Jack Steinberger (1921–2020) - Alman-amerikan fizik. 1988-ci ildə Nobel Fizika Mükafatı almışdır. O, müasir elementar hissəciklər fizikası sahəsindəki mühüm tədqiqatları ilə tanınır və xüsusən neytrinoların kəşfi və onların xüsusiyyətləri barədəki işləri ilə yadda qalmışdır. Steinbergerin ən böyük töhfəsi, neytrino dəyişməzliyini sübut edən təcrübənin həyata keçirilməsi olmuşdur. Həyatı və təhsili Jack Steinberger 1921-ci ildə Almaniyada anadan olmuşdur. O, bir yəhudi ailəsindən gəlir və alman nasizminin yüksəlişi ilə əlaqədar 1939-cu ildə ailəsi ilə birlikdə ABŞ-a köçmüşdür. ABŞ-da təhsilini davam etdirərək, 1948-ci ildə Kolumbiya Universitetində fizika üzrə doktorluq dərəcəsini almışdır. İlk illərdə Steinberger, fizikanın müxtəlif sahələrində işləsə də, əsas diqqətini elementar hissəciklərə və onların davranışlarına yönəltmişdir. Elementar hissəciklər fizikası və neytrinolar Steinbergerin elmi karyerası, elementar hissəciklər fizikası sahəsində mühüm kəşflərə və tədqiqatlara əsaslanır. O, 1950-ci illərin sonlarından 1960-cı illərin əvvəllərinə qədər neytrino tədqiqatları ilə məşğul olmuşdur. Neytrinolar, elementar hissəciklərdir və elektromaqnit təsirləri ilə heç bir əlaqələri olmadığı üçün, çox çətinliklə aşkar edilirlər. Steinberger, 1960-cı ildə Claude R. J. Gross ilə birlikdə, neytrinoların dəyişməzliyini göstərən təcrübələr həyata keçirmişdir. Bu təcrübə, neytrinoların çox az kütləyə və çox zəif qarşılıqlı təsirə sahib olmalarını sübut edən bir addım idi. Neytrino dəyişməzliyi, elementar hissəciklərin qarşılıqlı təsirinin ən vacib xüsusiyyətlərindən biridir və bu, müasir hissəcik fizikasının təməl anlayışlarına daxil oldu. Steinbergerin bu işləri, fizikanın bu sahəsinin inkişafına böyük təsir göstərmişdir və bu sahədəki daha sonra gələn nəzəriyyələrə də böyük təsir etmişdir. Nobel mükafatı 1988-ci ildə Jack Steinberger, Leon Lederman və Melvin Schwartz ilə birlikdə Nobel Fizika Mükafatına layiq görülmüşdür. Onlar, "elementar hissəciklərin kütləsiz neytrinolarla əlaqəli qarşılıqlı təsiri və bu cür hissəciklərin müxtəlif növlərini müşahidə etməkdəki nailiyyətlərinə görə" mükafat almışdılar. Bu mükafat, neytrinoların xüsusiyyətləri və onların davranışları barədəki işləri qiymətləndirən böyük bir elmi tanıma idi. Sonrakı illər və tədris fəaliyyəti Steinberger, Nobel mükafatını qazandıqdan sonra, öz karyerasını davam etdirmiş və xüsusilə hissəcik fizikasının nəzəri tərəflərinə diqqət yetirmişdir. O, həmçinin tədris fəaliyyətinə də davam etmişdir və Kolumbiya Universitetində fizika professoru kimi işləyib. Steinbergerin tədqiqatları və tədris fəaliyyəti, çoxsaylı fizika tələbələrini və mütəxəssislərini yetişdirmişdir. O, həmçinin bir neçə fərqli elmi institutta çalışmış və orada da bir çox mühüm tədqiqatlar aparmışdır. Xatirələr və miras Jack Steinbergerin elmi fəaliyyəti, müasir elementar hissəciklər fizikası sahəsində böyük bir miras qoymuşdur. Neytrinoların kəşfi və onlarla bağlı apardığı tədqiqatlar, təkcə fizika sahəsində deyil, həm də kosmologiya, astronomiya və digər sahələrdə də mühüm əhəmiyyət kəsb edir. O, həmçinin elmə verdiyi töhfələrə görə müxtəlif mükafatlara layiq görülmüşdür. Steinberger 2020-ci ildə vəfat etmişdir, lakin onun elmi irsi, elementar hissəciklər fizikası və neytrinoların təbiətini başa düşməkdə mühüm bir mərhələ kimi qalır. O, müasir fizikaya böyük təsir etmiş və bir çox mühüm nəzəriyyənin inkişafında əsas rol oynamışdır.
https://en.wikipedia.org/wiki/Jack_Steinberger
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1988/steinberger/biographical/
https://www.britannica.com/biography/Jack-Steinberger
https://www.nobelprize.org/prizes/physics/1988/steinberger/facts/
https://www.biografisches-gedenkbuch-bk.de/en/biographies/database/40240.Biographies.html?detID=694
https://www.worldscientific.com/worldscibooks/10.1142/13088?srsltid=AfmBOooyuWnw-G4dIzzpGQxYfHYCR4TbSmOr9sIkCWvj3g_-gBKqOr-1
https://pubs.aip.org/physicstoday/article/74/9/59/928308/Jack-Steinberger
Tarix : 26 fevral 2025
Əksi qeyd olunmayıbsa, bu məzmun CC BY-SA 4.0 çərçivəsində yayımlanır.
