında köklü dəyişikliklərə səbəb ola bilər, bu da mədəniyyətin təkcə simvollarla deyil, sosial qrupların dəyişən münasibətləri ilə əlaqəli olduğunu vurğulayır. "Modernity and the Holocaust" və mədəniyyətin gücü Bəlkə də Alexander'in ən tanınmış əsərlərindən biri "Modernity and the Holocaust" (Modernlik və Holokost) kitabıdır. Bu əsərdə, o, müasir cəmiyyətin mədəniyyəti və ideologiyalarının Holokost kimi faciələrə necə zəmin hazırladığını təhlil edir. Alexander, modern cəmiyyətin mədəniyyətinin və texnologiyasının cəmiyyətin qəddar və qeyri-etik davranışlarına necə yol açdığını göstərir. O, cəmiyyətin mədəniyyətinin yalnız güc və zorakılıqla bağlı deyil, həm də insanların həyatlarını təyin edən ideologiyalar və sosial normlarla əlaqəli olduğunu izah edir. Təsiri və tanınması Jeffrey C. Alexander, sosial nəzəriyyə sahəsindəki dərin tədqiqatları ilə beynəlxalq miqyasda tanınmış bir alimdir. Onun işləri, mədəniyyətin sosial strukturlarla qarşılıqlı əlaqəsi və cəmiyyətdəki ideologiyaların dəyişməsi barədə müasir nəzəriyyələrin inkişafında mühüm rol oynamışdır. Alexander, sosial nəzəriyyənin müxtəlif sahələrində, xüsusilə mədəniyyət və kimlik məsələlərində, müasir akademik dünyada geniş qəbul edilmiş bir fiqur olmuşdur. O, həmçinin çoxsaylı konfranslar və simpoziumlarda iştirak etmiş, müxtəlif universitetlərdə dərs demiş və müxtəlif akademik cəmiyyətlərdə fəal iştirak etmişdir. Onun əsərləri həm sosial nəzəriyyə tələbələri, həm də mədəniyyət və ideologiya mövzularına maraq göstərən akademiklər üçün vacib mənbələrdən biri olmuşdur.
https://en.wikipedia.org/wiki/Jeffrey_C._Alexander
https://sociology.yale.edu/people/jeffrey-alexander
https://scholar.google.com/citations?user=PxY1nWoAAAAJ&hl=en
https://www.fss.muni.cz/en/faculty-of-social-studies/about-us/meet-our-teachers/interview-with-jeffrey-c-alexander
https://german.yale.edu/people/jeffrey-alexander
https://www.encyclopedia.com/arts/educational-magazines/alexander-jeffrey-charles-1947
https://shs.cairn.info/publications-de-jeffrey-c-alexander--105503?lang=en
Tarix : 27 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
